Darowizna mieszkania za dożywocie a domaganie się zachowku

Mateusz Rzeszowski

Udzielamy porad prawnych przez internet. Jeśli masz problem, kliknij tutaj i zadaj pytanie>> Zapytaj prawnika »

»Wybrane opinie klientów

Rewelacja!!! Wszystko bardzo klarownie wytłumaczone. Korzystałem z usług nie jednego prawnika, ale tak przygotowane pismo i objaśnienia jakie otrzymałem wprawiło mnie w zdumienie. Wszystko na najwyższym poziomie!!! Polecam serdecznie i dziękuję całemu zespołowi ePorady24, a w szczególności Panu Karolowi Jokielowi.

Zbyszek

Żadna opinia nie wyrazi mojej wdzięczności dla zespołu ePorady. Moja sprawa wydawała mi się tak skomplikowana, że nie do rozwiązania. Nie wiedziałem, od której strony ją zacząć. Szperając w internecie, natrafiłem na ePorady i okazało się, że moją sprawę można zacząć od strony, której absolutnie bym się nie spodziewał.
Jestem bardzo zadowolony z obrotu sprawy, która mnie dotyczy. Z tak znikomych danych, które przekazałem, otrzymałem pismo tak profesjonalnie napisane, jakby zespół ePorady był moim bardzo dobrym znajomym i znał mój problem tak dobrze jak ja. Dziękuję bardzo i będę polecał wszystkim korzystanie z waszych usług.

Henryk

Bardzo, bardzo dziękuję!!! W ciągu dwóch dni otrzymałam więcej wiadomości na temat mojej sprawy niż w ciągu 2 miesięcy od dwóch adwokatów!!!! Do tej pory dowiadywałam się tylko, jakie prawa ma osoba, która naraziła mnie na ogromne szkody, i jakie konsekwencje grożą mi, jeżeli nie będę respektować tych praw. Nawet odpowiedź na dodatkowe pytanie nastąpiła szybciej i była bardziej wyczerpująca niż trwająca od tygodnia dyskusja na ten temat z moim pełnomocnikiem (teraz byłym). O kosztach nie mówiąc. BARDZO POLECAM!!!

Małgorzata

Widziałem już wiele pozwów, ale sporządzony przez prawnika z eporady24.pl jest prawdziwym majstersztykiem i wyrazem profesjonalizmu. Jasno, konkretnie, przy minimum słów, maksimum treści. Do tego relacja jakości do ceny również znajduje swoje uzasadnienie. Z pełnym przekonaniem wygranej sprawy zanoszę pozew do sądu. Nikomu nie należy życzyć sądowych spraw, ale gdyby zaszła potrzeba, z pełnym przekonaniem mogę polecić eporady24.pl.

Jacek

Powiem tak: cuda załatwiane są od ręki! Na sprawie w sądzie sędzina była zaskoczona tak profesjonalnym i rzeczowym przygotowaniem, a wszystko dzięki ePorady24! Zakończyłem sprawę i wygrałem!!!! Polecam ten serwis i serdecznie dziękuję. Tak sprawnej obsługi mógłby pozazdrościć każdy inny serwis! Prawnicy są na najwyższym poziomie!!! Polecam z całego serca!!!

Zbyszek

wszystkie

W pierwszej kolejności przybliżę przepis art. 993 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.

Jak wynika zatem ze wskazanego przepisu, darowizny faktycznie uwzględnia się co do zasady przy wyliczaniu zachowku. W celu zdefiniowania pojęcia darowizny należy jednak sięgnąć do przepisu art. 888 Kodeksu cywilnego:

„Art. 888 

§ 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

§ 2. (uchylony)”.

Jak wynika z cytowanego przepisu, podstawową cecha darowizny jest jej nieodpłatny charakter. Nie możemy mówić zatem o darowiźnie z przypadku umowy dożywocia, która to zdefiniowana została w art. 908 Kodeksu cywilnego:

„Art. 908.  [Umowa dożywocia]

§ 1. Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Fot. Fotolia

§ 2. Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.

§ 3. Dożywocie można zastrzec także na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości”.

Umowa dożywocia jest umową wzajemną, przez którą dotychczasowy właściciel nieruchomości przenosi jej własność w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania. W związku z tym, w przypadku umowy dożywocia nie możemy mówić o bezpłatnym przysporzeniu (darowiźnie), w związku z czym nie będzie miał zastosowania przepis art. 993 Kodeksu cywilnego. Niestety stanowisko to znajduje potwierdzenie również w licznych orzeczeniach sądów. W tej sytuacji mamy do czynienia z sytuacją analogiczną do zbycia nieruchomości przez zmarłego, jedynie zamiast świadczenia pieniężnego uprawniony jest on do otrzymania innych świadczeń.

Częstą praktyką stało się w ostatnim czasie właśnie stosowanie umowy dożywocia w celu zabezpieczenia się przed ewentualnymi roszczeniami o zachowek wnoszonymi przez krewnych zmarłego.

Obawiam się zatem, iż w sytuacji, kiedy jedynym majątkiem pozostałym po zmarłej było mieszkanie przekazane w postaci umowy dożywocia, nie mają Panie niestety możliwości dochodzenia zachowku.

Tym niemniej, jeśli zmarła zostawiła po sobie mienie ruchome bądź oszczędności zgromadzone na rachunku bankowym, w tym zakresie mogą Panie dochodzić spadku po zmarłej jako jej spadkobierczynie.

wersja do druku