Wypadek a warunkowe umorzenie postępowania karnego

Czy można zmienić uzgodnioną z prokuratorem karę za spowodowanie wypadku drogowego?

Ustosunkowując się do zadanego przez Pana pytania, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksy karnego (K.k.) oraz Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.).

Z treści Pana pytania wynika, że jest Pan sprawcą wypadku drogowego, w którym pokrzywdzony doznał złamania ręki. W toku postępowania karnego został Pan już przesłuchany przez policję i po uzgodnieniu z prokuratorem zgodził się na karę 1,5 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na trzy lata (posiada Pan zatem status podejrzanego, przedstawiono Panu bowiem zarzut). Istotne jest to, że jest Pan zawodowym kierowcą, który nie był dotąd karany (za wyjątkiem mandatów karnych za wykroczenia).

Dla potrzeb niniejszej odpowiedzi przyjmuję, że organa ścigania zakwalifikowały Pana czyn z art. 177 § 1 K.k.

Warunkowe umorzenie postępowania karnego

Szansą dla Pana jest próba skorzystania z instytucji opisanej w art. 66 i nast. K.k., a mianowicie warunkowego umorzenia postępowania karnego. Z treści Pana pytania wynika, że nigdy nie był Pan karany za żadnego rodzaju przestępstwa (umyślne, nieumyślne), okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości (przyznał się Pan do popełnienia czynu), społeczna szkodliwość czynu także nie jest znaczna (z treści pytania nie wynika, jakoby miał Pan szarżować na drodze). Nie ma przy tym znaczenia, czy zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym zostały przez Pana naruszone umyślnie, czy też nie. Istotne jest to, że obrażenia, które poniósł pokrzywdzony, nie są zbyt duże.

Zgodnie z treścią art. 66 § 1 K.k.: „sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa”.

Czyn z art. 177 § 1 K.k. podlega karze pozbawiania wolności do lat 3. Powyższe powoduje, że przesłanka z § 2 art. 66 K.k. jest spełniona.

Warunkowe umorzenie postępowania i oddanie sprawcę pod dozór kuratora

Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 2 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Sąd, warunkowo umarzając postępowanie, może nałożyć na Pana obowiązek naprawienia szkody lub orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego.

Istotne z punktu widzenia Pana interesu jest postanowienie Sądu Najwyższego z 1 marca 2004 r. (sygn. V KK 373/2003), w którym wyrażono pogląd, że: „warunkowe umorzenie postępowania karnego oznacza definitywną rezygnację ze skazania i karania sprawcy określonego przestępstwa, jeżeli ten w oznaczonym okresie próby swoim zachowaniem nie dał powodów do podjęcia przeciwko niemu postępowania karnego”.

Nie bez znaczenia dla oceny Pana zachowania i ewentualnego warunkowego umorzenia postępowania karnego będzie Pana zachowanie bezpośrednio po wypadku. Istotne jest zatem Pana zachowanie bezpośrednio po zdarzeniu, ewentualne udzielenie pomocy poszkodowanemu, pomoc duchowa, materialna. Wszystko powyższe sąd będzie brał pod uwagę, orzekając w sprawie.

Możliwość wglądu do akt sprawy

Nie mając wiadomości na temat Pana wiedzy prawniczej, przyjmując jedynie, że jest ona na poziomie podstawowym, uprzejmie informuję, że warunkowe umorzenie postępowania bez pomocy adwokata może nie być możliwe, a to z uwagi na konieczność dokładnego wskazania sposobu postępowania na etapie rozprawy. Pan jako podejrzany ma pełny wgląd w akta prowadzonego postępowania, a to z kolei powoduje, że w każdym momencie może Pan udać się do prokuratury lub na policję (po uprzednim telefonicznym ustaleniu, gdzie znajdują się akta główne postępowania) w celu ich przejrzenia. Przeglądając akta sprawy, będzie Pan miał możliwość ustalenia danych adresowych poszkodowanego.

Prawo przeglądania akt sprawy wynika z art. 156 § 1 K.p.k., zgodnie z którym: „Stronom, podmiotowi określonemu w art. 416, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta sprawy sądowej i daje możność sporządzenia z nich odpisów. Za zgodą prezesa sądu akta te mogą być udostępnione również innym osobom”.

Przenosząc rozważania teoretyczne na grunt przedmiotowej sprawy, wskazać należy, że warunkowe umorzenie postępowania karnego nie jest równoznaczne z wyrokiem skazującym. Sąd warunkowo umarzając postępowanie karne, odstępuje od skazania i kary. Nie można tym samym mówić, że jest się prawomocnie skazanym, gdyż nie odpowiada to stanowi rzeczywistemu i prawdzie.