Alkoholik w rodzinie – jak wysłać go na odwyk?

Jak zmusić osobę nadużywającą alkohol do poddania się leczeniu?

Generalnie leczenie odwykowe jest dobrowolne. Wyjątki określa ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, która w art. 24 stanowi:

„Art. 24. Osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego”.

Wystarczy, że wystąpi jedna z wyżej wymienionych przesłanek, by skierować osobę, która nadużywa alkoholu, na badanie przez biegłego mające na celu ustalenie, czy dana osoba wymaga leczenia.

Na wspomniane wyżej badanie przez biegłego kieruje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Komisja czyni to z własnej inicjatywy lub na wniosek (na przykład wskutek zawiadomienia jej przez członków rodziny czy izbę wytrzeźwień).

Jeżeli biegły stwierdzi, że badana osoba jest uzależniona od alkoholu, to może ona dobrowolnie poddać się leczeniu, a jeżeli tego nie uczyni, to sprawa – na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych – trafi do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy.

Oddanie osoby nadużywającej alkoholu na obserwację w zakładzie leczniczym bez jej zgody

Zgodnie z art. 27 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi sąd może, jeżeli na podstawie opinii biegłego uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie badanej osoby pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie. W wyjątkowych wypadkach, na wniosek zakładu, sąd może termin ten przedłużyć do 6 tygodni. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje osobę, której postępowanie dotyczy. Warto dodać, że na postanowienie zarządzające oddanie pod obserwację do zakładu przysługuje zażalenie.

Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia złożenia wniosku.

W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawę lub uchylania się od zarządzonego poddania się badaniu przez biegłego albo obserwacji w zakładzie leczniczym sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez policję.

Orzeczenie sądu o przymusowym poddaniu się leczeniu przez osobę uzależnioną od alkoholu

Ponadto sąd – orzekając o obowiązku poddania się leczeniu – może ustanowić na czas trwania tego obowiązku nadzór kuratora.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 przywoływanej już ustawy – obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia.

Sąd, który nałożył na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, jeśli uzna, że na skutek takiego uzależnienia zachodzi potrzeba całkowitego ubezwłasnowolnienia tej osoby – zawiadamia o tym właściwego prokuratora.