Podział mieszkania po rozwodzie kupionego przed ślubem na kredyt

Pan Ludwik zakupił mieszkanie przed ślubem jeszcze jako kawaler, było zakupione w kredycie, który spłacał sam. Pan Ludwik wyjaśnił nam, że po kilku latach pojawiła się możliwość finansowania w innym banku przy pomocy kredytu refinansowego. Po zawarciu małżeństwa pan Ludwik i jego żona musieli nową umowę kredytową podpisać wspólnie. Pan Ludwik podkreślił jednak, że kredyt spłacał sam. Dodatkowo łożył na utrzymanie domu, czynsze, prąd, internet i wszystkie opłaty, dzieci. Wyjaśnił nam, że żona znalazła pracę i ze swoich dochodów zabezpieczała później kwestię żywności w domu. W związku z tym zapytał nas, jak wyglądałby podział tego mieszkania.

Czy mieszkanie zakupione przed ślubem przez jednego z małżonków wchodzi do majątku wspólnego?

Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941)”.

Według natomiast art. 33:

„Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”.

Spłata kredytu z majątku wspólnego zaciągniętego na sfinansowanie zakupu mieszkania należącego do majątku osobistego jednego z małżonków

Jak pan Ludwik widzi, jeżeli pan Ludwik nabył lokal przed zawarciem małżeństwa, to wszedł on do jego majątku osobistego, do którego praw nie ma jego była żona. Może ona jednak żądać zwrotu połowy spłaconych rat kredytu z majątku wspólnego, który zaciągnął najpierw pan Ludwik, a potem jego żona razem z panem Ludwikiem na sfinansowanie zakupu tego mieszkania.

Już w czasie małżeństwa pan Ludwik nie może twierdzić, że kredyt spłacał sam z jego wynagrodzenia, gdyż wynagrodzenie za pracę uzyskiwane w trakcie trwania wspólności majątkowej (jeżeli nie została zawarta intercyza) jest majątkiem wspólnym. Pan Ludwik płacił więc z majątku wspólnego zadłużenie na swój lokal.

Pan Ludwik wskazuje także, że dodatkowo łożył na utrzymanie domu, czynsz, energię elektryczną, internet i wszystkie opłaty oraz na dzieci. To wynikało z pana Ludwika obowiązków ojcowskich i jako męża. Tak też to przyjmie sąd.

Wskutek rozwodu, moim zdaniem, sąd przyzna panu Ludwikowi mieszkanie ze spłatą połowy wszystkich rat, które zostały spłacone za to mieszkanie w trakcie trwania wspólności majątkowej. Oczywiście z lokalu proszę się nie wyprowadzać. Podstawą takich rozliczeń jest paragraf 3 art. 45. Zgodnie z tym artykułem:

„§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego”.

Podział majątku i żądanie zwrotu połowy zapłaconych rat z majątku wspólnego na majątek osobisty którym jest lokal mieszkalny.

Jeżeli więc była żona pana Ludwika nie jest już współwłaścicielem mieszkania (a z okoliczności wynika, że nie), w sprawie o podział majątku będzie się prawdopodobnie domagała zwrotu połowy zapłaconych rat z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, którym jest lokal mieszkalny.

Oczywiście zapewne z majątku wspólnego były dokonywane inne nakłady na mieszkanie. W przypadku udowodnienia przez żonę poczynionych przez nią nakładów lub wydatków pan Ludwik będzie zobowiązany zwrócić jej tę kwotę przy ewentualnym podziale majątku.

Co do wyprowadzki żony po rozwodzie, oczywiście jako właściciel mieszkania pan Ludwik będzie mógł zażądać, by żona we wskazanym terminie opuściła lokal. Jeżeli nie uczyni tego dobrowolnie, pan Ludwik będzie mógł wystąpić na drogę postępowania sądowego o eksmisję żony. Jednakże eksmitować żonę można jedynie po rozwodzie, w trakcie małżeństwa ma ona takie samo prawo zamieszkiwania w mieszkaniu pana Ludwika jak pan Ludwik. Z tym jednak proszę zaczekać, ponieważ, jeśli dzieci są małoletnie, żądanie przez pana Ludwika eksmisji może być przez sąd odebrane jako działanie niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59