.
Udzieliliśmy ponad 134,9 tys. porad prawnych i mamy 15 128 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Dom w darowiźnie od rodziców a długi małżonka, jak ochronić majątek?

• Data: 16-01-2025 • Autor: Radca prawny Katarzyna Talkowska-Szewczyk

Mąż bez mojej wiedzy podrabiał fv na kwotę ponad miliona zł. Został prawomocnie skazany. Jestem w trakcie sprawy rozwodowej. W trakcie trwania małżeństwa moi rodzice przepisali na mnie dom. Żeby uniknąć konfliktów między rodzeństwem, dom dostałam na umowie dożywocia, z zaznaczeniem, że jest do mojego wyłącznego majątku. Umowa była odpłatna, a w momencie podpisania umowy dożywocia nie mieliśmy z mężem rozdzielności majątkowej. Teraz się okazuje, że ze względu na opłatę za umowę (bez wcześniejszej rozdzielności majątkowej) dom wszedł do wspólnoty majątkowej. Obawiam się, że dom rodzinny zostanie zabrany na pokrycie długów męża. Dom wcześniej zapisany był jedynie na mojego tatę, niedawno minęło 5 lat od podpisania umowy dożywocia. Proszę o pomoc, bo nie jestem w stanie sobie poradzić z ogarnięciem tego bałaganu. W jaki sposób mogę cofnąć/anulować umowę dożywocia, żeby wraz z rodzicami i dwójką małoletnich dzieci nie zostać bez dachu nad głową?


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Dom w darowiźnie od rodziców a długi małżonka, jak ochronić majątek?

Majątki w małżeństwie ze wspólnością majątkową

W pierwszej kolejności bardzo mi przykro, że znalazła się Pani w takiej sytuacji. Niestety jest tak, że zawarcie umowy dożywocia wchodzi do majątku wspólnego, nawet jeżeli nie ma tego w akcie notarialnym, a małżeństwo posiada wspólność majątkową małżeńską. Odnieść należy się do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Na mocy art. 31 z chwilą zawarcia małżeństwa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Nadto w oparciu o § 2 do majątku wspólnego należą w szczególności:

 

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).

 

Ustrój ustawowy obligatoryjnie powstaje z mocy prawa i nie jest możliwe, aby małżonkowie w drodze umowy ustanowili bądź przywrócili wspólność ustawową. Z reguły przedmiotowy ustrój powstaje z chwilą zwarcia małżeństwa, ale jest też możliwe jego powstanie w późniejszym terminie. Ustawodawca przyjął, że majątek wspólny małżonków tworzą przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, z wyjątkiem tych, które enumeratywnie zaliczane są do majątków osobistych małżonków. Z analizowanej regulacji wynika, że regułą jest, iż o zaliczeniu nabytego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego decyduje czas jego nabycia. Zasadniczo do majątku wspólnego należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej. Należy podkreślić, że w sytuacjach, kiedy nabycie prawa rozłożone jest w czasie, o przynależności do majątku wspólnego decyduje chwila definitywnego nabycia tego prawa w czasie trwania wspólności ustawowej. Zasadniczo o zaliczeniu danego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego nie decyduje sposób jego nabycia. W konsekwencji przedmioty majątkowe mogą być nabyte w sposób pierwotny albo pochodny, także w drodze czynności prawnej, z mocy samego prawa, na podstawie decyzji administracyjnej, na mocy orzeczenia sądowego bądź wskutek innego zdarzenia.

 

Warto w kontekście Pani zapytania wskazać na to, że zgodnie z art. 33 do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

 

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

 

Dobrze, że małżonek ma wyrok karny. Proszę pamiętać, że ewentualnemu zajęciu będzie podlegała tylko połowa nieruchomości (w najgorszym razie oczywiście).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wycofanie dożywocia

Jeżeli chodzi o wycofanie się z umowy dożywocia, to proszę zwrócić uwagę na następujące regulacje. Zgodnie z art. 913 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Nadto w oparciu o § 2 w wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

 

Ostatecznym środkiem, zastrzeżonym dla wyjątkowych sytuacji, jest rozwiązanie umowy dożywocia konstytutywnym wyrokiem sądu, dopuszczalne w przypadkach, gdy inne sposoby, jak wykonanie zaległego świadczenia lub zasądzenie renty nie pozwoliłoby osiągnąć słusznego rozwiązania. Wyjątkowość wypadku podlega ocenie w świetle konkretnych okoliczności; zdaniem Sądu Najwyższego z taką sytuacją mamy do czynienia zwłaszcza wtedy, gdy ma miejsce krzywdzenie dożywotnika  objawiające się zwłaszcza agresją i złą wolą po stronie jego kontrahenta bądź gdy zobowiązany z umowy dożywocia porzuca nieruchomość bez zamiaru powrotu, pozostawiając dożywotnika bez należnych mu świadczeń. Jest to środek najdalej idący, jako że niweczy skutki umowy dożywocia, prowadząc do powrotnego nabycia nieruchomości przez pierwotnego właściciela. Z roszczeniem tym może wystąpić wyłącznie dożywotnik będący pierwotnym właścicielem nieruchomości; nie przysługuje ono natomiast osobie bliskiej zbywcy nieruchomości, ponieważ nie jest ona uprawniona do rozporządzania nieruchomością ; roszczenie to jest niedziedziczne. Powództwo należy kierować przeciwko aktualnemu właścicielowi nieruchomości obciążonej; gdyby więc pozwany zmarł po wytoczeniu powództwa, wykazanie wyjątkowości wypadku powinno dotyczyć nie osoby zmarłego, lecz osób spadkobierców.

 

Zatem ciężko w Pani sytuacji mówić o rozwiązaniu umowy dożywocia. Może warto byłoby rozważyć, na jakie podmioty te faktury zostały wystawione, kto jest wierzycielem. Jeżeli podmioty publiczne, to uważam, że jest Pani w stanie, opisując sytuacje, powołując się na wyrok karny małżonka, obronić nieruchomość.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Przykład 1

Pani Anna zawarła umowę dożywocia z mężem, który nie miał innych zobowiązań finansowych. Po kilku latach mąż zadłużył się i doszło do egzekucji komorniczej. Ponieważ majątek wspólny obejmował nieruchomość objętą umową dożywocia, komornik mógł zająć połowę jej wartości. Jednak dzięki wyrokowi karnemu męża udało się obronić część majątku, który był w rękach Pani Anny.

 

Przykład 2

Pan Michał i jego żona zawarli małżeństwo z pełną wspólnością majątkową, a po ślubie nabyli dom na kredyt. Po kilku latach Michał podjął działalność gospodarczą, ale z powodu nieuczciwego prowadzenia interesów zadłużył się. Pomimo, że dom był wspólnym majątkiem, całość kredytu była na niego, przez co żona nie była odpowiedzialna za długi. Na mocy wspólności majątkowej jej część nieruchomości została chroniona przed egzekucją, co pomogło uniknąć sprzedaży domu.

 

Przykład 3

Pani Kasia i jej mąż zawarli umowę dożywocia z rodzeństwem, które przekazało im nieruchomość w zamian za opiekę. Po kilku latach mąż pani Kasi wpadł w poważne problemy finansowe. W związku z tym, że umowa była zawarta w ramach wspólności majątkowej, pani Kasia musiała wykazać, że majątek ten był chroniony przed ewentualnymi roszczeniami wierzycieli męża. Dzięki prawu do majątku osobistego udało jej się obronić część posiadanych nieruchomości.

Podsumowanie

W przypadku małżeństw ze wspólnością majątkową, umowa dożywocia, choć nie wymaga zapisu w akcie notarialnym, wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Majątek wspólny obejmuje m.in. dochody i nabycia dokonane podczas trwania wspólności, podczas gdy majątek osobisty małżonków to m.in. przedmioty nabyte przed małżeństwem oraz te, które zostały otrzymane w drodze darowizny czy spadku. W sytuacji egzekucji komorniczej tylko połowa nieruchomości może podlegać zajęciu, co daje możliwość ochrony majątku osobistego.

Oferta porad prawnych

Oferujemy kompleksową pomoc prawną w zakresie majątków małżeńskich, w tym analizę i ochronę przedmiotu wspólności majątkowej oraz porady dotyczące umów dożywocia. Nasza oferta obejmuje również wsparcie w kwestiach związanych z egzekucją komorniczą oraz ochroną majątku osobistego małżonków.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59

 

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Radca prawny Katarzyna Talkowska-Szewczyk

Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu.

Absolwentka Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz studiów podyplomowych – Prawo medyczne i bioetyka na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Prawa i Administracji w Krakowie. Radca prawny z wieloletnim doświadczeniem zawodowym zdobywanym w kancelariach prawnych będących liderami w branżach medycznych, odszkodowawczych oraz windykacyjnych. Aktywność zawodową łączy z działalnością pro bono na rzecz organizacji pozarządowych. Posiada umiejętności lingwistyczne poparte certyfikatami. Od 1 października 2019 roku rozpoczęła studia doktoranckie na Uniwersytecie Wrocławskim w Zakładzie Postępowania Cywilnego. Przedmiotem naukowych zainteresowań i badań jest prawo medyczne. Nieustannie podnosi swoje kompetencje zawodowe uczestnicząc w konferencjach, seminariach i szkoleniach. Specjalizacja: prawo medyczne, prawo cywilne (prawo pracy, prawo rodzinne), prawo oświatowe oraz ochrona danych osobowych.

https://www.linkedin.com/in/paulina-olejniczak-suchodolska-84b981171/


.

»Podobne materiały

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

porady spadkowe

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu