Spis rzeczy wspólnych przy podziale majątku

Podział majątku wspólnego

Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd. Oznacza to, że sąd ma obowiązek dokładnego zbadania, co wchodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest wartość jego poszczególnych składników, a także majątku w całości. Pamiętać należy, że podziałowi podlegają tylko te składniki majątku, które wchodziły do niego w momencie ustania wspólności, czyli w dniu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość, sąd ustala także jej przynależność do majątku wspólnego lub osobistego małżonków (nawet jeśli w księdze wieczystej wpisany był tylko jeden małżonek). Sąd ustala także wartość przedmiotów majątkowych podlegających podziałowi.

Więc skład majątku wspólnego, jaki podlega podziałowi, ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, ale wartość tego majątku ustala się według cen rynkowych z daty dokonywania podziału. Oznacza to, że we wniosku powinno się wskazać składniki majątku wspólnego, które istniały w dacie ustania wspólności majątkowej (w tym przypadku wyrok rozwodowy).

Ustalenie wartości składników majątku wspólnego

W orzecznictwie nie ma wątpliwości, że wartość majątku podlegającemu podziałowi ustala się na dzień dokonania podziału majątku, czyli na dzień orzekania lub podziału umownego. Zmiany w tym majątku polegające na utracie wartości poszczególnych jego składników mogą być dochodzone jako odrębne roszczenia w sprawie o podział majątku wspólnego.

Zatem ustalenie wartości składników majątku wspólnego następuje według cen z chwili orzekania o podziale, a nie z chwili ustania wspólności lub innej chwili. Ustalenie to powinno zostać dokonane w oparciu o ceny rynkowe oraz powinno uwzględniać wszelkie obciążenia ustanowione na majątki (np. hipoteka na nieruchomości), gdyż realnie zmniejszają one wartość majtku.

W praktyce sąd może wziąć pod uwagę sugestię samych małżonków co do wartości majątku, pod warunkiem, że ich propozycja będzie zgodna. O ile zgodna wycena dokonana przez małżonków nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego oraz nie narusza rażąco interesu jednego z byłych małżonków, powinna ona być uwzględniana przez sąd. W opisanej sytuacji uznałbym za możliwe przyznanie byłej małżonce prawa do rzeczy ruchomych w całości bez spłaty lub ze spłatą na Pana rzecz.

Postępowanie o podział majątku

W postępowaniu o podział majątku dzieli się aktywa, a nie pasywa. Co do zasady nie jest dopuszczalne zobowiązanie jednego z małżonków do spłacenia wspólnego długu i zwolnienie drugiego z tego długu. W praktyce (za zgodą małżonków) spotyka się obciążenia jednego lub obojga w oznaczonych częściach obowiązkiem spłaty określonego długu wspólnego (lub jego całości).

We wniosku powinien Pan wskazać składniki, jakie Państwo chcą podzielić. Ich wartość na chwilę obecną (teraźniejszą wartość), ale według ich stanu z dnia ustania wspólności majątkowej (2010).

Jeżeli podział ma być zgodny oraz zależy Państwo na mieszkaniu, to proponuję:

• zawarcie zwykłej pisemnej umowy o podziel częściowym majątku wspólnego obejmującej tylko rzeczy ruchome (bez mieszkania),
• wystąpienie do sądu z wnioskiem o podział obejmujący tylko mieszkanie ze wskazaniem, że co do reszty majątku już się Państwo porozumieli co do jego podziału.

Dzięki temu zniknie konieczność wyliczania innych składników oraz znikną wątpliwości co do wartości tych składników w sądzie.