.
Udzieliliśmy ponad 128,2 tys. porad prawnych i mamy 14 541 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Choroby wykluczające pracę na nocną zmianę

• Data: 02-03-2024 • Autor: Monika Cieszyńska

Praca w nocy stanowi wyzwanie dla wielu osób, a prawo pracy w Polsce określa grupy osób, które z różnych powodów nie mogą być do niej zatrudnione, takie jak kobiety w ciąży czy osoby opiekujące się małymi dziećmi. Chociaż nie istnieje dokładny wykaz chorób uniemożliwiających pracę nocną, niektóre stany zdrowia, takie jak zaburzenia snu czy choroby serca, mogą być przeciwwskazaniem. Ostateczna decyzja o zatrudnieniu w nocy zależy od indywidualnej oceny lekarskiej. Artykuł ten omawia kluczowe aspekty prawne i zdrowotne związane z pracą w porze nocnej.


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Choroby wykluczające pracę na nocną zmianę

Zwrócił się do nas Pan Rafal z prośbą o udzielenie informacji: "Proszę o informację, jakie choroby wykluczają pracę na nocną zmianę.

Czy istnieje wykaz chorób wykluczających pracę na nocną zmianę?

W naszym ustawodawstwie nie ma wykazu chorób wykluczających pracę na nocną zmianę.

 

Ustawodawca w Kodeksie pracy (w skrócie K.p.) wskazał tylko, kogo nie można zatrudniać w porze nocnej ze względu na określone cechy danego pracownika.

 

 W porze nocnej zabroniona jest praca:

  • kobiet w ciąży (art. 1781 K.p.),
  • pracowników opiekujących się dzieckiem do 4 lat bez ich zgody (art. 178 K.p.,)
  • pracowników młodocianych (art. 203 K.p.),
  • pracowników niepełnosprawnych (pracownik niepełnosprawny może jednak wykonywać pracę w nocy, jeśli lekarz, który przeprowadza badania profilaktyczne lub lekarz sprawujący opiekę nad niepełnosprawnym, wyrazi na to zgodę).

 

Zgodnie z artykułem 203 Kodeksu pracy obowiązuje zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych i porze nocnej:
"§ 1. Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.
§ 11. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 2200 a 600. W przypadkach określonych w art. 191 § 21-23 i § 26 pora nocna przypada pomiędzy godzinami 2000 a 600.
§ 2. Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.
§ 3. Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę."

 

Zakaz zatrudniania w porze nocnej kobiet w ciąży jest bezwzględny. Oznacza to, że pracodawca w ogóle nie może zatrudnić przyszłej matki, nawet jeśli sama wyrazi na to zgodę(art. 1781 K.p.).

 

Natomiast zakaz zatrudniania pracowników opiekujących się małymi dziećmi jest względny. Pracownik może wyrazić zgodę na pracę w nocy.

 

Warto też pamiętać, iż w aktualnym stanie prawnym obowiązuje zakaz zatrudniania pracownika pracującego w nocy powyżej 8 godzin na dobę przy pracach szczególnie niebezpiecznych albo związanych z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. „Wykaz prac, o których mowa, określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników” (art. 1517 K.p.).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Choroby które mogą wykluczyć pracę w porze nocnej

W doktrynie przyjmuje się, że praca w porze nocnej może być nieodpowiednia dla osób z:
  • przewlekłymi zaburzeniami snu
  • chorobami tarczycy
  • padaczką
  • cukrzycą
  • ciężkimi chorobami serca
  • chorobami nowotworowymi
  • przewlekłą niewydolnością nerek
 
Są to choroby które nie wykluczają pracownika z pracy na nocną zmianę, a ostateczną decyzję o możliwości pracy w nocy podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny stanu zdrowia pracownika.

Obowiązkowe przerwy w pracy na nocną zmianę

Jeśli pracownik jest zatrudniony na nocną zmianę i jego czas pracy w ciągu doby wynosi co najmniej 6 godzin, ma on prawo do 15-minutowej przerwy. Ta przerwa jest wliczana do ogólnego czasu pracy. Możliwość skorzystania z przerwy zależy od realnie przepracowanych godzin w danym dniu, a nie od umownego wymiaru czasu pracy pracownika.
 
Według artykułu 134 Kodeksu pracy:
"Prawo do przerwy
§ 1.Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
1)wynosi co najmniej 6 godzin - pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2)jest dłuższy niż 9 godzin - pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3)jest dłuższy niż 16 godzin - pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
§ 2.Przerwy, o których mowa w § 1, wlicza się do czasu pracy."

Możliwości odmowy pracy na nocnej zmianie przez pracownika

Zdrowie i bezpieczeństwo. Pracownik może odmówić pracy w nocy, jeśli taka praca mogłaby negatywnie wpłynąć na jego zdrowie. Może to być szczególnie istotne w przypadku osób z pewnymi schorzeniami lub stanami zdrowia, które mogą się pogorszyć w wyniku pracy nocnej, np. problemy z sercem, cukrzyca, czy ciężkie zaburzenia snu.
 
Obowiązki rodzinne i opiekuńcze. Pracownik może również odmówić pracy w nocy ze względu na obowiązki rodzinne, takie jak opieka nad dziećmi lub innymi członkami rodziny, którzy wymagają opieki w nocy. Przepisy prawa pracy w niektórych jurysdykcjach mogą zapewniać pracownikom możliwość odmowy pracy w nocy w takich okolicznościach.

Przykłady

Jan, administrator sieci
Jan cierpi na przewlekłe zaburzenia snu. Mimo że praca w branży IT często wymaga elastyczności godzinowej, Jan unika pracy w nocy, ponieważ zauważył, że negatywnie wpływa to na jego zdrowie. Jego pracodawca, po konsultacji z lekarzem, zgodził się dostosować grafik pracy, aby Jan mógł pracować wyłącznie w ciągu dnia.

 

Ewa, pielęgniarka

Ewa jest diabetykiem i pracuje na zmiany w lokalnym szpitalu. Z powodu swojej choroby i potrzeby regularnego przyjmowania insuliny oraz monitorowania poziomu cukru we krwi, Ewa omówiła z lekarzem prowadzącym możliwość pracy tylko na zmiany dzienne. Ostatecznie, decyzją lekarską, została zwolniona z obowiązku pracy nocnej, co pozwoliło jej na lepszą kontrolę stanu zdrowia.

 

Tomasz, ochroniarz

Tomasz, po przebytej operacji serca, wrócił do pracy jako ochroniarz. Pomimo początkowych obaw, po konsultacji z kardiologiem, uzyskał zgodę na pracę w nocy, pod warunkiem regularnych badań kontrolnych i dostosowania warunków pracy do jego potrzeb zdrowotnych. Jego pracodawca zadbał o to, aby Tomasz mógł wykonywać swoje obowiązki w bezpiecznych dla zdrowia warunkach.

Podsumowanie

Podsumowując, choć prawo pracy nie przedstawia konkretnego wykazu chorób wykluczających pracę na nocną zmianę, istnieją określone stany zdrowotne i grupy osób, które wymagają szczególnej uwagi w kontekście pracy nocnej. Decyzje o dopuszczeniu do pracy w nocy powinny być podejmowane indywidualnie, z uwzględnieniem opinii lekarskiej. Artykuł podkreśla znaczenie dbałości o zdrowie pracowników oraz konieczność dostosowania warunków pracy do ich indywidualnych potrzeb i ograniczeń zdrowotnych.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz porady dotyczącej pracy na nocną zmianę lub masz wątpliwości co do swoich praw? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz pomocy w przygotowaniu pism. Profesjonalna pomoc prawna jest teraz na wyciągnięcie ręki, bez względu na to, gdzie się znajdujesz. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

 

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Monika Cieszyńska

Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu, nr wpisu TR-871. Absolwentka prawa Katedry Praw Człowieka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie rodzinnym i opiekuńczym oraz karnym – udzieliła dotąd porad setkom naszych klientów, w których życie często niesłusznie wtargnęła policja i prokuratura, a wielu rodzinom pomogła rozwiązać burzliwe niekiedy konflikty małżeńskie i opiekuńcze (opieka nad dziećmi, alimenty, widzenia z dziećmi). Posiada licencję zarządcy nieruchomości (nr licencji 20460). W kręgu jej zainteresowań znajdują się również zagadnienia prawa spółdzielczego.


.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy ambitnego prawnika »

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu