Posiadanie ziemi rolnej a ubezpieczenie zdrowotne

Status bezrobotnego a posiadanie ziemi rolnej

Statusu bezrobotnego, a co za tym idzie – także prawa do zasiłku dla bezrobotnych nie mógłby Pan nabyć, jeżeli jest Pan właścicielem lub posiadaczem samoistnym nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe. Tak wynika z art. 2 ust. 1 pkt. d ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Osoba bezrobotna

Ustawa ta w art. 2 ust. 1 pkt 2 określa wymogi, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o status osoby bezrobotnej. Definicja takiej osoby zawarta została między innymi w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d i e tej ustawy i wskazuje, że „bezrobotną jest taka osoba, która nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe” (lit. d), bądź też „która nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie” (lit. e). Takiej osobie, która spełnia wyżej określone warunki, w dniu dokonania rejestracji na podstawie art. 71 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych za każdy dzień kalendarzowy po upływie 7 dni od dnia zarejestrowania się we właściwym powiatowym urzędzie pracy, z zastrzeżeniem art. 75 tej samej ustawy.

Nieruchomość rolna i jej wielkość

W Pana sytuacji obowiązkiem organu orzekającego w sprawie było zbadanie przesłanek negatywnych określonych w powołanym wyżej przepisie art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d i e ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, bowiem to od ich spełnienia zależało przyznanie Panu statusu bezrobotnego, jak również prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Należy przyjąć, że sam fakt własności (posiadania) nieruchomości rolnej nie pozbawia osoby rejestrującej się w urzędzie pracy możliwości uzyskania przez nią statusu osoby bezrobotnej. Uprawnienia takie wyklucza dopiero własność lub posiadanie nieruchomości o określonym obszarze hektarów przeliczeniowych (powyżej 2 ha przeliczeniowych). Rozważenia wymagała też kwestia, czy Pan na dzień rejestracji podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. A nie podlegał Pan, zatem niesłusznie odmówiono Panu statusu osoby bezrobotnej.

KRUS obejmie Pan ubezpieczeniem jedynie w przypadku osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Ubezpieczenie zdrowotne a posiadanie ziemi

Kwestie związane z ubezpieczeniem zdrowotnym rolników są regulowane przez ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawę z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r.

Generalnie, rolnicy podlegają odrębnemu ubezpieczeniu społecznemu, które obejmuje osoby posiadające gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego lub działy specjalne (zatem również dzierżawcy). Prowadzenie działalności rolniczej oznacza prowadzenie na własny rachunek przez posiadacza gospodarstwa rolnego działalności zawodowej, związanej z tym gospodarstwem, stałej i osobistej oraz mającej charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem, przy czym prowadzenie tak rozumianej działalności może polegać na samym zarządzaniu gospodarstwem. Zgodnie z wyrokiem SA w Białymstoku z 13.12.2017 r., sygn. akt III AUa 466/17, w polskim ustawodawstwie brak jest przepisów ustalających, że każdy właściciel gospodarstwa rolnego podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Z mocy ustawy temu ubezpieczeniu podlega jedynie rolnik. Przesłanki podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników są takie same w stosunku do wszystkich rolników i każdy kto nie prowadzi działalności rolniczej na gruntach przekraczających 1 ha przeliczeniowy nie podlega ubezpieczeniom rolniczym z ustawy.

Prowadzenie gospodarstwa rolnego

Zatem w KRUS-ie może być ubezpieczony tylko rolnik lub jego domownicy. Art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników określa, że rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym.

Zgodnie zaś ze stanowiskiem orzecznictwa Sądu Najwyższego (uchwała 7 sędziów z dnia 30 maja 1988 r., sygn. akt III UZP 8/88 ) „prowadzi gospodarstwo rolne ten, kto władając nim w sensie prawnym – jak właściciel, użytkownik, posiadacz samoistny lub zależny – wykonuje czynności natury funkcjonalnej, niezbędne dla racjonalnej gospodarki w konkretnym gospodarstwie rolnym”.

Skoro tych czynności Pan nie wykonuje, podlega Pan pod ubezpieczenie zdrowotne UP, a nie KRUS-ie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 13.12.2017 r., sygn. akt III AUa 466/17