Przedsiębiorstwo partnerskie

Zawiązanie spółki akcyjnej

Według zamieszczonego opisu:

• istnieje osoba prawna zorganizowana w formie spółki akcyjnej,
• spółka akcyjna posiada 4 akcjonariuszy,
• każdy z akcjonariuszy ma 25% akcji, co daje im 25% głosów na walnym zgromadzeniu,
• akcjonariusze są osobami fizycznymi,
• jeden akcjonariusz prowadzi niezależną jednoosobową działalność gospodarcza,
• trzej akcjonariusze nie prowadzą odrębnej działalności gospodarczej,
• pozostali akcjonariusze mają udziały w innych spółkach,
• akcjonariusze nie posiadają udziałów lub akcji w spółkach, które mają akcje tejże spółki akcyjnej,
• spółka akcyjna nie posiada akcji lub udziałów innych spółek,
• inne spółki nie posiadają akcji tejże spółki akcyjnej (skoro osoby fizyczne mają 100%).

Stosownie do art. 301 § 1 Kodeksu spółek handlowych „zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością”.

Przepis wskazuje na „osoby”, co oznacza osoby fizyczne lub osoby prawne.

Osoba fizyczna to każdy człowiek. Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

W świetle tego spółka akcyjna jest osoba prawna, nabywająca swoją osobowość z dniem zarejestrowania w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Definicja przedsiębiorstwa

Według Rozporządzenia Komisji (WE) NR 364/2004 z dnia 25 lutego 2004 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 70/2001 i rozszerzające jego zakres w celu włączenia pomocy dla badań i rozwoju – załącznik nr 1 „Definicja mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw przyjęta przez komisję”:

„Artykuł 1

Za przedsiębiorstwo uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Zalicza się tu w szczególności osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub konsorcja prowadzące regularną działalność gospodarczą”.

Według polskiego Kodeksu cywilnego:

„Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, które obejmuje w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje i zezwolenia; patenty i inne prawa własności przemysłowej; majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; tajemnice przedsiębiorstwa; księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”.

Jak widać, definicja przedsiębiorstwa może być zmienna w zależności od potrzeb, dla jakich jest tworzona. Definicja z Kodeksu cywilnego stworzona jest na potrzeby wskazania, co obejmuje czynność prawa mająca za przedmiot przedsiębiorstwo.

Definicja w zaleceniach stworzona jest dla potrzeb zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwo partnerskie

W tym przypadku, w zależności od progu zatrudnienia i pułapu finansowego obrotów, pojawia się pojęcie „przedsiębiorstwo zależne”. Pojawia się także pojęcie „przedsiębiorstwo partnerskie” oraz „przedsiębiorstwo związane”.

Z art. 1 zaleceń wynika, iż przedsiębiorstwem jest każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną.

Zalecenia wskazują, że podmiotem takim jest w szczególności:

• osoba prowadząca działalność na własny rachunek oraz
• firma rodzinna zajmująca się rzemiosłem lub inną działalnością, a także
• spółki lub konsorcja prowadzące regularną działalność gospodarczą.

Nie jest to wyliczenie pełne, a jedynie przykładowe.

„Przedsiębiorstwo niezależne” oznacza każde przedsiębiorstwo, które nie jest zakwalifikowane jako:

• przedsiębiorstwo partnerskie w rozumieniu art. 3 ust. 2 zaleceń lub
• przedsiębiorstwo związane w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń.

Z tego wynika prosty wniosek – aby ustalić, czy dane przedsiębiorstwo jest niezależne, konieczne jest dokonanie jego oceny i kwalifikacji pod kątem bycia „przedsiębiorstwem partnerskim” lub też „przedsiębiorstwem związanym”.

„Przedsiębiorstwa partnerskie” to przedsiębiorstwa, które nie zostały zakwalifikowane jako przedsiębiorstwa związane w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń.

Oprócz tego są dodatkowe warunki konieczne do uznania danych przedsiębiorstw za partnerskie – w postaci wzajemnego związku: przedsiębiorstwo (typu „upstream”) posiada, samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma przedsiębiorstwami związanymi w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń, 25% lub więcej kapitału lub głosów w drugim przedsiębiorstwie (przedsiębiorstwa typu „downstream”).

Przedsiębiorstwo niezależne

Jednakże przedsiębiorstwo może zostać zakwalifikowane jako niezależne i w związku z tym niemające żadnych przedsiębiorstw partnerskich, nawet jeśli wartość progowa wynosząca 25% kapitału lub głosów została osiągnięta lub przekroczona przez poniższych inwestorów, pod warunkiem że inwestorzy ci nie są związani, w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń, indywidualnie lub wspólnie, z przedmiotowym przedsiębiorstwem:

1. „publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie („business angels”), pod warunkiem że cała kwota inwestycji tych inwestorów „business angels” w to samo przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR;
2. uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze;
3. inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju;
4. samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000”.

Przedsiębiorstwa związane

„Przedsiębiorstwa związane” to przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków:

1. „przedsiębiorstwo posiada większość głosów udziałowców lub wspólników w innym przedsiębiorstwie;
2. przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;
3. przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub z postanowieniami w jego dokumencie założycielskim lub statucie;
4. przedsiębiorstwo będące udziałowcem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, zgodnie z umową z innymi udziałowcami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość głosów udziałowców lub członków w tym przedsiębiorstwie”.

Domniemywa się brak wpływu dominującego, jeżeli inwestorzy wymienieni w akapicie drugim ust. 2 (publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie („business angels”), pod warunkiem że cała kwota inwestycji tych inwestorów „business angels” w to samo przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze; inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju; samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000) nie angażują się bezpośrednio lub pośrednio w zarządzanie przedmiotowym przedsiębiorstwem, bez uszczerbku dla ich praw jako udziałowców.

Przedsiębiorstwa pozostające w którymś ze związków opisanych w akapicie pierwszym (przedsiębiorstwo (typu „upstream”) posiada, samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma przedsiębiorstwami związanymi w rozumieniu ust. 3, 25% lub więcej kapitału lub praw głosu drugiego przedsiębiorstwa (przedsiębiorstwa typu „downstream”) z jednym lub kilkoma innymi przedsiębiorstwami lub też inwestorzy, o których mowa w ust. 2 (publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie – „business angels”, pod warunkiem że cała kwota inwestycji tych inwestorów „business angels” w to samo przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze; inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju; samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000) są również traktowani jako związani.

Przedsiębiorstwa pozostające w jednym z takich związków (przedsiębiorstwo typu „upstream”) posiada, samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma przedsiębiorstwami związanymi w rozumieniu ust. 3, 25% lub więcej kapitału lub praw głosu drugiego przedsiębiorstwa (przedsiębiorstwa typu „downstream”) – z osobą fizyczną lub grupą osób fizycznych działających wspólnie również są traktowane jak przedsiębiorstwa związane, jeżeli prowadzą swoją działalność lub część swojej działalności na tym samym odnośnym rynku lub rynkach pokrewnych.

Za „rynek pokrewny” uważa się rynek dla danego produktu lub usługi znajdujący się bezpośrednio na poziomie „upstream” lub „downstream” w stosunku do odnośnego rynku.

Za przedsiębiorstwo uważa się „podmiot prowadzący działalność gospodarcza bez względu na jego formę prawną”.

W opisywanej sytuacji mamy więc do czynienia z dwoma przedsiębiorstwami:

1. spółka akcyjną prowadząca działalność w zakresie wskazanym w statucie oraz
2. przedsiębiorstwem osoby fizycznej – jednego z akcjonariuszy prowadzącego działalność na własny rachunek.

Ustalenie, czy spółka akcyjna jest przedsiębiorstwem niezależnych, wymaga przeanalizowania jej powiązań z przedsiębiorstwem jednego ze wspólników oraz ze wspólnikami jako inwestorami.

Wspólnicy nieprowadzący działalności na własny rachunek nie są traktowani jako podmioty będące przedsiębiorstwami, ale jako inwestorzy będący osobami fizycznymi.

Wspólnik prowadzący działalność na własny rachunek posiada akcje spółki akcyjnej jako przedsiębiorstwo

W świetle powyższego należy stwierdzić, że:

• wspólnicy są posiadaczami akcji spółki akcyjnej jako osoby fizyczne;
• przedsiębiorstwo spółki akcyjnej nie posiada większości głosów udziałowców lub wspólników w innym przedsiębiorstwie, w tym w przedsiębiorstwie wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek;
• przedsiębiorstwo spółki akcyjnej nie ma prawa wyznaczyć lub odwołać większości członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa w tym przedsiębiorstwa wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek;
• przedsiębiorstwo spółki akcyjnej nie ma prawa wywierać dominującego wpływu na inne przedsiębiorstwo, w tym w przedsiębiorstwie wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub z postanowieniami w jego dokumencie założycielskim lub statucie;
• przedsiębiorstwo spółki akcyjnej nie jest udziałowcem lub członkiem innego przedsiębiorstwa, w tym w przedsiębiorstwie wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek i nie kontroluje samodzielnie, zgodnie z umową z innymi udziałowcami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość głosów udziałowców lub członków w tym przedsiębiorstwie (w tym w przedsiębiorstwie wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek);
• przedsiębiorstwo wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek nie posiada większości głosów udziałowców lub wspólników w innym przedsiębiorstwie w tym w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej;
• przedsiębiorstwo wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek, nie ma prawa wyznaczyć lub odwołać większości członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa, w tym przedsiębiorstwa spółki akcyjnej;
• przedsiębiorstwo wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek, nie ma prawa wywierać dominującego wpływu na inne przedsiębiorstwo, w tym przedsiębiorstwa spółki akcyjnej zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub z postanowieniami w jego dokumencie założycielskim lub statucie;
• przedsiębiorstwo wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek jest udziałowcem lub członkiem przedsiębiorstwa spółki akcyjnej ale nie kontroluje samodzielnie, zgodnie z umową z innymi udziałowcami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość głosów udziałowców lub członków w tym przedsiębiorstwie( wspólnika, który prowadzi działalność na własny rachunek).

Tym samym przedsiębiorstwo spółki akcyjnej oraz przedsiębiorstwo wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek nie mogą być uznane za przedsiębiorstwa związane.

Idąc dalej, należy stwierdzić, co następuje.

Przedsiębiorstwo spółki akcyjnej (typu „upstream”) nie posiada samodzielnie lub wspólnie z jednym albo kilkoma przedsiębiorstwami związanymi w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń, 25% lub więcej kapitału lub głosów w przedsiębiorstwie wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek (przedsiębiorstwa typu „downstream”).

Przedsiębiorstwo wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek (typu „upstream”) posiada samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma przedsiębiorstwami związanymi w rozumieniu art. 3 ust. 3 zaleceń, 25% lub więcej kapitału lub głosów w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej (przedsiębiorstwa typu „downstream”).

Inwestorami w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej są 3 osoby fizyczne oraz jedna osoba fizyczna jako przedsiębiorstwo.

Inwestorami w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej nie są: publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie („business angels”), pod warunkiem że cała kwota inwestycji tych inwestorów „business angels” w to samo przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 EUR; uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze; inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju; samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów EUR oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000.

Tym samym przedsiębiorstwo spółki akcyjnej oraz przedsiębiorstwo wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek są przedsiębiorstwami partnerskimi.

Stąd końcowy wniosek – skoro przedsiębiorstwo wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek posiada co najmniej 25% akcji w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej, co pozawala na uznanie ich za przedsiębiorstwa partnerskie, to nie jest możliwe uznanie przedsiębiorstwa spółki akcyjnej za niezależne.

Na stronie 12 wskazanej przez Pana mowa jest o tym, że przedsiębiorstwo jest niezależne, jeśli:

• jest przedsiębiorstwem w pełni samodzielnym, tj. nie posiada udziałów w innych przedsiębiorstwach, a inne przedsiębiorstwa nie posiadają w nim udziałów;
• posiada poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności, która z tych wielkości jest większa) w jednym lub kilku innych przedsiębiorstwach, a/lub inne przedsiębiorstwa posiadają poniżej 25% kapitału lub głosów (w zależności, która z tych wielkości jest większa) w tym przedsiębiorstwie.

Wspólnik–przedsiębiorca, który posiadają akcje, nie sprawuje rzeczywistej, bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad przedsiębiorstwem spółki akcyjnej. Nie ma pozycji dominującej wobec spółki akcyjnej.

W przedmiotowej sprawie przedsiębiorstwo wspólnika prowadzącego działalność na własny rachunek posiada co najmniej 25% akcji (25% głosów na walnym zgromadzeniu) w przedsiębiorstwie spółki akcyjnej.

Taka sytuacja powoduje, że obydwa przedsiębiorstwa są co najmniej przedsiębiorstwami partnerskimi.