Czy obdarowany może cofnąć darowiznę i zwolnić się z obowiązku opieki nad darczyńcami?• Opublikowano: 02-06-2023 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion |
|
Kilka lat temu w ramach darowizny za opiekę otrzymaliśmy z żoną mieszkanie od moich dalekich krewnych. Niestety, w obecnej naszej sytuacji nie jesteśmy w stanie im pomagać. Chcielibyśmy cofnąć tę darowiznę. Może znajdą się inne osoby, które w zamian za mieszkanie podejmą się opieki. Jak można przeprowadzić cofnięcie takiej darowizny i zwolnienie się z opieki? |
|
Odwołanie darowiznyJuż na wstępie informuję, że bez współdziałania z darczyńcami niestety nie jest możliwe zwrócenie im darowizny nieruchomości. Prawo przewiduje odwołanie darowizny przez darczyńcę, ale nie przewiduje możliwości zrzeczenia się darowizny.
Darowiznę może odwołać tylko darczyńca, przy czym jest to obwarowane szczegółowymi przepisami.
Powód odwołania darowizny – rażąca niewdzięczność obdarowanegoOdwołanie darowizny następuje nie w drodze orzeczenia sądu o charakterze prawo kształtującym, lecz przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (art. 900 K.c.) przez samego darczyńcę lub przez jego spadkobiercę. W orzecznictwie i literaturze prezentowany jest pogląd, że w piśmie stanowiącym odwołanie darowizny winny być wskazane przyczyny odwołania, tj. przytoczenie tego, z jakim zachowaniem się obdarowanego należy łączyć dopuszczenie się wobec darczyńcy rażącej niewdzięczności (art. 898 § 1 K.c.) [tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 7 lipca 2016 roku, I ACa 110/16, LEX nr 2188874; Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 23 lipca 2015 roku, I ACa 87/15, LEX nr 1950633; Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 4 września 2014 roku, I ACa 1577/13, LEX nr 1527063; nadto S. Rejman, w: Kodeks..., s. 1745;S. Dmowski, w: Komentarz..., s. 980; L. Stecki, Darowizna, s. 261; wyrok SN z 25 listopada 2004 roku, III CK 601/2003, LexisNexis nr 7540280, IC 2005, nr 10, s. 49; implicite także wyrok Sądu Najwyższego z 11 października 2002 roku, I CKN 1036/2000, LexisNexis nr 2410043]. Dla skuteczności odwołania darowizny nie jest wymagane, by oświadczenie w tym przedmiocie zawierało ściśle określoną treść. Musi być ono jednak zrozumiałe. Darczyńca powinien zawiadomić obdarowanego w sposób jednoznaczny, że dokonaną na jego rzecz darowiznę odwołuje i dlaczego (vide wyrok Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 22 stycznia 2013 roku, I ACa 863/12, LEX nr 1271836).
Zwolnienie się z obowiązku opieki poprzez dobrowolny zwrot darowiznyJedynym przypadkiem, w którym możliwy jest zwrot darowizny przez obdarowanego, jest sytuacja przewidziana w art. 895 § 2 Kodeksu cywilnego, gdy darczyńca nałożył na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania i żąda wypełnienia tego polecenia. W takim wypadku dobrowolny zwrot darowizny pozwala na zwolnienie się od wykonania polecenia.
Zatem proszę zawrzeć z darczyńcami umowę powrotnego przeniesienia na ich rzecz własności nieruchomości.
Podsumowując: skoro darczyńca nałożył na Państwa obowiązek opieki, a Wy nie możecie spełnić tego obowiązku, to dobrowolny „zwrot” darowizny zwolni Państwa z tego obowiązku. Przy czym przepisy prawne nie regulują, czy możliwy jest zwrot darowizny nieruchomości za porozumieniem stron. Sposobem rozwiązania takiej sytuacji jest darowizna na rzecz osób, od których nieruchomość Państwo otrzymali. Wymaga to współpracy tych osób i wizyty u notariusza. PrzykładyAnna i Michał otrzymali od starszej ciotki mieszkanie w zamian za opiekę nad nią. Po kilku latach ich sytuacja życiowa zmieniła się – Michał wyjechał za granicę do pracy, a Anna podjęła intensywne studia. Nie byli w stanie wypełniać obowiązków opiekuńczych, dlatego po rozmowie z ciotką zdecydowali się zawrzeć u notariusza umowę powrotnego przeniesienia własności.
Paweł dostał dom od swojego wuja, który oczekiwał, że w zamian będzie mu pomagał w codziennych obowiązkach. Paweł jednak założył rodzinę w innym mieście i nie miał możliwości zapewnić regularnej opieki. Wuj, czując się zaniedbany, odwołał darowiznę z powodu rażącej niewdzięczności, składając odpowiednie oświadczenie na piśmie.
Ewa otrzymała działkę od sąsiadki, która była samotna i liczyła na pomoc w starości. Gdy zdrowie Ewy się pogorszyło i nie mogła się wywiązywać z obowiązków, wspólnie z sąsiadką ustaliły, że Ewa zwróci nieruchomość w drodze kolejnej umowy darowizny, tym razem na rzecz innej osoby gotowej podjąć się opieki. PodsumowanieObdarowany nie może jednostronnie cofnąć darowizny ani zwolnić się z obowiązku opieki bez zgody darczyńcy. Prawo przewiduje możliwość odwołania darowizny wyłącznie przez darczyńcę, zwłaszcza w przypadku rażącej niewdzięczności. Jeśli obdarowany nie jest w stanie wypełniać ciążących na nim obowiązków, najlepszym rozwiązaniem jest porozumienie się z darczyńcą i dokonanie umowy powrotnego przeniesienia własności. Tylko współpraca stron oraz odpowiednie działania prawne, najczęściej przeprowadzone przed notariuszem, pozwolą w takiej sytuacji rozwiązać problem w sposób zgodny z przepisami prawa. Oferta porad prawnychJeśli znajdujesz się w podobnej sytuacji i potrzebujesz pomocy prawnej, zapraszamy do skorzystania z naszych porad online. Oferujemy szybkie i profesjonalne wsparcie w sprawach dotyczących darowizn, obowiązku opieki oraz rozwiązywania umów. Skontaktuj się z nami, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie indywidualne rozwiązanie dostosowane do Twojej sytuacji. Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Umowa dożywocia a opłacanie rachunków, czy dziadkowie mogą płacić za media?
Darowizna gospodarstwa a sprzedaż ziemi, jak można temu zapobiec?
Czy można odwołać darowiznę domu po latach?
Darowizna mieszkania bez księgi wieczystej, jak przekazać własność niepełnoletniemu dziecku?
Jak zabezpieczyć się przed roszczeniami brata po umowie dożywocia?
Darowizna w trakcie rozwodu, jak uchronić majątek osobisty?
Jak zabezpieczyć przyszłość rodziców i dzieci poprzez darowiznę i służebność?
Siostra zadłużyła mieszkanie i grozi komornikiem, jak ją eksmitować i chronić się przed utratą darowizny?
Przelew pieniędzy w rodzinie a darowizna, kiedy nie musisz płacić podatku?
Brak słowa darowizna w tytule przelewu a urząd skarbowy
