Wygaśnięcie służebności osobistej z powodu jej niewykonywania

Zrzeczenie się służebności przed notariuszem

Jeżeli Pani babcia nie chce korzystać ze służebności, najprostszym sposobem jest udanie się z babcią do notariusza, aby w jego obecności starsza pani oświadczyła, iż zrzeka się ustanowione przed laty na jej rzecz służebności. Następnie niniejszy akt notarialny złożyłaby Pani w wydziale ksiąg wieczystych wraz z wnioskiem o wykreślenie służebności. Jeżeli jednak taki scenariusz nie jest możliwy do zrealizowania, jedyną drogą jest droga sądowa.

Kiedy wygasa służebność osobista mieszkania?

Zgodnie bowiem art. 302 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.): Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku. Co do zasady, zgodnie z art. 299 K.c.: Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego. Jednak ustawodawca przewidział w tym zakresie pewne wyjątki, które Pani wskazała. Zgodnie z art. 293 § 1 K.c. – służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. Natomiast art. 297 K.c. stanowi, że do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.

W wyroku z dnia 16 kwietnia 1968 r., sygn. akt II Cr 187/68, Sąd Najwyższy stwierdził, że „do służebności osobistych ma zastosowanie przepis art. 293 § 1 K.c., a więc i służebność osobista wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć”. W dalszej kolejności wskazać należy, że wygaśnięcie służebności na podstawie art. 293 K.c. wskutek niewykonywania prawa przez 10 lat ma miejsce z mocy prawa (ex lege), orzeczenie sądu potwierdza jedynie niniejszy stan.

Jak wynika więc z przytoczonych przepisów, zgodnie z art. 293 § 1 K.c. w zw. z art. 297 K.c., wygaśnięcie służebności osobistej mieszkania nastąpi w razie nieprzerwanego, 10-letniego niekorzystania ze służebności, a więc tak, jak jest w opisanej spawie. Fakt ten musi Pani jednak wykazać, wskazując na przykład na zeznania świadków, którzy potwierdzą, że babcia zamieszkuje w innym miejscu.

Należy bowiem w tym miejscu podnieść, że jak wskazuje orzecznictwo: „Niekorzystanie ze służebności może być więc zarówno wynikiem świadomego zaniechania przez uprawnionego, które wyraża jego brak zainteresowania tym prawem, jak i może wynikać z nieświadomości przysługującego mu prawa albo z powstania obiektywnej przeszkody w korzystaniu ze służebności” (zob. np. wyrok Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt I C 1374/14).

Pozew do sądu o wygaśnięcie służebności

Z uwagi na powyższe powinna Pani złożyć w sądzie rejonowym Państwa miejsca zamieszkania pozew o wygaśnięcie służebności, powołując się na powyższe przepisy, a także na rzeczywiste okoliczności. W pozwie należy wykazać niniejsze powództwo, a więc proszę wskazać świadków, którzy potwierdzą okoliczność, iż babcia nie zamieszkuje w Pani nieruchomości ponad 10 lat. Do pozwu proszę załączyć wydruk KW nieruchomości oraz inny materiał dowodowy wskazujący na ewentualną zasadność Pani roszczenia. Pozew powinien zawierać w meritum Pani roszczenie, a także uzasadnienie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1968 r., sygn. akt II Cr 187/68
3. Wyrok Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt I C 1374/14