Udostępnianie danych osobowych osoby, która nie wyraziła na to zgody, za pomocą komunikatorów – konsekwencje karne

Ochrona danych osobowych

Zgodnie z art. 51 Konstytucji RP, a także art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych każdy ma prawo do ochrony danych go dotyczących.

W jakich przypadkach przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne?

Zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie danych osobowych określa się mianem przetwarzania danych osobowych. Przetwarzanie danych jest dopuszczalne, ale tylko w niżej wymienionych przypadkach:

• Po pierwsze, gdy osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, albo jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa.

• Drugim przypadkiem legalnego przetwarzania danych jest wykorzystanie danych osobowych przy realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą.

• Po trzecie dopuszczalne jest przetwarzanie danych, jeśli jest to niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego bądź też niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą.

Przetwarzanie danych osobowych przez osobę nieuprawnioną

Osoba, która rozpowszechnia Pana dane, niewątpliwie postępuje wbrew prawu i nie jest osobom uprawnioną do ich przetwarzania, co więcej popełniła przestępstwo.

Zgodnie z art. 49 ustawy o ochronie danych osobowych kto przetwarza w zbiorze dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do których przetwarzania nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zatem bezprawne przetwarzanie danych jest przestępstwem karnym, za które grozi odpowiedzialność.

Czy bezprawne przetwarzanie danych osobowych jest przestępstwem?

Przestępstwo to jest przestępstwem umyślnym ściganym z oskarżenia publicznego.

W tej sytuacji powinien Pan złożyć doniesienie na Policję lub do Prokuratury i na poparcie swoich twierdzeń przedstawić dowody. Zostanie Pan wówczas przesłuchany w charakterze pokrzywdzonego.

Postępowanie karne składa się z postępowania przygotowawczego, które prowadzi Prokurator bądź Policja oraz z postępowania przed sądem.

Jaki cel ma postępowanie przygotowawcze?

Zgodnie z art. 297 Kodeksu postępowania karnego celem postępowania przygotowawczego jest:

1. ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo;
2. wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy;
3. zebranie danych dotyczących tożsamości sprawcy czynu, jego wieku, stosunków rodzinnych i majątkowych, wykształcenia, zawodu i źródła dochodu oraz danych o jego karalności;
4. wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody;
5. zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów dla sądu tak, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie głównej.

Postępowanie przygotowawcze składa się również z dwóch etapów, tj. postępowania w sprawie i postępowania przeciwko osobie. Postępowanie w sprawie może zakończyć się umorzeniem (np. ze względu na to, iż brak jest danych uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa) albo postawieniem zarzutów konkretnej osobie – wówczas rozpoczyna się drugi etap postępowania przygotowawczego, które prowadzi się już przeciwko konkretnej osobie. Jeśli Policja zbierze dowody na to, że ta osoba popełniła zarzucane je przestępstwo, prokurator skieruje przeciwko tej osobie akt oskarżenia, a w konsekwencji zostanie wszczęty proces karny przed sądem przeciwko osobie oskarżonej. W przeciwnym razie umorzy postępowanie.

Groźby karalne względem drugiej osoby

Nadto nie można wykluczyć, że osoba ta swoim zachowaniem względem Pana wypełniła znamiona jednocześnie innego przestępstwa, a mianowicie groźby karalnej określonej w art. 190 Kodeksu karnego.

Zgodnie z wyżej wymienionym przepisem „kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Naruszenie wolności psychicznej człowieka przez działania mające spowodować uczucie strachu lub zagrożenia

Przedmiotem ochrony jest tu wolność psychiczna człowieka, tj. wolność od spowodowanego działaniami innych ludzi uczucia strachu lub zagrożenia powodującego „dyskomfort” psychiczny i obniżającego standard jego życia psychicznego.

Nie ma znaczenia, czy grożący zapowiada, iż przestępstwa dokona sam, czy też zrobi to za niego inna osoba, jeśli grożący ma bezpośredni wpływ na jej działania. Warunkiem popełnienia przestępstwa jest wzbudzenie w ofierze strachu i obawy, a więc podjęcie działań z pobudek nieprzyjaznych. W przypadku niespełnienia tych warunków mamy do czynienia jedynie z niekaralnym ostrzeżeniem. Forma wyartykułowania groźby nie ma znaczenia. Może być ona wyrażona nie tylko słownie, lecz przez każde zachowanie się sprawcy, jeśli w sposób niebudzący wątpliwości uzewnętrznia ono groźbę popełnienia przestępstwa. Może to być pismo (w tym za pomocą sms, czy gadu-gadu), gest, wyraz twarzy i każde inne zachowanie, które w sposób ewidentny i zrozumiały dla pokrzywdzonego wyraża swoją treść intelektualną.

Przestępstwo to ścigane jest na wniosek pokrzywdzonego, co oznacza, że do ścigania sprawcy tego przestępstwa potrzebny jest Pana dodatkowy wniosek.