Spadek z długami, jak go odrzucić i uchronić się przed spłatą zobowiązań zmarłego?

Odrzucenie spadku po mamie

Jedynym rozwiązaniem jest odrzucenie spadku po mamie, a jeżeli termin już minął, to przywrócenie terminu do odrzucenia spadku. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania”.

Jeżeli termin 6 miesięcy od dnia śmierci mamy został przekroczony, to jedynym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o przywrócenie terminu do odrzucenia spadku.

Przywrócenie terminu do odrzucenia spadku

Zgodnie z treścią art. 1019 K.c.:

„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

§ 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd”.

W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 K.c. także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. uchw. SN z 6.6.2007 r., sygn. akt III CZP 53/07, OSNC 2008, Nr 7–8, poz. 78; uchw. SN z 22.11.2013 r., sygn. akt III CZP 77/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 86; w doktrynie P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych, s. 77; A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie, cz. I, s. 571; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz, 2017, t. VI, art. 1019, Nb 14 i 16; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, 2015, t. II, art. 1019, Nb 22; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz, 2014, art. 1019, Nb 14). Jak wskazano w post. SN z 6.7.2012 r. (sygn. akt V CSK 313/11), rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 K.c.) ma w tym zakresie samodzielny charakter.

Z uwagi na powyższe, jeżeli Pan i tata nie odrzuciliście spadku w terminie, należy złożyć wniosek o uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku.

Wniosek o uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku

Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania. We wniosku proszę wskazać, iż np. nie miał Pan świadomości konieczności odrzucenia spadku, a ponadto nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło Panu złożenie takiego oświadczenia w terminie.

Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to nie przejmie Pan długów spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta Pana w tym zakresie. Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego musi Pan wykazać, iż błędnie nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.11.2013 r., sygn. akt III CZP 77/13
3. Postanowienie. Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2012 r. sygn. akt V CSK 313/11