Przepisanie gospodarstwa rolnego na niepełnoletnie dziecko• Autor: Tomasz Ciasnocha |
|
Chciałbym zapisać mojemu synowi z nieformalnego związku gospodarstwo rolne. Czy jest to możliwe, jeśli dziecko ma 5 lat? Czy należy wskazać, kto tymczasowo rozporządza jego nieruchomością? Czy zabezpieczeniem mojego kredytu mogę uczynić gospodarstwo dziecka (możliwe jest takie zastrzeżenie w akcie darowizny?)? |
|
Darowizna gospodarstwa na rzecz małoletniego dzieckaMoże Pan jak najbardziej przenieść w drodze darowizny prawo własności gospodarstwa rolnego na rzecz niepełnoletniego dziecka.
Darowizna wymaga formy aktu notarialnego, a przed notariuszem reprezentować dziecko będzie jego przedstawiciel ustawowy (rodzic).
Darowizna taka nie podlega jakimkolwiek ograniczeniom wynikającym z uprawnień Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Co do zasady dziecko niepełnoletnie nie może zarządzać swoim majątkiem. W jego imieniu majątkiem zarządzają rodzice. Wynika to z art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską”. Zarząd majątkiem dzieckaZarząd majątkiem dziecka obejmuje zarówno czynności faktyczne, jak i czynności prawne i czynności w postępowaniu sądowym lub przed innym organem państwowym czy też samorządowym.
Zarząd majtkiem jest ograniczony do tzw. czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu.
Gdyby więc zarządca majątkiem dziecka chciał na przykład sprzedać nieruchomości będącą częścią gospodarstwa, musi uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.
Zgodnie z 101 § 3 „rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko”. Zarządzanie gospodarstwem rolnym należącym do małoletniego dzieckaOczywiście jako zarządca gospodarstwem swojego dziecka może udzielić Pan pełnomocnictwa do czynności związanych z zarządem innej osobie. Pełnomocnictwo to również będzie ograniczone do czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu.
Z interpretacji art. 102 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika wyjątek od generalnej zasady reprezentacji dziecka przez rodzica.
Art. 102 mówi, że darczyńca może zastrzec w umowie darowizny, iż rzeczy podarowane dziecku nie będą zarządzane przez rodzica dziecka i sam może wskazać zarządcę podarowanych rzeczy. Zarządca taki pozostanie również ograniczony w zarządzie i będzie potrzebował zgody sądu do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Zabezpieczenie kredytu hipoteką na nieruchomościach gospodarstwa rolnego czy też zastawem na ruchomościach przekracza zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody sądu.
Wyjątek może stanowić sytuacja, w której chodzi o jakiś niewielki kredyt powszechnie stosowany w prawidłowej gospodarce rolnej, np. kredyt obrotowy na zakup nawozów, i jako zabezpieczenie bank przyjąłby zastaw na maszynie rolniczej – myślę, że wówczas zgoda sądu nie byłaby wymagana. Jeśli jednak chodzi o jakiś poważny kredyt, np. inwestycyjny, wymagający zabezpieczenia, które się wiąże z poważnym obciążeniem gospodarstwa obdarowanego dziecka, zgoda sądu byłaby wymagana.
Ze względu na wymaganą zgodę sądu zapis w akcie notarialnym, o którym Pan mówi, byłby potraktowany jako obejście przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nakazujących uzyskanie zgody sądu, a przez to byłby nieważny. PrzykładyPan Marek, rolnik z Wielkopolski, postanowił przepisać swoje 12-hektarowe gospodarstwo na pięcioletnią córkę, by zabezpieczyć jej przyszłość. Ponieważ dziecko było małoletnie, przed notariuszem reprezentowała je matka jako przedstawiciel ustawowy. Po darowiźnie pan Marek wystąpił do sądu rodzinnego o zgodę na wydzierżawienie gruntu, by dalej prowadzić działalność rolniczą i utrzymać rodzinę.
Pani Anna, która wychowuje syna z nieformalnego związku, zdecydowała się przekazać mu gospodarstwo jako darowiznę z zastrzeżeniem, że to jej brat będzie zarządzał majątkiem do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. W akcie notarialnym wskazała brata jako zarządcę, co pozwoliło uniknąć konfliktów rodzinnych. Sąd zaakceptował ten wybór, uznając go za zgodny z dobrem dziecka.
Rolnik z Podlasia chciał zabezpieczyć kredyt inwestycyjny hipoteką na gospodarstwie, które wcześniej przepisał na swoje dziecko. Sąd rodzinny nie wyraził jednak zgody na obciążenie nieruchomości, uznając, że wiązałoby się to z nadmiernym ryzykiem dla majątku dziecka i naruszałoby jego interes prawny. PodsumowaniePrzepisanie gospodarstwa rolnego na niepełnoletnie dziecko jest możliwe i dopuszczalne prawnie, jednak wiąże się z szeregiem ograniczeń wynikających z obowiązku ochrony interesów dziecka. Rodzice jako przedstawiciele ustawowi mogą zarządzać takim majątkiem tylko w granicach zwykłego zarządu, a każda istotna czynność, jak sprzedaż czy zabezpieczenie kredytu, wymaga zgody sądu opiekuńczego. Darczyńca ma prawo wskazać innego zarządcę majątku, ale również on będzie musiał działać zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Kluczowe jest, by każda decyzja dotycząca gospodarstwa dziecka miała na celu jego dobro, a nie interesy dorosłych. Oferta porad prawnychJeśli planujesz przekazanie gospodarstwa rolnego dziecku lub chcesz dowiedzieć się, jak bezpiecznie zabezpieczyć jego majątek, skorzystaj z naszej porady prawnej online. Nasi prawnicy wyjaśnią wszystkie formalności, pomogą przygotować odpowiednie dokumenty i wskażą, jak postępować, by działać zgodnie z prawem i w interesie dziecka. Zadaj pytanie bez wychodzenia z domu – szybko, dyskretnie i profesjonalnie. Źródła:1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Tomasz Ciasnocha Magister prawa, absolwent Uniwersytetu Rzeszowskiego. Aplikację sadową również ukończył w Rzeszowie. Specjalizuje się w prawie administracyjnym oraz cywilnym, na co dzień zajmuje się gospodarką nieruchomościami. Dzięki stałej współpracy z bankiem spółdzielczym doskonale orientuje się w prawie bankowym. Za sprawą pobytu na uniwersytecie katolickim w Angers we Francji oraz stażu w firmie ubezpieczeniowej AXA, również w Angers, poznał dość dobrze prawo francuskie. Językiem francuskim posługuje się w stopniu biegłym. Prywatnie interesuje się ochroną prawną człowieka, w szczególności wynikającą z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Co zrobić, gdy ojciec dziecka nie odbiera korespondencji z sądu w sprawie o ustalenie kontaktów?
Przemoc w rodzinie a prawa ojca do kontaktów z dziećmi, co mówi prawo?
Były partner nie zgadza się na wyjazd dziecka do Polski, jak uzyskać zgodę sądu?
Ograniczenie kontaktów dziecka z drugim rodzicem w opiece naprzemiennej
Dziecko chce zamieszkać z ojcem, jak zmienić miejsce zamieszkania po rozwodzie?
Dziecko z mężatką, jak zostać formalnie ojcem?
Prawa rodzicielskie a odbieranie dziecka z przedszkola po rozwodzie
Problemy z relacjami po rozwodzie, jak chronić dzieci w konflikcie rodzicielskim?
Czy mogę powstrzymać żonę przed wyprowadzką z dziećmi przed rozwodem?
Kontakty dziadków z wnuczką, jak walczyć o swoje prawa?
