.
Udzieliliśmy ponad 131,7 tys. porad prawnych i mamy 14 830 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Emerytura dla osoby zamieszkałej za granicą

• Data: 30-11-2023 • Autor: Radca prawny Małgorzata Zegarowicz-Sobuń

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/emerytury-i-renty-z-funduszu-ubezpieczen-spolecznych-16832385/art-103-aWiele osób mieszkających za granicą zastanawia się, jak mogą uzyskać emeryturę z Polski, skoro wcześniej, przez wiele lat pracowali w kraju. To pytanie staje się szczególnie ważne w sytuacji, gdy ich dochody są niewystarczające do utrzymania się. Artykuł przedstawia krok po kroku, jak można ubiegać się o emeryturę z ZUS, będąc jednocześnie mieszkańcem innego kraju. Porusza kwestie związane z ustaleniem prawa do emerytury, obliczeniem jej wysokości oraz koniecznością zawieszenia stosunku pracy, aby móc skorzystać ze świadczenia. Z taką sprawą zwróciła się do nas pani Emilia, która chciała uzyskać emeryturę z Polski.


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Emerytura dla osoby zamieszkałej za granicą

Fot. Fotolia

Pani Emilia mieszkała w Anglii, miała 64 lata i przyznaną emeryturę w Polsce – ale świadczenie zostało wstrzymane, bo przy składaniu wniosku ujawniła, że nadal pracuje. Od kilku lat z powodu pogarszającego się stanu zdrowia pani Emilia pracowała jednak coraz mniej, ostatnio tylko po kilka godzin, a syn pomagał jej finansowo, bo trudno jej było związać koniec z końcem. Dlatego tak ważne było dla pani Emilii uzyskanie emerytury – po prostu świadczenie to było jej potrzebne do życia. Zadała więc nam pytanie, jak w jej sytuacji doprowadzić do wypłacania emerytury z Polski podczas pobytu za granicą.

Ustalenie prawa do emerytury i jej wysokości

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS uzależnia prawo do nabycia świadczenia emerytalnego od ukończenia wymaganego wieku – w przypadku kobiet jest to 60 lat. Nie jest wymagalny minimalny okres ubezpieczenia, chociaż im jest on dłuższy, tym wysokość emerytury się zwiększa, bowiem zależy ona od zgromadzonego kapitału początkowego i zgromadzonych składek na ubezpieczenie emerytalne. Podstawę wyliczenia wysokości przyszłej emerytury stanowi suma zwaloryzowanych składek zgromadzona na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres od 1 stycznia 1999 r., a od 1 lutego 2014 r. również środków zewidencjonowanych na subkoncie (także tych przeniesionych z OFE). Sumę tę następnie dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia, które jest corocznie ogłaszane przez Prezesa GUS. Przy obliczaniu wysokości emerytury wprowadzono możliwość stosowania tablic średniego trwania życia obowiązujących w dniu osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury.

 

Przyznanie emerytury uzależnione jest od złożenia wniosku wraz z wszystkimi dokumentami poświadczającymi okresy zatrudnienia, zarówno składkowe, jak i nieskładkowe oraz wysokość osiąganego wynagrodzenia.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Ustalenie kapitału początkowego emeryta

Jeżeli kapitał początkowy nie został ustalony, trzeba złożyć wniosek o emeryturę i ustalenie kapitału. W przypadku pani Emilii kapitał początkowy ustalany jest albo na podstawie kolejnych 10 lat kalendarzowych przed 1 stycznia 1999 r. bądź z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych przed 1 stycznia 1999 r. Jeżeli pani Emilia ma już ustalony kapitał początkowy i został on wyliczony przed 1 maja 2015 r., to warto wystąpić z wnioskiem o jego przeliczenie, bowiem z uwagi na zmianę przepisów dotyczących sposobu wyliczania kapitału, jego wysokość może się zwiększyć. Zgodnie z art. 103 tej ustawy:

1. Prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), z zastrzeżeniem art. 103a”.

 

Art. 103a. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego”.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Zawieszenie emerytury dla osób nadal pracujących

Przepis ten stosuje się również do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie, w zależności od daty urodzenia oraz płci. Tak więc ci emeryci, którzy kontynuują zatrudnienie u tego samego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni przed dniem nabycia prawa do emerytury, muszą się liczyć z tym, że mimo iż ukończyli wiek zwalniający ich z zawieszalności – przysługująca im emerytura zostanie zawieszona. Zgodnie z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do emerytury z ZUS ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na którego rzecz emeryt wykonywał je bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury. Zasada ta dotyczy również stosunku pracy nawiązanego z pracodawcą za granicą w innym państwie członkowskim UE i EFTA oraz w państwie, z którym wiąże Polskę dwustronna umowa międzynarodowa o zabezpieczeniu społecznym. Tak więc stosunek pracy w celu ubiegania się o emeryturę powinien zostać rozwiązany.

Konieczność zawieszenia stosunku pracy

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS w art. 100 stanowi, iż prawo do świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Jeżeli prawo do świadczenia emerytalnego powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia emerytury, to u pani Emilii będzie to dzień ukończenia 60 lat. Oznacza to, że jeżeli w dniu zakończenia stosunku pracy spełnione są pozostałe warunki, to w tym dniu ubezpieczony nabywa prawo do emerytury. Dlatego też osoby, które składają wniosek o przyznanie emerytury muszą się wykazać w ZUS-ie świadectwem pracy i tym, że nie są już pracownikami.

 

W orzecznictwie SN wielokrotnie podkreślano, że kontynuacja zatrudnienia – bez rozwiązania stosunku pracy – po dniu nabycia prawa do emerytury przesądza o zawieszeniu prawa do emerytury (wyrok SN z dnia 19 lutego 2004 r., sygn. akt UU UK 274/03). Również uchwałą 7 sędziów SN z dnia 10 listopada 2004 r., sygn. akt II UZP 9/04, przesądzono, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu, jeżeli emeryt nie rozwiąże wszystkich stosunków pracy, w których pozostawał bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Możliwość ponownego zatrudnienia po otrzymaniu świadczenia emerytalnego

W przypadku spełnienia warunków opisanych powyżej świadczenie emerytalne nie zostanie zawieszone ani zmniejszone, jeżeli nastąpi podjęcie zatrudnienia. Dalsza praca po osiągnięciu wieku uprawniającego do emerytury, czyli w przypadku pani Emilii 60 lat, nie jest związana ze zmniejszeniem bądź zawieszeniem wypłaty emerytury przez ZUS. Tak więc pani Emilia powinna zakończyć zatrudnienie oraz powiadomić o tym ZUS.

 

W przypadku osób mających już ustalone prawo do emerytury dodatkowo przepracowany okres oraz osiągnięte zarobki mogą podwyższyć wysokość świadczenia. Warunkiem jest podleganie w dalszym ciągu ubezpieczeniom społecznym. Aby ZUS przeliczył emeryturę, konieczne jest złożenie wniosku o doliczenie stażu z tytułu wypracowania nowego okresu.

Przykłady

Janina, 62 lata, mieszka w Niemczech

Janina przeprowadziła się do Niemiec 10 lat temu, aby być bliżej swojej rodziny. Przez większość życia pracowała w Polsce i miała znaczny staż pracy. Teraz, będąc na emeryturze, chciałaby otrzymywać polskie świadczenie emerytalne. Po konsultacji z ZUS-em i dostarczeniu wszystkich niezbędnych dokumentów, udało jej się uzyskać polską emeryturę, mimo że nadal mieszka za granicą.

 

Tomasz, 65 lat, mieszkaniec Wielkiej Brytanii

Po 40 latach pracy w Polsce Tomasz zdecydował się na emigrację do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkają jego dzieci i wnuki. Z początku nie był pewien, czy może ubiegać się o emeryturę z Polski. Jednak po skonsultowaniu się z ekspertem ds. emerytur i złożeniu odpowiednich wniosków, Tomasz otrzymał polskie świadczenie emerytalne, a przy tym w niewielkim zakresie pracuje i sobie dorabia.

 

Maria, 60 lat, mieszka we Francji

Maria przeprowadziła się do Francji kilka lat temu, aby być bliżej swoich dorosłych dzieci. Mimo że nadal pracuje na pół etatu, osiągnęła wiek emerytalny w Polsce. Zdecydowała się złożyć wniosek o polską emeryturę. Początkowo spotkała się z komplikacjami związanymi z zawieszeniem emerytury ze względu na kontynuowanie pracy, ale dzięki wsparciu doradcy ds. emerytur udało jej się rozwiązać te kwestie i zacząć otrzymywać polskie świadczenie.

Podsumowanie

Emerytura z Polski dla osób mieszkających za granicą jest możliwa do uzyskania, lecz wymaga spełnienia określonych warunków i złożenia odpowiednich wniosków w ZUS. Kluczowe aspekty, takie jak ustalenie prawa do emerytury, jej wysokość i konieczność zakończenia stosunku pracy, są istotne w procesie ubiegania się o świadczenie. Staraliśmy się w tym artykule dostarczyć praktycznych wskazówek i przykładów, dzięki którym łatwiej będzie zorientować się we własnej sytuacji i rozpocząć działania w kierunku uzyskania emerytury z Polski podczas pobytu za granicą.

Oferta porad prawnych

Czy masz pytania dotyczące emerytury z Polski podczas pobytu za granicą? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i wniosków – szybko, skutecznie i bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami za pomocą formularza, który znajdziesz pod tekstem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2004 r., sygn. akt UU UK 274/03
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2004 r., sygn. akt II UZP 9/04

 

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Radca prawny Małgorzata Zegarowicz-Sobuń

Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II w Lublinie. Aplikację radcowską ukończyła przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Białymstoku. Jako radca prawny pragnie rozwijać się zawodowo oraz służyć pomocą klientom. Interesuje się prawem rodzinnym, spadkowym, prawem pracy, spółdzielczym, mieszkaniowym, a także prawem karnym. Prowadzi własną kancelarię prawną w Suwałkach, a prywatnie pasjonuje się kuchnią, dekoracją wnętrz oraz poznawaniem nowych krajobrazów.

.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy prawnika »

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu