Fikcyjne dane ojca w akcie urodzenia

Fikcyjne dane ojca w akcie urodzenia i problemy z uzyskaniem pobytu stałego za granicą

Zgodnie z art. 42 prawa o aktach stanu cywilnego jeżeli stosownie do przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, dane dotyczące osoby ojca wpisuje się tylko w razie uznania dziecka przez ojca lub sądowego ustalenia ojcostwa.

Jeżeli nie nastąpiło uznanie dziecka lub sądowe ustalenie ojcostwa, wpisuje się do aktu urodzenia dziecka jako imię ojca – imię wskazane przez przedstawiciela ustawowego dziecka, a w braku takiego wskazania – jedno z imion zwykle w kraju używanych oraz jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe – nazwisko matki z odpowiednią adnotacją w rubryce „Uwagi”.

Jak wynika z powyższego, w wypadku, gdy nie nastąpiło uznanie ojcostwa ani sądowe ustalenie ojcostwa, zgodnie z postanowieniem wpisuje się do aktu urodzenia dziecka, jako dane dotyczące ojca, dane przesłaniające fakt, że ojciec dziecka nie jest znany. A zatem do aktu urodzenia dziecka, którego ojcostwo nie zostało ustalone, wpisuje się, jako imię ojca, imię wskazane przez przedstawiciela ustawowego dziecka (z reguły będzie nim matka dziecka), a w braku takiego wskazania – jedno z imion zwykle w kraju używanych oraz jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe – nazwisko matki z odpowiednią adnotacją w rubryce „Uwagi”.

Danych o miejscu i dacie urodzenia oraz miejscu zamieszkania ojca w chwili urodzenia dziecka nie wpisuje się, a rubryki przeznaczone do tych wpisów wykreśla się linią ciągłą. Należy zwrócić uwagę na fakt, że nazwiskiem przesłaniającym nie zawsze będzie nazwisko rodowe matki, ale nazwisko, jakie matka nosiła w dacie urodzenia dziecka.

Nie mam wiadomości, czy posługuje się Pani odpisem zwykłym czy zupełnym aktu urodzenia dziecka. W opisywanym przez Panią przypadku należałoby posłużyć się odpisem zupełnym aktu urodzenia, w którym będzie wzmianka, na jakiej zasadzie został wpisany ojciec dziecka i że – choćby ze względu na brak adnotacji o jego miejscu zamieszkania i dacie urodzenia – jest to osoba fikcyjna.

Nie daję jednak gwarancji, że takie działanie wystarczy, gdyż nie znam praktyki zagranicznych urzędów, zważywszy, że nie mam informacji, o jaki kraj chodzi.

Przysposobienie dziecka żony

Innym sposobem na zmianę aktu urodzenia Pani syna (i usunięcie z niego fikcyjnych danych ojca) jest możliwość jego przysposobienia przez Pani obecnego męża. Jest to niewątpliwie sposób najpewniejszy, wymaga jednak spełnienia wielu warunków i oczywiście przeprowadzenia sprawy o przysposobienie.

Zgodnie z art. 121 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie: K.r.o.) przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego. Skutki przysposobienia rozciągają się na zstępnych przysposobionego.

Jak wynika z powyższego, w przypadku przysposobienia pełnego, przysposobiony nabywa w stosunku do przysposabiającego i jego krewnych prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa (szczególnie obowiązki alimentacyjne i uprawnienie do dziedziczenia), jakby był dzieckiem naturalnym przysposabiającego. Ustają natomiast prawa i obowiązki przysposobionego w stosunku do jego rodziny naturalnej (rodziców i krewnych), wzajemnie ustają również prawa i obowiązki krewnych w stosunku do przysposobionego. W przypadku przysposobienia pełnego, dziecko zostaje więc całkowicie włączone do nowej rodziny, a wyłączone ze swojej rodziny naturalnej.

Rodzice naturalni zostają definitywnie pozbawieni władzy rodzicielskiej nad dzieckiem i nigdy nie ulega ona przywróceniu, nawet w przypadku śmierci obojga rodziców adopcyjnych. W takich wypadkach sąd ustanawia opiekę nad dzieckiem.

Przesłanki dotyczące przysposabiającego jak i przysposobionego

Oczywiście przy przysposobieniu muszą zajść odpowiednie przesłanki dotyczące zarówno przysposabiającego, jak i przysposobionego.

Do przesłanek dotyczących przysposabiającego należy zaliczyć:

• zgoda przysposabiającego na przysposobienie, która wyrażana jest przez złożenie wniosku o orzeczenie przysposobienia;
• istnienie między przysposabiającym a przysposobionym odpowiedniej różnicy wieku, powinna wynosić co najmniej tyle, ile wynosi najmniejsza różnica miedzy wiekiem dziecka a wiekiem jego naturalnych rodziców, tzn. około lat 18. Orzecznictwo przyjmuje, że nawet znaczna różnica wieku nie stanowi sama przez się przeszkody w dojściu przysposobienia do skutku, chyba że z okoliczności wynika, że w konkretnym wypadku przysposabiający nie zdołałby zapewnić przysposobionemu należytej pieczy;
• pełna zdolność do czynności prawnych przysposabiającego;
• odpowiednie właściwości osobiste (prawy charakter, zdolności wychowawcze)-tzw. kwalifikacje podmiotowe przysposabiającego;
• możliwość wychowania przysposobionego przez przysposabiającego bez nadmiernego dla niego uszczerbku, zwłaszcza uszczerbku na zdrowiu.

Do przesłanek dotyczących przysposobionego należy zaliczyć:

• przysposobić można osobę małoletnią; przysposabiane powinny być przede wszystkim dzieci niemające rodziców lub mające tylko jednego z nich;
• potrzebna jest zgoda przysposabianego, jeżeli ukończył on lat 13;
• przysposobienie jest dopuszczalne tylko dla dobra przysposabianego.

Ponadto oczywiście Pani powinna wyrazić zgodę na przysposobienie.

Przysposobienie dziecka a akt urodzenia

Następnie zgodnie z art. 49 prawa o aktach stanu cywilnego w razie orzeczenia przysposobienia w sposób określony w art. 121 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, może być sporządzony nowy akt urodzenia przysposobionego, w którym jako rodziców wpisuje się przysposabiających, jeżeli sąd opiekuńczy tak postanowił.

O sporządzeniu nowego aktu urodzenia sąd opiekuńczy orzeka na wniosek przysposabiającego, za zgodą przysposobionego, który ukończył lat trzynaście, albo na wniosek przysposobionego za zgodą przysposabiającego.

O sporządzeniu nowego aktu urodzenia wpisuje się do dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego wzmiankę dodatkową; dotychczasowy akt nie podlega ujawnieniu i nie wydaje się z niego odpisów, chyba że zażąda tego sąd w związku z ustalaniem pochodzenia przysposobionego, jego uznaniem lub rozwiązaniem stosunku przysposobienia albo w związku z innymi sprawami, w których sąd uzna to za konieczne.

Przysposobiony po uzyskaniu pełnoletności może żądać udostępnienia księgi stanu cywilnego w części dotyczącej dotychczasowego aktu urodzenia.

W razie rozwiązania stosunku przysposobienia nowy akt urodzenia przysposobionego unieważnia sąd w postępowaniu nieprocesowym; unieważnia się również wzmiankę dodatkową o sporządzeniu nowego aktu urodzenia, wpisaną do dotychczasowego aktu urodzenia przysposobionego.

Nowy akt urodzenia w którym przysposabiający wpisani będą jako rodzice przysposobionego

Sporządzenie nowego aktu urodzenia, w którym przysposabiający wpisani będą jako rodzice przysposobionego, jest możliwe tylko wówczas, gdy w sentencji orzeczenia sądowego zostanie zamieszczona taka dyspozycja. Do nowego aktu nie wpisuje się żadnych informacji o dokonanym przysposobieniu. Natomiast w skorowidzu alfabetycznym należy, obok nazwiska dziecka, umieścić numer dotychczasowego aktu urodzenia.

W dotychczasowym akcie urodzenia zamieszcza się wzmiankę dodatkową o zastąpieniu aktu dotychczasowego nowym aktem urodzenia, z podaniem jego numeru, zaznaczając, że akt nie podlega ujawnieniu i nie wydaje się z niego odpisów.

Dotychczasowy akt nie ulega likwidacji, chociaż jego funkcjonowanie ustaje.

Oczywiście przysposobienie może być dokonane przed zagranicznym sądem lub innym organem mającym w tym zakresie uprawnienia. Następnie z orzeczeniem wydanym przez zagraniczny sąd można wystąpić do sądu polskiego o jego uznanie.

Należy jednak również wspomnieć o konsekwencjach przysposobienia, gdyż przez przysposobienie Pani mąż nabędzie w szczególności prawa rodzicielskie równe Pani, będzie zobowiązany do alimentacji wobec dziecka, a dziecko będzie podlegało jego władzy rodzicielskiej.