Kara ograniczenia wolności a zatarcie skazania

Kara grzywny lub kara ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności

Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu karnego: „Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat, sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę albo karę ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny”.

Oznacza to, że Pani syn popełnił przestępstwo, które było zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat i zamiast tej kary sąd prawdopodobnie orzeknie grzywnę albo karę ograniczenia wolności. Ta ostatnia opisana jest w art. 34-36 Kodeksu karnego. Może trwać od 1 miesiąca do 12 miesięcy, wymierza się ją w miesiącach.

Odbywanie kary ograniczenia wolności

W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:

1. nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu;
2. jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd;
3. ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez sąd w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym (w niniejszym wypadku proponuje się 30 godzin); art. 35 § 1 K.k.

Rodzaj oraz sposób wykonywania obowiązku pracy społecznej orzeczonej przez sąd

Miejsce, czas, rodzaj oraz sposób wykonywania obowiązku pracy społecznej określa sąd, po wysłuchaniu osoby, która ma być skazana.

Zamiast obowiązku takiej pracy sąd może jednak orzec potrącenie od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd (art. 35 § 2). Ponadto, wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może dodatkowo:

1. oddać skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym;
2. zobowiązać skazanego do (art. 72 § 1 pkt 2, 3, 5 oraz § 2):
   1. przeproszenia pokrzywdzonego (jeśli w przestępstwie jest pokrzywdzony),
   2. wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego,
   3. powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
   4. naprawienia szkody w całości lub w części.

Czas i sposób wykonania takich nałożonych obowiązków sąd określa po wysłuchaniu skazanego (art. 74 § 1). Obowiązki te mogą być rozszerzane lub zmieniane w trakcie trwania okresu kary, skazany może być także od ich części zwolniony, z wyjątkiem obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego (art. 74 § 2).

Z tego, co Pani pisze, wynika, iż w tym wypadku nie wnioskuje się o nałożenie dodatkowych obowiązków, o których mowa w pkt d), tak więc syn będzie miał obowiązek wykonania prac społecznych, nie będzie mógł zmieniać bez zgody sądu miejsca stałego pobytu (co oznacza, iż nie będzie mógł się on np. przez czas trwania kary ograniczenia wolności (tj. przez 6 miesięcy) wyprowadzić do innego miasta, może jednak oczywiście swobodnie poruszać się i np. wyjeżdżać w inne miejsca czasowo, oraz będzie miał obowiązek udzielania wyjaśnień odnośnie przebiegu odbywania kary.

Kiedy następuje zatarcie skazania?

Co do rejestru skazanych (ściślej Krajowego Rejestru Karnego). Oczywiście syn zostanie do niego wpisany – jako osoba prawomocnie skazana za przestępstwo (ustawa z 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym – Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 580). Jednak wpis oczywiście nie będzie trwał wiecznie, ulegnie on usunięciu z chwilą tzw. zatarcia skazania (art. 106 K.k.).

Zgodnie z art. 107 § 4 K.k. – w razie skazania na karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo przedawnienia jej wykonania. Jeśli więc syn wykona karę, to od tej chwili będzie to 5 lat (tj. po upływie 6 miesięcy, jeśli skazany dopełnił wszystkich obowiązków, wykonał prace społeczne itd., czyli de facto jest to pięć i pół roku). Jednakże na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 3 lat od dnia wykonania kary, ale nie ma takiego obowiązku.

Ponadto, jeśli skazany popełni w okresie upływu terminu zatarcia skazania kolejne przestępstwo, to wówczas dopuszczalne jest jedynie jednoczesne zatarcie wszystkich skazań (tj. wówczas trzeba czekać, aż stanie się możliwe zatarcie skazania za drugie z przestępstw; art. 108 K.k).