Co z działką po rodzicach którzy byli właścicielami samoistnymi?

Uregulowanie własności działki leśnej

W pierwszej kolejności wyjaśnię, że raczej „odpada” możliwość tzw. uwłaszczenia, chyba że na rzecz samej mamy. Może w paru słowach o tym wspomnę. Otóż, ustawa z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych w art. 1 stanowi, iż nieruchomości wchodzące w skład gospodarstw rolnych, zwane dalej nieruchomościami, i znajdujące się w dniu wejścia w życie ustawy w samoistnym posiadaniu rolników stają się z mocy samego prawa własnością tych rolników, jeżeli oni sami lub ich poprzednicy objęli te nieruchomości w posiadanie na podstawie zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, umowy o dożywocie lub innej umowy o przeniesienie własności, o zniesienie współwłasności albo umowy o dział spadku.

Rolnicy, którzy do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy posiadają nieruchomości jako samoistni posiadacze nieprzerwanie od lat pięciu, stają się z mocy samego prawa właścicielami tych nieruchomości, chociażby nie zachodziły warunki określone w ust. 1. Jeżeli jednak uzyskali posiadanie w złej wierze, nabycie własności następuje tylko wtedy, gdy posiadanie trwało co najmniej przez lat dziesięć.

Data wejścia w życie ustawy to dzień 4 listopada 1971 roku.

Jak natomiast wyjaśnił Sąd Najwyższego w postanowieniu z dnia 24 września 2008 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II CSK 119/08, przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych może dotyczyć działki leśnej wtedy, gdy w dniu 4 listopada 1971 r., tj. dniu wejścia w życie tej ustawy, działka ta wchodziła w skład gospodarstwa rolnego jej samoistnego posiadacza, co ma miejsce wówczas, gdy działka ta stanowiła lub mogła stanowić z inną bądź innymi nieruchomościami rolnymi samoistnego posiadacza zorganizowaną całość gospodarczą w postaci gospodarstwa rolnego.

Tak więc, aby można mówić o uwłaszczeniu, Pani rodzice musieli być posiadaczami tych działek w dniu 4 listopada 1971, a działki te musiały wchodzić w skład gospodarstwa rolnego.

Czy skorzystać z instytucji zasiedzenia?

Druga możliwość to nabycie własności w drodze zasiedzenia i teraz wyjaśnię ogólnie tę kwestię, bo z racji faktu, że nie jestem w stanie ustalić, kto był posiadaczem tej działki na podstawie udzielonych przez Panią informacji i czy przypadkiem działki tej nie zasiedziało już Pani kuzynostwo, czy zasiedzieli może ją wcześniej rodzice, a może Pani, a może jeszcze ktoś inny kto ją użytkował.

Otóż, zgodnie z art. 172 kodeksu cywilnego posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Skutek zasiedzenia, następuje z mocy samego prawa, orzeczenie sądu ma tylko charakter deklaratoryjny i wskutek tego dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego. Nabycie przez posiadacza samoistnego z upływem ostatniego dnia określonego terminu prawa własności nieruchomości, w Pani przypadku z upływem ostatniego dnia 30 lat od dnia zamiany.

Posiadanie samoistne

Według art. 10 tej ustawy wprowadzającej ustawę Kodeks cywilny jeżeli przed dniem wejścia jej w życie istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości (dotyczyło to np. nieruchomości państwowych) , a według przepisów obowiązujących po jej wejściu w życie prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie, jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem jej w życie, lecz nie więcej niż o połowę. Podkreślenia wymaga zawarty w nim zwrot, iż „zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie”. Ustawa weszła w życie w roku 1990 i od tego momentu można liczyć 15-letni termin zasiedzenia.

Jak mówi przepis, przesłanką niezbędną do nabycia prawa własności rzeczy jest posiadanie samoistne (K.P. Sokołowski, Posiadanie samoistne a zasiedzenie nieruchomości, PiP 2010, z. 11, s. 71). Z art. 336 wynika, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności (zob. m.in.: wyrok SN z dnia 19 grudnia 2000 r., sygn. akt V CKN 164/00, postanowienie SN z dnia 28 lutego 2002 r., sygn. akt III CKN 891/00). Taką manifestacją posiadania jest więc np. korzystanie z nieruchomości i opłata podatków od nieruchomości.