Podział wygranej z kasyna, co zrobić, by uniknąć problemów podatkowych?

Uczestnictwo w zagranicznej grze hazardowej – przestępstwo (wykroczenie) skarbowe

Uczestnictwo w grach hazardowych przez Internet jest co do zasady zakazane. Jak bowiem możemy przeczytać w art. 29a ust. 2 ustawy o grach hazardowych –zakazane jest uczestniczenie w grach hazardowych urządzanych przez sieć Internet przez podmioty niewykonujące monopolu państwa w tym zakresie, które urządzają gry hazardowe przez sieć Internet bez wymaganego zezwolenia. Odsyłam również do oficjalnej informacji MF: Ostrzeżenie - komunikat w sprawie korzystania z gier oferowanych przez nielegalne podmioty (bukmacherów oraz kasyn online). Natomiast lista legalnie działających podmiotów znajduje się na stronie Ministerstwa Finansów i stanowi wiarygodne źródło informacji: Zakłady wzajemne i gry hazardowe przez Internet. Rejestr zakazanych domen jest jawny i udostępniony publicznie, prowadzi go Ministerstwo Finansów pod adresem: https://hazard.mf.gov.pl. Oba kasyna znajdują się w wykazanie domen zakazanych.

Podatnicy muszą mieć także świadomość, że takie zachowanie jest nie tylko zakazane, ale również karalne. Otóż w myśl art. 107 § 2 Kodeksu karnego skarbowego (K.k.s.) – kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uczestniczy w zagranicznej grze hazardowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. To działanie jest kwalifikowane jako przestępstwo (wykroczenie) skarbowe zagrożone karą grzywny.

Przepadek wygranej

Trzeba także wskazać, że kara grzywny to nie jedyna konsekwencja uczestniczenia w zagranicznych grach hazardowych. Otóż w myśl art. 30 § 5 K.k.s. – sąd ma w tym przypadku obowiązek orzec przepadek wygranej uzyskanej z nielegalnej gry.

Warto także zwrócić uwagę, że art. 107 § 2 K.k.s. za czyn zabroniony uznaje już samo uczestniczenie w zagranicznej grze hazardowej. Oznacza to, że osoba fizyczna może zostać ukarana, nawet jeżeli nie osiągnęła żadnej korzyści z gry hazardowej.

Podsumowując branie udziału w zagranicznej grze hazardowej przez osobę przebywającą na terytorium RP stanowi przestępstwo lub wykroczenie skarbowe zagrożone karą grzywny. Dodatkowo jeżeli na skutek uczestnictwa w takiej grze podatnik osiągnie korzyść majątkową, to ulega ona przepadkowi.

Karalne uczestnictwo w zagranicznych grach hazardowych online z terytorium kraju

Jeżeli przyjrzymy się bliżej treści art. 107 § 2 K.k.s., możemy zauważyć, że karalne jest uczestniczenie w zagranicznej grze hazardowej na terytorium Polski. W rezultacie, co do zasady, odpowiedzialność karnoskarbową ponosi osoba, która przebywając na terenie Polski bierze udział w zagranicznej grze hazardowej.

Powyższa reguła wpisuje się w podstawową zasadę terytorialności określoną w art. 3 K.k.s. W świetle § 1-2 tego przepisu – czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić. Przepisy kodeksu stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że kodeks stanowi inaczej.

Czynny żal

W pewnych okolicznościach podatnik może uniknąć odpowiedzialności karnoskarbowej korzystając z możliwości przewidzianych w samym Kodeksie karnym skarbowym. Chodzi mianowicie o instytucję czynnego żalu.

Jak czytamy w art. 16 § 1 K.k.s. nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Jak natomiast wynika z art. 16 § 2 K.k.s. – czynny żal jest skuteczny tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia – uiścić ich równowartość pieniężną.

Powyższe przepisy oznaczają zatem, że warunkiem skorzystania z czynnego żalu jest poddanie korzyści uzyskanej z uczestnictwa w zagranicznej grze hazardowej przepadkowi.

Bardzo istotny jest także art. 16 § 5 K.k.s., który określa w jakich przypadkach czynny żal jest bezskuteczny. W świetle tego przepisu zawiadomienie jest bezskuteczne jeżeli zostało złożone:

1. w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
2. po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

W konsekwencji podatnicy muszą pamiętać, że możliwość złożenia czynnego żalu istnieje wyłącznie w sytuacji, gdy organ podatkowy nie miał jeszcze wiedzy na temat popełnienia czynu zabronionego lub nie podjął żadnych oficjalnych czynności wobec podatnika.

Zawiadomienie do naczelnika urzędu celno-skarbowego

Jeżeli już podatnik zdecyduje się na skorzystanie z instytucji czynnego żalu, pojawia się pytanie, w którym urzędzie powinien zgłosić to zawiadomienie. Jak możemy przeczytać w art. 133 § 1 pkt 1 K.k.s. – w zakresie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego polegającego na uczestniczeniu w zagranicznej grze hazardowej z terytorium Polski organem prowadzącym postępowania jest naczelnik urzędu celno-skarbowego.

Co z opodatkowaniem wygranej w grze hazardowej?

W zakresie ewentualnego opodatkowania takiej wygranej należy wskazać na treść art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT, który podaje, że podatku dochodowego nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, tj. przychodów pochodzących z czynów zabronionych. W rezultacie taka wygrana nie podlega opodatkowaniu, ponieważ pochodzi z nielegalnego (zabronionego przez prawo) źródła. Zatem dochód z wygranej w kasynie internetowym nie będzie podlegał opodatkowaniu.

Jak podkreśla się w doktrynie, przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu. Celem wprowadzenia art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT jest wykluczenie sprzeczności pomiędzy ustawą PIT a przepisami karnoskarbowymi i stanowi przejaw zasady jednolitości prawa. Nie jest bowiem dopuszczalna sytuacja, w której przychody pochodzące z legalnych oraz nielegalnych źródeł przychodów są stawiane w jednej linii na gruncie prawa podatkowego. Regulacje ustawy PIT również muszą respektować pewne uniwersalne wartości i zasady zachowań ustanowione na gruncie K.k.s. Potwierdza to chociażby interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 31.07.2009 r., nr ITPB1/415-434/09/MR:

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zamierza wziąć udział w grze losowej rganizowanej za pośrednictwem sieci Internet przez organizatora prowadzącego kasyno on-line, mającego siedzibę na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (tam znajduje się również serwer).

Dodatkowo, wykonanie określonych przepisami tej ustawy obowiązków zabezpieczają sankcje karne – art. 107 i 108 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.). Zgodnie z art. 107 § 1 i § 2 kodeksu, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie, grę na automacie o niskich wygranych lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Tej samej karze podlega, kto na terytorium RP uczestniczy w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym.

Operowanie więc przez państwo zakazem, wspartym odpowiednimi sankcjami karnymi powoduje, że prowadzona wbrew temu zakazowi działalność nie może być traktowana jako podlegająca obowiązkowi podatkowemu. Konsekwencją prawną takiej działalności jest wymierzenie w przewidzianym przez prawo trybie stosownej kary, a nie jej opodatkowanie. Czynność prawnie zabroniona nie może rodzić skutków w postaci zobowiązania podatkowego.

W rezultacie ewentualny przychód (wygrana) osiągnięty przez Wnioskodawcę z udziału w grze losowej na warunkach przedstawionych we wniosku nie może być objęty regulacjami zawartymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ww. Wnioskodawca powinien mieć również świadomość istnienia negatywnych skutków opisanego w zdarzeniu postępowania. Uczestnictwo bowiem w przedmiotowej grze penalizowane jest odpowiednimi przepisami innych ustaw (kodeks karny skarbowy).

Wspólne przedsięwzięcie – wypłata środków na konto „wspólnika”

Jeśli jednak wygrana pochodzi z legalnej gry, to w kwestii wypłaty środków na konto drugiej osoby nie będzie większych problemów, ponieważ zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy PIT – przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału).

Jeżeli przyjmiemy, że dwie osoby dokonały określonego wkładu na poczet gier hazardowych, to wypłata zysku proporcjonalnie do wniesionego wkładu będzie zgodna z ww. przepisem. Taki transfer z jednego konta na drugie nie rodzi żadnych dodatkowych konsekwencji podatkowych.

Wygrane zwolnione z podatku dochodowego

Dalej wskażmy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 6a ustawy PIT – wolne od podatku są wygrane w grach na automatach, grach w karty, grach w kości, grach cylindrycznych, grach bingo pieniężne i grach bingo fantowe – urządzanych i prowadzonych przez uprawniony podmiot na podstawie przepisów o grach hazardowych obowiązujących w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Zatem legalne wygrane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT.

Wnioski

Wygrane w zagranicznym kasynie online uzyskane przez osoby mające miejsce zamieszkania i uczestniczące w tego typu grach na terytorium Polski popełniają czyn zabroniony. Uzyskane w ten sposób środki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT, ponieważ ustawodawca uznaje takie środki za nielegalne jako pochodzące z czynu zabronionego. Tego rodzaju środki podlegają przepadkowi. Nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT nie są też wykazywane w żadnym zeznaniu podatkowym.

Penalizowane są wyłącznie czyny polegające na uczestniczeniu w zagranicznych grach hazardowych online z terytorium kraju. Jeżeli zatem uczestniczenie w grach miało miejsce w innym kraju, to tego typu przychód jest legalny i podlega zwolnieniu na mocy wyżej wymienionych przepisów.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, Dz.U. 2009 nr 201 poz. 1540
2. Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy - Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930
3. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350