Darowizna pieniędzy między małżonkami, gdy środki są na koncie jednego z nich

Własność środków na rachunku bankowym

Gromadzenie pieniędzy na rachunku bankowym jest jedynie formą ich przechowywania i nie przesądza o własności środków. Wpłata pieniędzy na konto nie powoduje automatycznego przeniesienia prawa własności. Zgodnie z art. 725 Kodeksu cywilnego, bank przechowuje środki pieniężne posiadacza rachunku i wykonuje jego dyspozycje. Z kolei art. 50 ust. 1 Prawa bankowego wskazuje, że posiadacz rachunku ma prawo swobodnie dysponować zgromadzonymi środkami.

W praktyce oznacza to, że właścicielem pieniędzy jest ten, kto je wpłacił – samo posiadanie konta nie tworzy prawa własności do środków.

Wspólność majątkowa małżeńska

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, obejmująca majątek nabyty w trakcie trwania małżeństwa (art. 31 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Dochody każdego z małżonków, w tym wynagrodzenia i przychody z działalności zarobkowej, wchodzą do majątku wspólnego.

Wspólność ta ma charakter łączny i bezudziałowy, co oznacza, że żadne z małżonków nie ma określonego udziału w majątku wspólnym, ani nie może nim swobodnie rozporządzać.

W konsekwencji środki zgromadzone na indywidualnym koncie jednego z małżonków w dalszym ciągu stanowią element wspólności majątkowej, dopóki nie zostaną formalnie przekazane do majątku osobistego drugiego małżonka.

Możliwość dokonania darowizny między małżonkami

Organy podatkowe dopuszczają możliwość dokonania darowizny z majątku wspólnego do majątku osobistego jednego z małżonków. Taka darowizna może być dokonana w formie aktu notarialnego lub umowy pisemnej.

Zgodnie z interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12.02.2019 r. (0111-KDIB2-2.4015.6.2019.1.MZA), darowizna dokonana między małżonkami korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, o ile spełnione są określone warunki.

Warunki zwolnienia z podatku

Aby darowizna między małżonkami była zwolniona z podatku, należy:

1. Zgłosić ją do urzędu skarbowego (formularz SD-Z2) w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny.

2. Udokumentować otrzymanie środków dowodem przelewu bankowego lub przekazu pocztowego.

Zgodnie z uchwałą NSA z dnia 20.03.2023 r., III FPS 3/22, tylko przelew bankowy lub przekaz pocztowy stanowią dowód pozwalający na zastosowanie zwolnienia podatkowego. Samodzielny przelew obdarowanego „na własną rzecz” nie spełnia tego wymogu.

Możliwe rozwiązania

1. Przekaz pocztowy – również stanowi dowód spełniający wymogi ustawy.

2. Umowa darowizny w formie aktu notarialnego – w takim przypadku zgłoszenia dokonuje notariusz, więc nie trzeba przedstawiać potwierdzenia przelewu.

3. Przelew techniczny między kontami – możliwe jest przelanie pieniędzy z konta żony na konto męża, a następnie wykonanie przelewu z konta męża na konto żony w ramach umowy darowizny. Wtedy powstaje wymagane potwierdzenie przelewu.

W zgłoszeniu SD-Z2 wykazuje się jedynie połowę przekazanej kwoty, ponieważ druga połowa już należy do obdarowanego w ramach wspólności majątkowej (por. interpretacja Dyrektora KIS z 2.02.2021 r., 0111-KDIB2-2.4015.103.2020.1.MZ).

Przykładowy schemat

1. Na koncie żony znajduje się 50 000 zł (majątek wspólny).

2. Żona przelewa 50 000 zł na konto męża – czynność techniczna, bez skutków podatkowych.

3. Zawierają pisemną umowę darowizny i mąż przelewa 50 000 zł na konto żony.

4. Żona składa formularz SD-Z2 i wykazuje 25 000 zł (połowę kwoty) wraz z kopią umowy i potwierdzeniem przelewu.