Czy mogę odmówić pracodawcy wykonania dodatkowych uprawnień?

Każdy pracodawca ma obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Nie oznacza to jednak po stronie pracownika obowiązku podnoszenia tych kwalifikacji. Jeśli obowiązek szkolenia się nie wynika z umowy o pracę albo z przepisów wewnętrznych pracodawcy – pracownik ma prawo odmówić udziału w szkoleniu czy kursie dokształcającym.

Zgodnie z art. 42 § 4 ustawy Kodeks pracy „wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika”.

Z przepisu wynika, że pracodawca może powierzyć pracownikowi inną niż dotychczas pracę, o ile jej wykonywanie odpowiada kwalifikacjom pracownika. Jeśli pracownik odpowiednich kwalifikacji nie posiada, nic nie stoi na przeszkodzie, aby za zgodą pracodawcy nabył je na odpowiednim kursie czy szkoleniu. Nie jest to jednak obowiązek pracownika.

Zgodnie z wyrokiem sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 r. (sygn. akt I PKN 418/97) „za zatrudnianie pracownika bez jego zgody przy innej pracy, pracodawca może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą. Należy przyjąć, że w takiej sytuacji pracownikowi służy także roszczenie o dopuszczenie do wykonywania pracy określonej w umowie”.

Podkreślić także należy, że zakres podporządkowania pracownika pracodawcy określają przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi polecenia szefa powinny spełnić następujące warunki:

• muszą dotyczyć pracy,
• nie mogą być sprzeczne z umową o pracę, tzn. rodzajem umówionej pracy,
• nie mogą naruszać powszechnie obowiązującego porządku prawnego.

Pracodawca nie może w związku z tym wydawać pracownikowi dowolnych poleceń, w szczególności takich, które są związane z realizacją jego osobistych spraw lub interesów. Słowem – jeśli Pan nie chce podnosić kwalifikacji – nie można Pana do tego zmusić. Jednocześnie ma Pan prawo odmówić wykonywania pracy na stanowisku, do którego nie ma Pan kwalifikacji.