Darowizna, opieka i niewdzięczność, czy sprzedając mieszkanie narażam się na sprawę w sądzie?• Data: 10-06-2025 • Autor: Marta Słomka |
|
10 lat temu otrzymałam mieszkanie od mamy w darowiźnie. Zamieszkuje je dziadek, rodzice mieszkają w sąsiedniej miejscowości, ja mieszkam w mieście oddalonym o 50 km. Stan zdrowia dziadka zaczął się pogarszać, ale mama nie chce go wziąć do siebie. Zaproponowałam jej, że sprzedam darowane mieszkanie i kupię mniejsze dla dziadka – bardzo blisko jej miejsca zamieszkania. Nie zgodziła się, jak również odmówiła darowizny zwrotnej. Nie uiszczają opłat, więc ja płacę za darowane mieszkanie plus mam koszty własnego utrzymania w miejscu, gdzie mieszkam. Mimo służebności i lokatora udało mi się jednak znaleźć kupca na to mieszkanie. Czy po sprzedaży mama może skierować sprawę do sądu o rażącą niewdzięczność i wtedy zażądać zwrotu darowizny? |
.jpg)
|
Na czym polega rażąca niewdzięczność w świetle prawa?Kodeks cywilny nie definiuje pojęcia rażącej niewdzięczności ani nie określa kryteriów, jakie należy brać pod uwagę przy ocenie zachowań obdarowanego. Nie jest możliwe formułowanie generalnych elementów znaczenia tego pojęcia z uwagi na zróżnicowane sytuacje życiowe. O istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonych środowiskach społecznych, które nie wykraczają poza wypadki życiowych konfliktów. Każdy przypadek powinien być rozważony indywidualnie. Znamion rażącej niewdzięczności nie wyczerpują z reguły czyny nieumyślne obdarowanego, drobne czyny nawet umyślne, ale niewykraczające, w określonych środowiskach poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne, jak też wywołane zachowaniem się, czy działaniem darczyńcy. Nie jest również obojętna przyczyna niewdzięczności, bo umożliwia dokonanie osądu, czy i na ile zachowanie obdarowanego może być uznane za nieusprawiedliwione.
Zatem czym jest rażąca niewdzięczność i jakie zachowania są jej przejawem, nie stwierdzono bezpośrednio, nie wynika ona bowiem wprost z przepisów Kodeksu cywilnego. Niemniej jednak ugruntowane orzecznictwo precyzuje sprawę.
Rażąca niewdzięczność przy darowiźnie jest zachowaniem obdarowanego, które w sposób poważny narusza podstawowe zasady współżycia społecznego, a jednocześnie godzi w osobę darczyńcy lub jego interesy. W kontekście prawnym pojęcie to odnosi się do sytuacji, w których obdarowany okazuje skrajny brak szacunku lub wdzięczności wobec darczyńcy, co może stanowić podstawę do odwołania darowizny zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Przykładami takich działań mogą być: celowe znieważenie darczyńcy, stosowanie wobec niego przemocy fizycznej lub psychicznej, uporczywe zaniedbywanie obowiązków wynikających z relacji rodzinnych, takich jak odmowa pomocy w sytuacji, gdy darczyńca znajduje się w stanie wyraźnej potrzeby, lub działanie na jego szkodę w sposób świadomy, na przykład poprzez oszustwo czy kradzież. Rażąca niewdzięczność obejmuje również działania wykraczające poza zwykłe konflikty lub różnice zdań, jeśli ich charakter wskazuje na złośliwość, celowe działanie przeciwko darczyńcy lub całkowity brak szacunku dla aktu darowizny i osoby, która jej dokonała. Czy mam prawo sprzedać darowane mieszkanie z lokatorem?Mieszkanie, które otrzymała Pani od rodziców w darowiźnie, może zostać sprzedane, obciążone czy podarowane innej osobie. Pełnia praw własności przysługująca obdarowanemu mieszkaniem dziecku daje mu również prawo do jego sprzedaży. Tu wskazuję wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 15 stycznia 2014 r. (sygn. akt I ACa 648/13), który precyzuje, kiedy sprzedaż przedmiotu darowizny należy uznać za rażącą niewdzięczność, ale w tej sprawie okoliczności były inne. Rozwiązanie polubowne albo sądW Pani sytuacji najlepiej byłoby uzgodnić z darczyńcą zamiar sprzedaży i oczywiście zaoferować opiekę i wsparcie, aby nie było absolutnie żadnej wątpliwości, że nie doszło do niewdzięczności.
Jeśli jednak już teraz zgody nie ma i konflikt narasta, najpewniej, jeśli Pani sprzeda nieruchomość, dojdzie do sprawy w sądzie. Wobec tego proszę mieć wszelkie propozycje na piśmie, a także odmowy – dla celów dowodowych. PrzykładyOjciec chciał tylko, żeby córka go odwiedzała Katarzyna dostała od ojca dom w spadku. Ojciec mieszkał w nim nadal, miał prawo dożywocia. Z biegiem lat jego stan zdrowia się pogarszał, ale Katarzyna, zajęta pracą i rodziną, odwiedzała go coraz rzadziej. Gdy przestała płacić rachunki i nie odbierała telefonów, sąsiedzi zawiadomili opiekę społeczną. Ojciec wystąpił o odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności, wskazując na zaniedbanie i brak jakiegokolwiek wsparcia.
Marek otrzymał mieszkanie od matki w darowiźnie, ale po kilku latach postanowił je sprzedać, aby kupić mniejsze i zamieszkać bliżej niej, by móc ją codziennie doglądać. Choć intencje były dobre, matka poczuła się urażona, uznając, że Marek rozporządza jej darem wbrew jej woli. Wniesiono pozew o rażącą niewdzięczność, ale sąd – analizując sytuację – orzekł, że działania Marka nie były złośliwe, a wręcz podyktowane troską.
Anna podarowała bratu swoje mieszkanie, wierząc, że będzie się nią opiekował na starość. Brat wprowadził się z rodziną, po czym po kilku miesiącach przestał się interesować jej losem, nie pomagał nawet w zakupach. Gdy Anna poprosiła o wsparcie w leczeniu, usłyszała, że „to nie jego sprawa”. Po dwóch latach złożyła pozew o odwołanie darowizny. Sąd przyznał jej rację – brat, choć nie był zobowiązany umownie do opieki, wykazał rażącą niewdzięczność, ignorując potrzeby darczyńczyni. PodsumowanieSprzedaż darowanego mieszkania, nawet w dobrej wierze i z myślą o pomocy rodzinie, może zostać błędnie odebrana jako niewdzięczność – zwłaszcza gdy brakuje porozumienia z darczyńcą. Dlatego kluczowe jest dokumentowanie swoich intencji, zachowanie przejrzystości działań i – w miarę możliwości – dążenie do polubownego rozwiązania konfliktu. Oferta porad prawnychPotrzebujesz pomocy prawnej w sprawie darowizny, opieki nad bliskimi lub przygotowania odpowiedniego pisma? Nasi prawnicy udzielają porad online oraz sporządzają pisma dopasowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online O autorze: Marta Słomka |
.jpg "Rozpad związku po latach, czy konkubinat na odległość daje prawo do zwrotu pieniędzy?")
.jpg "Faktura VAT marża za zakup samochodu a odpowiedzialność sprzedawcy, jakie prawa ma przedsiębiorca w przypadku zakupu wadliwego auta?")
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Darowizna, opieka i niewdzięczność, czy sprzedając mieszkanie narażam się na sprawę w sądzie?
Darowizna działki z hipoteką, jak przekazać część nieruchomości rolnej synowi?
Umowa dożywocia a opłacanie rachunków, czy dziadkowie mogą płacić za media?
Darowizna gospodarstwa a sprzedaż ziemi, jak można temu zapobiec?
Czy można odwołać darowiznę domu po latach?
Darowizna mieszkania bez księgi wieczystej, jak przekazać własność niepełnoletniemu dziecku?
Jak zabezpieczyć się przed roszczeniami brata po umowie dożywocia?
Darowizna w trakcie rozwodu, jak uchronić majątek osobisty?
Jak zabezpieczyć przyszłość rodziców i dzieci poprzez darowiznę i służebność?
Siostra zadłużyła mieszkanie i grozi komornikiem, jak ją eksmitować i chronić się przed utratą darowizny?
