Renta z Niemiec a meldunek w Polsce

Koordynacja emerytur obowiązująca kraje członkowskie Unii Europejskiej

Generalną zasadą, która obowiązuje wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, jest tzw. koordynacja emerytur, czyli zasada, że emeryci i renciści mają prawo otrzymywać swoje świadczenia w miejscu zamieszkania, bez względu na to, na jakim terytorium, którego państwa członkowskiego mieszkają. Także Polacy pracujący w Niemczech są objęci wspólnotową koordynacją systemów ubezpieczenia emerytalnego. W większości przypadków wejście Polski do UE spowodowało, że przestały obowiązywać dwustronne umowy. W przypadku Niemiec w konkretnych przypadkach wciąż obowiązuje umowa z 9 października 1975 r. zawarta pomiędzy PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym. W załączniku III, część A do rozporządzenia 1408/71 polska strona wprowadziła bowiem zapisy umożliwiające utrzymanie w mocy postanowień powyższej umowy. W myśl tej umowy świadczenia przyznaje się według tzw. zasady włączenia okresów, tj. okresy ubezpieczeniowe z jednego państwa umowy przejmuje się do systemu drugiego państwa umowy. Zasada włączenia okresów stanowi, że okresy ubezpieczenia danej osoby liczą się tak, jak gdyby przepracowała swoje życie zawodowe jednolicie w Niemczech.

Okresy składkowe w Polsce a wniosek o emeryturę w Niemczech

Rozpatrując zatem wniosek o emeryturę konkretnej osoby, ustala się, które przepisy należy stosować, czy te z rozporządzeń wspólnotowych, czy też postanowienia wcześniejszej umowy dwustronnej. Datą graniczną jest tu 1 stycznia 1991 roku (data zjednoczenia Niemiec) W takim przypadku znaczenie ma, czy dana osoba pracowała na terenie byłej NRD czy w RFN. W przypadku byłej RFN istotne jest też, czy praca była już wykonywana przed 1 stycznia 1991 r., czy po tej dacie – właśnie z uwagi na możliwość zastosowania umowy z 9 października 1975 r., która oparta jest na zasadzie terytorialności. To oznacza, że do rozpatrzenia uprawnień do świadczeń oraz ich wypłaty zobowiązana jest instytucja państwa zamieszkania – tutaj Niemiec (oczywiście po spełnieniu wszystkich niemieckich wymogów dotyczących praw do emerytury), która traktuje czas zatrudnienia w Polsce jak własne okresy ubezpieczeniowe i ponosi ciężar finansowania świadczenia za te okresy. Emerytura wypłacana jest wówczas w wysokości 100% niemieckiej emerytury, pod warunkiem wszakże, że nadal na stałe mieszka się w Niemczech. W sytuacji powrotu emeryta do Polski niemiecka część emerytury nie ulegnie zmianie, ale zmieni się ta część emerytury, która wypłacana była za okres przepracowany w Polsce. Są tu stosowane dwa rozwiązania.

Pierwsze – dotyczy osób, które nie są traktowane jako „Spataussiederzy”, co oznacza, że polską część emerytury będzie tym osobom wypłacała polska instytucja ubezpieczeniowa, czyli ZUS, a niemiecką otrzymają za okres przepracowany w Niemczech (RFN), czyli obejmują ich rozporządzenia wspólnotowe.

Drugie – dotyczy osób, które mają Vertriebenensweis i wtedy czas ich pracy w Polsce liczony jest jako 60% niemieckiego. A zatem już nie 100%, tylko 60%, od której będzie odjęta jeszcze emerytura ZUS-owska, która na nowo przeliczana jest w Polsce.

Emerytura z Niemiec a stałe miejsce zamieszkania w Polsce

Jak z tego wynika, jeżeli przyznanie emerytury nastąpiło na podstawie ww. umowy z 9 października 1975 r., a dana osoba nie pracowała w Niemczech (a otrzymuje w Niemczech emeryturę taką jakby okresy pracy w Polsce były przepracowane w Niemczech), to po powrocie do Polski otrzyma tylko świadczenia wypracowane w Polsce. A zatem straci ona swoją niemiecką emeryturę. Żeby zatem otrzymać emeryturę niemiecką w pełnej wysokości, musi mieć miejsce zamieszkania w Niemczech. Jeżeli zatem Pani mąż wykazał przed urzędem niemieckim, iż na stałe mieszka w Polsce, to powinien czym prędzej wskazać adres niemiecki. W Polsce jednak odróżniamy kwestię zameldowania i zamieszkiwania (to nie jest to samo), być może w Niemczech kwestia zameldowania jest równoznaczna z zamieszkaniem. Zatem aby Pani mąż mógł otrzymać emeryturę niemiecką, winien przede wszystkim wykazać, iż na stałe mieszka na terenie Niemiec. A tym samym wymeldować się spod adresu w Polsce.