Brak możliwości stawienia się w sądzie a możliwość odroczenia sprawy

Odroczenie przez sąd posiedzenia tylko z ważnych przyczyn

Zgodnie z art. 156 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1805 z późn. zm.): „Sąd nawet na zgodny wniosek stron może odroczyć posiedzenie tylko z ważnej przyczyny”.

Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego oraz orzecznictwa, „jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z 14.02.2019 r., IV CSK 100/18, LEX nr 2620250, przyczyna jest »ważna«, jeżeli nieodroczenie posiedzenia mogłoby mieć w okolicznościach sprawy wpływ na wynik procesu, a nawet prowadzić do pozbawienia strony możności obrony swych praw i nieważności postępowania (art. 379 pkt 5).

Sąd, podejmując decyzję w przedmiocie odroczenia posiedzenia, zawsze musi ocenić, czy istnieją ku temu ważne przyczyny, a więc takie, których nieuwzględnienie prowadziłoby do uchybień procesowych mogących stanowić – jako naruszające zasady postępowania – podstawę zaskarżenia wyroku.

Ważną przyczyną przemawiającą za odroczeniem rozprawy jest dopuszczenie przez sąd dodatkowych dowodów lub brak możliwości przeprowadzenie takich dowodów, np. wskutek niestawiennictwa świadków. Odroczenie jest również uzasadnione, gdy zachodzi konieczność wezwania do wzięcia udziału w sprawie lub zawiadomienia o toczącym się procesie osób, które dotychczas w postępowaniu nie występowały w charakterze powodów lub pozwanych, gdy sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania stronie lub jej pełnomocnikowi albo gdy nieobecność strony wywołana została nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. Takim nadzwyczajnym wydarzeniem może być klęska żywiołowa lub przerwa w komunikacji spowodowana np. blokadą dróg dojazdowych do siedziby sądu przez protestujących rolników.

Choroba strony wykazana zaświadczeniem lekarskim i uniemożliwiająca stawienie się w sądzie w każdym wypadku pociąga za sobą konieczność odroczenia rozprawy, tym bardziej jeśli strona nie jest reprezentowana w procesie przez pełnomocnika. Wydanie w takiej sytuacji orzeczenia powoduje nieważność postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony jej praw. Jednak leczenie uzdrowiskowe, którego termin zwykle jest znany wcześniej, nie może być uznane za przeszkodę niemożliwą do przezwyciężenia, a więc nie stanowi podstawy do odroczenia rozprawy. W konsekwencji nieuwzględnienie wniosku strony o odroczenie rozprawy z uwagi na pobyt jej pełnomocnika w szpitalu uzdrowiskowym nie powoduje nieważności postępowania wskutek pozbawienia możności obrony jej praw.

Również choroba pełnomocnika procesowego (adwokata lub radcy prawnego) nie zawsze jest nadzwyczajnym wydarzeniem. Uzasadnia ona odroczenie rozprawy tylko wówczas, jeśli wystąpiła nagle, bezpośrednio przed rozprawą, uniemożliwiając tym samym ustanowienie pełnomocnika substytucyjnego. Nieobecność pełnomocnika strony spowodowana jego urlopem wypoczynkowym nie jest nadzwyczajnym wydarzeniem, którego nie można przezwyciężyć.

Aktualność zachowuje pogląd, że wykorzystywanie przez stronę przysługującego jej uprawnienia do żądania odroczenia rozprawy nie w celu zabezpieczenia jej praw procesowych, ale po to, by sparaliżować postępowanie, stanowi naruszenie powinności działania w postępowaniu w sposób rzetelny i zgodny z zasadą lojalności wobec strony przeciwnej (art. 3). Takie działanie stanowi nadużycie uprawnień procesowych i nie korzysta z ochrony” (J. Parafianowicz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O. M. Piaskowska, LEX/el. 2022, art. 156. lex).

Ważne przyczyny: choroba potwierdzona zaświadczeniem lekarskim

Zatem to, co dałoby Państwu szansę na odroczenie rozprawy, to choroba wykazana zaświadczeniem lekarskim i uniemożliwiająca stawienie się w sądzie. Oczywiście należy wtedy złożyć do sądu stosowny wniosek o odroczenie rozprawy.

Inną możliwością jest złożenie wniosku o wyłączenie sędziego z prowadzenia sprawy, jednak musiałaby być ku temu przyczyna oraz mogłoby to skutkować złym nastawianiem się sędziego do Państwa, także tę opcję odradzamy.