Zwolnienie z akcyzy na samochód dla Polaków pracujących za granicą, czy wystarczy tymczasowy pobyt w kraju?

Państwa europejskie

Strefa Schengen to europejski obszar, na którym zniesiona została kontrola graniczna na granicach wewnętrznych, należy do niej 27 państw w tym wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej z wyjątkiem: Irlandii, Bułgarii, Rumunii i Cypru. Ponadto do strefy Schengen należą też państwa, które do Unii Europejskiej nie przystąpiły tj. Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lichtenstein.

Kraj, jak Pan wskazał, należy do UE. Jest zatem także państwem członkowskim Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

W przypadku przywozu wyrobów w rachubę wchodzi przede wszystkim podatek akcyzowy. W tym zakresie zagadnienie mienia przesiedleńczego odnosi się jedynie do samochodu osobowego.

Przywiezienie samochodu do Polski

Przepisy regulujące to zagadnienie, w tym warunki, jakie musi spełnić osoba przywożąca samochód osobowy na terytorium Polski, znajdują się w ustawie z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym. Tutaj ma zastosowania art. 110 (dot. przywozu samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego UE oraz państwa członkowskiego EFTA). Według tejże ustawy:

„Zwolniony z akcyzy jest samochód osobowy przywożony przez osobę fizyczną przybywającą na terytorium kraju na pobyt stały lub powracającą z czasowego pobytu z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

1) samochód osobowy jest przeznaczony do użytku osobistego tej osoby;

2) samochód osobowy służył do użytku osobistego tej osoby w miejscu poprzedniego jej pobytu w państwie członkowskim Unii Europejskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy przed zmianą miejsca pobytu;

3) osoba ta przedstawi właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego dowód potwierdzający, że samochód osobowy służył do użytku osobistego tej osoby w miejscu poprzedniego jej pobytu w państwie członkowskim Unii Europejskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy przed zmianą miejsca pobytu;

4) samochód osobowy nie zostanie sprzedany, wynajęty lub w jakikolwiek inny sposób oddany do użytku osobie trzeciej przez okres 12 miesięcy, licząc od dnia jego przywozu na terytorium kraju;

5) samochód osobowy został nabyty lub wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami dotyczącymi opodatkowania obowiązującymi w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym osoba fizyczna miała miejsce zamieszkania, a przy wywozie nie zastosowano zwolnienia od akcyzy lub zwrotu podatku”.

Warunków, o których mowa w pkt 2 i 3 powyżej, nie stosuje się do członków służby zagranicznej i żołnierzy zawodowych wyznaczonych do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami kraju, jeżeli przedstawią dokumenty potwierdzające zatrudnienie w placówce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub oddelegowanie do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami kraju – w przypadku gdy nie istnieje możliwość zarejestrowania w kraju samochodów osobowych używanych przez te podmioty na terytoriach państw członkowskich Unii Europejskiej, z których powracają.

W przypadkach przywozu, o którym mowa powyżej, z terytorium państwa członkowskiego, samochód osobowy jest zwolniony od akcyzy, jeżeli został przywieziony przed upływem 12 miesięcy od dnia osiedlenia się osoby fizycznej na terytorium kraju.

Ze zwolnienia może skorzystać osoba fizyczna przybywająca do Polski na pobyt stały. Stosowany odpowiednio art. 110 ust. 8 ustawy wyjaśnia, co należy rozumieć pod pojęciem miejsca stałego pobytu.

Otóż za miejsce stałego pobytu uznaje się miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa przez co najmniej 185 dni w roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe. W przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo na osobiste powiązania wskazuje istnienie ścisłych więzi pomiędzy tą osobą a miejscem, w którym mieszka.

Pobyt stały w Polsce

Jednakże za miejsce stałego pobytu osoby związanej zawodowo z miejscem innym niż miejsce powiązań osobistych( Polska), i z tego względu przebywającej na zmianę w różnych miejscach na terytoriach dwóch lub więcej państw członkowskich Unii Europejskiej, uznaje się miejsce, z którym jest związana osobiście, pod warunkiem że regularnie tam powraca. Ten ostatni warunek nie musi być spełniony, jeśli osoba mieszka na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wypełnienia zadania w określonym czasie. Studia wyższe bądź nauka w szkole poza miejscem stałego pobytu nie stanowią zmiany miejsca stałego pobytu.

Podstawowym warunkiem zastosowania zwolnienia z uwagi na tzw. mienie przesiedleńcze jest powrót osoby fizycznej do Polski na pobyt stały. Z przedstawionej definicji pobytu stałego wynika, że zasadniczo miejscem stałego pobytu jest miejsce, w którym osoba przebywa więcej niż połowę roku ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe.

Ponadto wprowadzono także charakterystykę przypadku, gdy osoba fizyczna w jednym kraju UE pracuje zawodowo, a w drugim posiada więzi rodzinne. W tak skonstruowanych okolicznościach jako miejsce stałego pobytu należy przyjąć to miejsce, w którym osoba posiada więzi rodzinne i osobiste pod warunkiem, że w sposób regularny i cykliczny do tego miejsca wraca. W kontekście tak skonstruowanej definicji można zatem wskazać, że pierwszeństwo przyznane jest więziom osobistym w stosunku do więzi zawodowych.

W wyroku TSUE w wyroku z 7 czerwca 2007 r., C-156/04, na temat zwolnienia z akcyzy ze względu na mienie przesiedleńcze czytamy, że należy równolegle brać pod uwagę zawodowe oraz prywatne więzi danej osoby z danym miejscem, jak również czas trwania tychże relacji. W sytuacji, gdy osoba przebywa w różnych krajach, gdzie w jednym pracuje, a w drugim mieszka, to należy przyznać pierwszeństwo więzom osobistym. Dokonując analizy, należy uwzględnić wszelkie kluczowe okoliczności i stany faktyczne, takie jak, w szczególności, fizyczna obecność tej osoby i jej rodziny, posiadanie nieruchomości, miejsce wykonywania aktywności zawodowej czy też miejsce zgromadzenia aktywów majątkowych. Co istotne to do organów administracji danego państwa członkowskiego UE należy dokonanie analizy i oceny wszelkich istotnych czynników faktycznych określających każdy przypadek w kontekście podatku akcyzowego.

Odpowiadając:

1. Nie może Pan otrzymać zwolnienie z akcyzy na samochód, który sprowadzi Pan i zarejestruję w Polsce w czasie pracy za granicą, żeby użytkować go podczas pobytu w Polsce kilka razy w roku.

2. Takie zwolnienie przysługuje tylko w momencie powrotu do kraju po zakończeniu umowy o prace, wymeldowaniu z kraju zagranicznego. A nadto uznaniu, że w istocie miał Pan za granica w czasie pracy stałe miejsce pobytu tam i teraz je zmienia na stały pobyt w Polsce.

Dla przykładu:

Podatnik na stałe mieszkający w Polsce pracuje w Czechach. Postanowił zatem przeprowadzić się do Czech, ale rodzina (żona, dzieci) została w Polsce. W takich okolicznościach przyjąć należy, że miejscem stałego pobytu będzie cały czas Polska, co nie uzasadnia skorzystania ze zwolnienia od akcyzy z uwagi zmianę pobytu stałego wskutek powrotu z pobytu stałego za granicą.

Kryterium decydującym dla możliwości zastosowania zwolnienia od akcyzy mienia przesiedleńczego jest powrót do Polski na pobyt stały. A we wskazanym przykładzie nie ma powrotu na pobyt stały w Polsce, bowiem on jest cały czas w Polsce.