Zatrudnienie lektora z Wielkiej Brytanii, formalności i rozwiązania

Możliwość zatrudnienia cudzoziemca w Polsce

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy aktualną sytuację prawną tej osoby. Aktualnie osoba ta przebywa w Polsce w ramach tzw. ruchu bezwizowego. Okres, w którym cudzoziemiec może skorzystać z pobytu na podstawie ruchu bezwizowego, to 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu – liczy się tu łączny okres przebywania danego cudzoziemca na terytorium wszystkich państw strefy Schengen. Po upływie tego czasu cudzoziemiec, który chce nadal przebywać i wykonywać pracę w Polsce, ma obowiązek posiadać odpowiednią wizę lub zezwolenie na pobyt czasowy, a także zezwolenie na pracę. W tym celu należy wystąpić do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

W tym pierwszym okresie, czyli do 90 dni, cudzoziemiec może wykonywać pracę na podstawie zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Oświadczenie to dokument, który wraz z ważnym tytułem pobytowym uprawnia do wykonywania legalnej pracy w Polsce na warunkach w nim określonych. Oświadczenie o powierzeniu pracy rejestrowane jest przez pracodawcę w powiatowym urzędzie pracy. Okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia nie może być dłuższy niż 24 miesiące. Praca na podstawie oświadczenia musi rozpocząć się nie później niż 6 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia, a wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku. Natomiast można zatrudnić taką osobę na podstawie umowy cywilnoprawnej, czyli umowy-zlecenia. Jeżeli cudzoziemiec jest zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy-zlecenia, umowy agencyjnej albo innej umowy o świadczenie usług), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, to będzie Pani zobowiązana do wypłacenia minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Konieczność uzyskania zezwolenia na pracę i pobyt w Polsce

Zatrudnienie dalsze wymaga złożenia przez cudzoziemca wniosku o zezwolenie na pracę oraz na pobyt. Cudzoziemiec, który najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu na terytorium Polski złożył poprawny formalnie wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy, w tym również na pobyt czasowy i pracę, czyli tzw. zezwolenie jednolite na pobyt stały albo na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, otrzyma odcisk stempla w paszporcie, który będzie potwierdzał złożenie odpowiedniego wniosku. Odcisk stempla uprawnia cudzoziemca do wykonywania pracy na terytorium Polski w okresie oczekiwania na wydanie zezwolenia na pobyt czasowy, na pobyt stały albo na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeśli cudzoziemiec bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy spełniał jeden z następujących warunków:

• miał ważne zezwolenie na pracę,
• posiadał ważne oświadczenie pracodawcy wpisane do ewidencji lub zarejestrowane przez właściwy powiatowy urząd pracy,
• wykonywał pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi i ubiega się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy z uwagi na kontynuację pracy u tego samego pracodawcy, który wcześniej zatrudniał cudzoziemca przez okres nie krótszy niż 3 miesiące w związku z oświadczeniem, na tym samym stanowisku na podstawie umowy o pracę,
• był zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę,
• posiadał tytuł pobytowy na terytorium Polski, który umożliwiał wykonywanie pracy.

Stempel umożliwia również wyjazd z Polski przed zakończeniem tego postępowania. Natomiast nie upoważnia cudzoziemca do ponownego wjazdu na terytorium RP ani podróżowania w ramach strefy Schengen.

Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2024 r., poz. 475) „Cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

1) posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) udzielono mu ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej;

4) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej;

4a) posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;

5) posiada zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej;

6) korzysta z ochrony czasowej w Rzeczypospolitej Polskiej;

6a) posiada ważne zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

7) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

8) jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;

9) jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;

9a) jest obywatelem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy Wystąpienia, lub członkiem jego rodziny, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. e i f tej umowy;

10) towarzyszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 7–9, jako członek rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;

10a) towarzyszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelowi polskiemu jako członek rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;

11) jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;

11a) posiada zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 114 ust. 1 lub 1a, art. 126, art. 127, art. 139a ust. 1, art. 139o ust. 1 lub art. 142 ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – na warunkach określonych w tym zezwoleniu, chyba że przepisy prawa dopuszczają ich zmianę;

11b) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

11c) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

11d) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności studenta na warunkach określonych w art. 149b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

12) posiada zezwolenie na pracę oraz przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a) na podstawie wizy, z wyjątkiem wizy wydanej w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 1 lub 22 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub

b) na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku był uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

c) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, z wyjątkiem zezwolenia udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub

ca) na podstawie dokumentu, o którym mowa w art. 61 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, określającego status członka rodziny członka misji dyplomatycznej lub urzędu konsularnego państwa obcego albo innej osoby zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, pozostającego z tą osobą we wspólnocie domowej, jeżeli pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a państwem obcym lub organizacją międzynarodową zostały zawarte umowa lub porozumienie międzynarodowe w sprawie wykonywania działalności zarobkowej przez członków rodzin członków personelu misji dyplomatycznych lub urzędów konsularnych, lub

d) na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, lub

e) na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, lub

f) w ramach ruchu bezwizowego;

13) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz:

a) bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a ust. 1 lub art. 139o ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, przebywał na tym terytorium na podstawie tego zezwolenia i kontynuuje wykonywanie pracy, do której był uprawniony na jego podstawie,

b) wykonuje pracę w charakterze pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 3 pkt 13b ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, na rzecz jednostki przyjmującej, która złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139o ust. 1 tej ustawy, na warunkach określonych w tym wniosku,

c) prowadzi badania naukowe lub prace rozwojowe w jednostce naukowej mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdzonej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych na podstawie przepisów art. 151 ust. 4–5 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach i złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151b ust. 1 tej ustawy, na warunkach określonych w umowie, o której mowa w art. 151b ust. 1 pkt 2 tej ustawy”.

Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca

Pani jako pracodawca może również wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. Reguluje to art. 88a, który stanowi, że zezwolenie na pracę jest wydawane na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Proszę zwrócić uwagę na ust. 1aa stanowiący, że „Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę obejmuje:

1) informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi oraz odpowiednio pracodawcy użytkownika lub podmiotu, do którego pracownik jest delegowany:

a) nazwę albo imię (imiona) i nazwisko,

b) adres siedziby albo miejsca zamieszkania,

c) numer telefonu oraz numer faksu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym,

d) nazwę rejestru właściwego do prowadzenia działalności gospodarczej lub statutowej i numer wpisu w rejestrze – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub statutową, albo nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu tożsamości oraz nazwę organu, który wydał ten dokument – w przypadku osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej,

e) numery identyfikacyjne NIP i REGON – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, albo numer PESEL – w przypadku osoby fizycznej,

f) numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia – w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który prowadzi agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej,

g) symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę,

h) liczbę osób wykonujących pracę na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, w tym osób zatrudnionych przez ten podmiot,

i) oświadczenie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, czy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 88j ust. 1 pkt 3–7 (składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: »Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia«; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań);

2) dane osoby przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadającej dokumenty potwierdzające wypełnienie obowiązków określonych w art. 88c ust. 6 pkt 1 i 2 i upoważnionej do reprezentowania pracodawcy wobec wojewody i organów, o których mowa w art. 88f ust. 3:

a) imię (imiona) i nazwisko,

b) obywatelstwo,

c) nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu tożsamości oraz nazwę organu, który wydał ten dokument,

d) adres do korespondencji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

e) numer telefonu oraz numer faksu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym

– w przypadkach, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 3–5;

3) dane osobowe cudzoziemca:

a) imię (imiona) i nazwisko,

b) płeć,

c) datę urodzenia,

d) obywatelstwo,

e) nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu podróży;

4) informacje dotyczące pracy oferowanej cudzoziemcowi:

a) okres lub okresy pracy oznaczone datami,

b) stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy,

c) miejsce wykonywania pracy,

d) podstawę prawną wykonywania pracy,

e) wymiar czasu pracy lub przewidywaną liczbę godzin pracy w ciągu miesiąca lub tygodnia,

f) wysokość wynagrodzenia określoną stawką godzinową lub miesięczną,

g) zakres podstawowych obowiązków w związku z powierzeniem pracy cudzoziemcowi”.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001