Wygrana sprawa w sądzie o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego - zwłoka z uprawomocnieniem się wyroku

Prawomocny wyrok w sprawie o świadczenie pielęgnacyjne

Sytuacja przez Panią opisana może być przykładem proceduralnego węzła gordyjskiego. W jakimś zakresie chodzi o problem w działaniu instytucji (być może Zakładu Ubezpieczeń Społecznych), której decyzję Pani zaskarżyła. Skoro ta instytucja jest drugą stroną odnośnego postępowania sądowego, to instytucja ta powinna mieć wiedzę o tym, na jakim etapie jest owa sprawa sądowa. Żądanie przedłożenia odpisu wyroku z klauzulą prawomocności wolno traktować jako jakiś „błąd systemowy”, na który można by zwrócić uwagę np. władzy zwierzchniej danej instytucji (np. Prezesowi ZUS) lub właściwemu ministrowi. W ramach samego postępowania administracyjnego można by przypomnieć starodawną regułę prawniczą: „Nikt nie jest zobowiązany do tego, co niemożliwe”.

Wniosek o wyrównanie świadczenia pielęgnacyjnego

Wniosek dotyczący świadczenia z wyrównaniem trzeba złożyć. W uzasadnieniu wniosku należałoby opisać dokładnie sytuację – z zaznaczeniem, że dana instytucja (jako strona postępowania przed sądem) ma wiedzę o stanie sprawy (w tym o tym, że orzeczenie prawdopodobnie już się uprawomocniło); ewentualnie można by do wniosku załączyć kopię otrzymanego przez Panią odpisu (bez klauzuli prawomocności) lub pobranego z sądowego serwisu informatycznego (jeżeli Pani uzyskała do niego dostęp) oraz kopię skierowanego do sądu wniosku o wydanie odpisu orzeczenia z klauzulą prawomocności. We wniosku (szczególnie w jego uzasadnieniu) należałoby podkreślić, że Pani nie jest w stanie teraz przedstawić odpisu orzeczenia z klauzulą prawomocności. Być może za zasadne uzna Pani skierowanie wniosku szczegółowego o zawieszenie postępowania (dotyczącego świadczenia z wyrównaniem).

Wprawdzie może zaskakiwać wniosek (szczegółowy) o zawieszenie postępowania (z wniosku głównego, dotyczącego świadczenia z wyrównaniem), ale nietypowa sytuacja może przemawiać za korzystaniem z wariantów, które wydawać mogą się niekonwencjonalne. Przepisy o zawieszeniu postępowania administracyjnego – art. 97 i następne Kodeksu postępowania administracyjnego (K.p.a.) – w procedurze administracyjnej są zawarte od bardzo dawna. Jedną z przesłanek zawieszenia postępowania administracyjnego jest związek (a szczególnie zależność) postępowania administracyjnego od postępowania (a zwłaszcza wyniku postępowania), które prowadzone jest w innej sprawie (w innym postępowaniu). Sprawa sądowa oraz postępowanie administracyjne to z pewnością dwa różne postępowania.

Obowiązek zawiadomienia sądu opiekuńczego

Sprawowanie oficjalnie ustanowionej opieki oraz kurateli (teraz wyjaśnianie szczegółów wydaje się zbędne) podlega nadzorowi sądu rejonowego (jako „sądu opiekuńczego”). Jeżeli opiekun (kurator) napotyka na poważną przeszkodę w dbaniu o sprawy podopiecznego, to należy o tym poinformować „sąd opiekuńczy”; nawet na wszelki wypadek, przypominam o tym, że przepisy o sprawowaniu opieki i nadzorze nad nią zawarto w art. 145 i następnych Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.). Jeżeli sprawowana przez Panią opieka jest „tylko” opieką faktyczną, to również wolno (a nawet należy) poważne problemy z opieką faktyczną związane przedstawić „sądowi opiekuńczemu” (jednemu z wydziałów sądu rejonowego). W uzasadnieniu kierowanego do „sądu opiekuńczego” wniosku należałoby przedstawić opis sytuacji, zaś załącznikami do takowego wniosku mogłyby stać się odpisy lub kopie pism (do Pani kierowanych lub przez Panią składanych). Na wszelki wypadek przedstawiam treść art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.):

§ 1. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy.

§ 2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Sędziowie funkcjonują w sądach – traktowanych jako (względnie) trwałe struktury organizacyjne. Wydziałem w sądzie kieruje sędzia przewodniczący, zaś na czele sądu stoi prezes sądu – sądowe strony internetowe powinny usprawnić poznanie informacji na ten temat oraz o godzinach przyjmowania interesantów przez prezesów i wiceprezesów sądów oraz przewodniczących i wiceprzewodniczących wydziałów sądowych. Także w przypadku skarg i wniosków kierowanych na piśmie wolno starać się o przyjęcie przez osobę z kierownictwa wydziału lub z kierownictwa sądu. Proponuję pamiętać również o możności przedstawienia problemu prezesowi właściwego sądu apelacyjnego (będącego sądem wyższego rzędu).

Proszę mieć również na uwadze przepisy o odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz o odpowiedzialności odszkodowawczej w związku z nieprawidłowościami w sprawowaniu władzy publicznej; w tym ostatnim zakresie chodzi nie tylko o dość szeroko znany art. 417 Kodeksu cywilnego (K.c.), ale nawet o odrębną ustawę. Daleki jestem od zachęcania Pani do kierowania skarg na sędziego – np. do Ministra Sprawiedliwości lub do Krajowej Rady Sądownictwa; samo zorientowanie się w realnym stanie takich zagadnień jest złożone (częściowo z uwagi na spór między władzami polskimi a organami Unii Europejskiej).

 Do Pani rozwagi pozostawiam, czy w pismach (np. kierowanych do przewodniczącego wydziału lub prezesa sądu) należałoby wspominać o ewentualności kierowania skarg wyżej, być może zręczniejsze okazałoby się poproszenie w doprowadzeniu do sprawnego otrzymania przez Panią odpisu orzeczenia z klauzulą prawomocności (co pozwoliłoby w uniknięciu przedstawiania problemu innym instytucjom).

Prawomocność orzeczeń sądów cywilnych

W zakresie prawomocności orzeczeń cywilnych bardzo ważny jest art. 363 K.p.c., który stanowi:

„§ 1. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.
§ 2. Mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano.
§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.”

Jednak nie sposób jest określać dat z góry, chociażby dlatego, że różne mogą być daty doręczeń odpisów wyroków z uzasadnieniem, chociażby z uwagi na regułę podwójnego awizowania.

Dotyczący wyrównania świadczenia wniosek wolno oczywiście Pani zgłosić przed otrzymaniem odpisu wyroku z klauzulą prawomocności. Może Pani nie tylko wskazać przyczyny trudności, ale również zawnioskować o zawieszenie postępowania z uwagi na toczenie się postępowania dotyczącego wydania odpisu wyroku z klauzulą prawomocności. Niezbędne może okazać się wykazanie niemożności okazania odpisu wyroku z klauzulą prawomocnego – prawomocne orzeczenie jest wymagana w art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.