Zawieszenie wypłaty renty rodzinnej

Odebranie przez ZUS renty rodzinnej po ukończeniu studiów licencjackich

Zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) „dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1. do ukończenia 16 lat;
2. do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3. bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów”.

Pojęcie „ukończenie nauki” w rozumieniu art. 68 ust. 1 pkt 2 jest różnie interpretowane w orzecznictwie, a także przez ZUS (jak widać, także jego różne oddziały).

Należy podkreślić, że w orzecznictwie wskazuje się, że „przepisy o rencie rodzinnej nie uzależniają prawa do tego świadczenia od systematyczności nauki, jej pozytywnych rezultatów, ewentualnego powtarzania semestrów. Jedyny warunek to kontynuowanie nauki i ograniczenie wiekowe” (wyrok SA w Katowicach z dnia 08.04.2008 r., sygn. akt III AUa 1524/07).

W opisanej przez Panią sytuacji, tj. ukończenia studiów licencjackich i dalszego kontynuowania nauki na studiach magisterskich przez Pani syna, należałoby uznać, że Pani syn nadal jest uprawniony do pobierania renty rodzinnej.

Pogląd taki potwierdza wyrok sądu apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18.02.2003 r., sygn. akt III AUa 1550/02: „studia licencjackie i bezpośrednie studia magisterskie w tej samej szkole wyższej stanowią jedne studia wyższe, przez co ukończenie przez studenta 25 lat życia na ostatnim roku takich studiów uprawnia go do renty rodzinnej zgodnie z przepisem art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.)”.

W związku z tym, jeżeli Pani syn kontynuuje naukę na studiach magisterskich (szczególnie w tej samej szkole), to stosownie do powyższego orzeczenia, są to jedne studia wyższe. Tym samym zachowuje on prawo do renty rodzinnej także w okresie wakacji.

Należy wskazać, że przy takim założeniu do okresu nauki należą także wakacje. Sytuacjami, które pozbawiałyby prawa do renty za okres wakacji, byłyby inne przypadki, np. skreślenie z listy studentów.

Potwierdza to wyrok sądu apelacyjnego w Warszawie z dnia 17.05.2006 r., sygn. akt III AUa 389/06: „zaprzestanie studiów i skreślenie z listy studentów, nie daje podstaw do powoływania się na przynależne do okresu nauki prawo do wakacji, ani na to, że w czasie letniego okresu na uczelniach czy w szkołach nie kontynuuje się nauczania”.

Ponadto należy wskazać, że w orzecznictwie przyjmuje się, że „datą »ukończenia nauki w szkole« w rozumieniu art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest wyznaczony przez uczelnię dzień obrony pracy magisterskiej” (wyrok SA w Katowicach z dnia 14.11.2007 r., sygn. akt III AUa 1906/06).

Kontynuowanie nauki na studiach magisterskich a wstrzymanie przez ZUS wypłaty renty rodzinnej

W związku z powyższym, w mojej ocenie kontynuowanie przez Pani syna nauki na studiach magisterskich (szczególnie w tej samej szkole) pozwala uznać, że są to jedne studia wyższe. Tym samym zachowuje on prawo do renty rodzinnej także w okresie wakacji, które dzielą te dwa etapy studiowania.

Na marginesie należy wskazać, że ZUS może wymagać wykazania stosownymi dokumentami, że Pani syn kontynuuje naukę na studiach wyższych.

Warto wiedzieć, że organ rentowy wstrzymuje wypłatę świadczeń m.in. w razie powstania okoliczności uzasadniających zawieszenie lub ustanie prawa do świadczeń.

W doktrynie wyróżnia się dwie sytuacje – wstrzymanie wypłaty w następstwie zawieszenia prawa i wstrzymanie wypłaty w razie jego ustania.

Wstrzymanie wypłaty w następstwie zawieszenia prawa różni się od wstrzymania wypłaty wskutek jego ustania tym, że „w przypadku zawieszenia wypłatę wznawia się od dnia ustania przyczyny zawieszenia, a przy ustaniu wstrzymanie wypłaty jest definitywne. Ewentualne ustalenie uprawnień do świadczeń wymaga więc ponownego postępowania w sprawie. Wstrzymanie wypłaty świadczenia wskutek zawieszenia czy ustania różni się od pozostałych przypadków wstrzymania tym, iż w przypadku zawieszenia i ustania nie można żądać skutecznie świadczeń za okres przypadający na czas wstrzymania. Natomiast w sytuacji, gdy świadczeniobiorca nie złoży w terminie żądanych przez organ dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń, nie podda się badaniom lekarskim bez uzasadnionej przyczyny, zachodzi samodzielna podstawa wstrzymania wypłaty, niezależna od posiadanych uprawnień do świadczeń, rozumiana jako stan odroczenia realizacji prawa. Oznacza to w praktyce konieczność podjęcia wypłaty świadczeń, w tym również zaległych, z dniem dopełnienia nałożonych na zainteresowanego obowiązków, chyba że organ w następstwie długotrwałego, nieterminowego wykonania obowiązku potwierdzenia dalszego trwania uprawnień do świadczeń wyda decyzję o ustaniu prawa z powodu braku wykazania przesłanek materialnoprawnych warunkujących jego dalsze istnienie” (K. Antonów, M. Bartnicki, Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ABC 2009).

W związku z tym proszę sprawdzić, jaką decyzję otrzymał Pani syn. Jeżeli jest to decyzja dotycząca ustania prawa do renty rodzinnej, to wstrzymanie wypłaty jest definitywne. W takim przypadku będzie konieczne ponowne ustalenie uprawnień do świadczeń w drodze ponownego postępowania w sprawie.

Proponuję wykorzystać tryb odwoławczy, w którym proszę wykazać dowody (np. zapisanie się kurs letni nauki języka obcego), powołać się na orzecznictwo przytoczone w opinii.

Niezależnie od tego może Pani wysłać również odrębne pismo do ZUS (zwłaszcza jeżeli jest to zawieszenie prawa do renty rodzinnej), w którym również przedłoży Pani powyżej wskazane dokumenty.

Zgodnie bowiem z art. 135 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach „w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu”.