Jak zatrudnić Ukrainkę emerytkę do opieki nad osobą starszą?

Umowa o pracę z emerytem cudzoziemcem

Wszystko zależy od tego, jakiego rodzaju umowę zawrze Pani z emerytem. Jeżeli będzie to stosunek pracy, to będzie on objęty obowiązkowym ubezpieczeniem ZUS, co wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. A w konsekwencji będzie Pani zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Jedynie składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych uzależnione są od wieku pracownika i w przypadku kobiet, które ukończyły 55 lat, oraz mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat, już się ich nie opłaca.

Składki ZUS są obowiązkowe i niezależne ani od wymiaru czasu pracy, ani od wysokości osiągniętego wynagrodzenia za pracę.

Emeryta, z którym podpiszemy umowę o pracę, należy zgłosić do ZUS na druku ZUS ZUA w terminie 7 dni od momentu zatrudnienia (czyli powstania obowiązku ubezpieczeniowego).

Emeryt na umowie-zleceniu

Drugą opcją, trochę korzystniejszą, wydaje się być zawarcie z emerytem umowy-zlecenia. Niemniej jednak nawet w tym wypadku zleceniobiorca, o ile umowa-zlecenie jest dla niego jedyną formą zatrudnienia, również podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jedynie ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny.

Jak zatem widać, opłacanie składek ZUS pracującego emeryta jest zależne od formy zatrudnienia. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy taka osoba zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę, czy na podstawie umowy-zlecenia, gdyż od obu tych form zatrudnienia należy odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne. Dopóki przychody takiej osoby, np. z innych tytułów, nie będą równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, dopóty składki nie ulegają stosownemu obniżeniu.

Podatek dochodowy emeryta

Osoby, które pracują, będąc na emeryturze, podlegają takim samym zasadom podatkowym co osoby pracujące, które jeszcze emerytury nie dostają. Pracujący emeryci zobowiązani są złożyć do urzędu skarbowego zeznanie roczne, na przykład w postaci formularza PIT-37. Wypełniają je na podstawie otrzymanej z ZUS-u deklaracji PIT-40A lub PIT-11A oraz otrzymanego od pracodawcy PIT-11.

Jedynie umowa o dzieło nie podlega oskładkowaniu ZUS, ale podatek dochodowy należy odprowadzić za emerytkę w postaci zaliczki. Jednak taka umowa może zostać zakwestionowana przez ZUS.

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Ostatnia możliwość dla obywatelki Ukrainy to samozatrudnienie w Polsce, ale w tym wypadku trzeba pamiętać o niezbędnych wymogach określonych w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wiadomo, cudzoziemcy mogą w naszym kraju prowadzić działalność gospodarczą na takich samych warunkach, jak rodzimi przedsiębiorcy, jednak dotyczy to głównie obywateli państw członkowskich UE, państw należących do EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) oraz krajów, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych z UE i jej państwami członkowskimi. I tu dochodzimy do sedna – zgodnie z przywołaną ustawą podejmowanie i prowadzenie biznesu przez obywateli Ukrainy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jest dozwolone, pod warunkiem posiadania w Polsce:

• zezwolenia na pobyt stały,
• zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
• zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością nauki na studiach lub w celu połączenia się z rodziną,
• innego szczególnego statusu obywatela Ukrainy w kontekście przebywania na terytorium Polski.

Są to warunki, które w znacznym stopniu uniemożliwiają obywatelom Ukrainy prowadzenie firmy na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jeśli obywatel Ukrainy nie posiada wymienionych wyżej dokumentów, chcąc pracować na własny rachunek, może prowadzić działalność wyłącznie w formie spółek (komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej). Paradoksalnie więc w przypadku obywateli z Ukrainy znacznie łatwiej jest założyć własny biznes w Polsce w formie spółki, a nie jako indywidualną działalność gospodarczą.

Jak widać, nie ma Pani zbyt wielu opcji, w zasadzie pozostaje zlecenie lub umowa o pracę na część etatu przy zachowaniu minimalnej stawki na godzinę w danym roku.