Czy można sprawdzić, czy dana osoba jest poszukiwana listem gończym?

Możliwość dowiedzenia się czy dana osoba jest poszukiwana listem gończym

Jeżeli list gończy nie został opublikowany w środkach masowego przekazu lub na stronach komendy wojewódzkiej policji, osoba trzecia (czyli np. Pani) nie ma przewidzianych prawem możliwości dowiedzenia się, czy dana osoba jest poszukiwana listem gończym.

Chciałbym jednak zwrócić uwagę na kilka faktów, które być może dadzą odpowiedź na Pani pytanie.

Po pierwsze, zgodnie z art. 279 Kodeksu postępowania karnego (w skrócie K.p.k.) list gończy można wydać za podejrzanym lub oskarżonym, w stosunku do którego wydano postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztu. Zgodnie z art. 71 K.p.k. za podejrzanego uznaje się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub postawiono zarzuty w związku z przystąpieniem do przesłuchania. Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu.

Jeżeli więc przeciwko Pani córce prokuratura nie wydała jeszcze żadnego postanowienia (o przedstawieniu zarzutów czy też aktu oskarżenia, a przede wszystkim postanowienia o tymczasowym aresztowaniu), nie ma prawnych możliwości poszukiwania jej listem gończym.

Jeżeli prokurator wniósł akt oskarżenia do sądu, sposobem na sprawdzenie, czy został wydany list gończy, jest przeglądnięcie akt sadowych.

Zgodnie z art. 156 § 1 K.p.k. „stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta sprawy sądowej i daje możność sporządzenia z nich odpisów. Za zgodą prezesa sądu akta te mogą być udostępnione również innym osobom”.

Kto może przeglądać akta prokuratorskie lub sądowe?

Jeżeli sprawa jest na etapie postępowania przygotowawczego – na etapie prokuratorskim – zanim trafi do sądu, zgodę na przeglądanie akt wydaje prokurator i tu Kodeks postępowania karnego pozwala mu odmówić zgody w określonych przypadkach.

Art. 156 § 5 K.p.k. mówi, że „jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzanie odpisów i kserokopii oraz wydaje odpisy uwierzytelnione lub kserokopie tylko za zgodą prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Za zgodą prokuratora akta w toku postępowania przygotowawczego mogą być w wyjątkowych wypadkach udostępnione innym osobom”.

Obrońcą w postępowaniu karnym może być jedynie adwokat. Upoważniony przez Pani córkę może on przeglądać akta i w ten sposób ustalić, czy córka jest poszukiwana listem gończym. 

List gończy może zostać wydany jedynie za osobą, która się ukrywa. Jego wydanie musi więc zostać poprzedzone pisemnymi wezwaniami policji do stawienia się na policji lub w prokuraturze oraz wizytami policjantów celem sprawdzenia, czy dana osoba przebywa czy to w swoim miejscu zamieszkania, czy w innych potencjalnych miejscach (np. w miejscu zamieszkania rodziców).

W celu uzyskania pewności, czy Pani córka jest poszukiwana listem gończym, doradzałby udzielenie pełnomocnictwa adwokatowi, który przeglądnie akta prokuratorskie lub sądowe.

Odmowa wydania paszportu na wniosek sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze

Jak wskazuje art. 3 ustawy o dokumentach paszportowych z 13 lipca 2006 r., każdy obywatel ma prawo otrzymania paszportu. Pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Art. 17 ustawy wskazuje, że organ, tj. wojewoda lub konsul, może odmówić wydania paszportu na wniosek sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku zastosowania środka zapobiegawczego z art. 277 K.p.k. w postaci zakazu opuszczania kraju z jednoczesnym zatrzymaniem paszportu.

Wniosek paszportowy zawiera nazwisko imię (imiona), datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, płeć, wizerunek twarzy i podpis posiadacza, datę wydania i datę upływu ważności dokumentu paszportowego, serię i numer dokumentu paszportowego, numer PESEL, nazwę organu wydającego i dane biometryczne. Dane te wprowadzane są do ewidencji paszportowej i są porównywane z danymi zawartymi w centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych oraz z danymi ze zbioru PESEL. W tych ewidencjach brak jest informacji, że dana osoba jest poszukiwana, więc organ paszportowy też o tym wiedział nie będzie.

Czy konsul może zatrzymać osobę poszukiwaną listem gończym lub europejskim nakazem aresztowania?

Nie ma prawnych możliwości, by konsul mógł zatrzymać osobę poszukiwaną, gdyż takie prawo musi być przewidziane ustawowo, a żadna ustaw nie przewiduje takiego uprawnienia w stosunku do konsula.

Jeżeli osoba jest poszukiwana międzynarodowym listem gończym lub europejskim nakazem aresztowania, konsul może (a nawet powinien) poinformować policję w danym kraju celem zatrzymania poszukiwanej osoby.

Jeżeli konsul poweźmie wiadomość, iż osoba, która złożyła wniosek o paszport, jest poszukiwana w kraju listem gończym, powinien poinformować o tym policję, prokuraturę lub sąd. Organy krajowe, powziąwszy wiadomość, że poszukiwany listem gończym przebywa za granicą, najprawdopodobniej wydadzą za nim międzynarodowy list gończy lub europejski nakaz aresztowania.