.
Udzieliliśmy ponad 131,7 tys. porad prawnych i mamy 14 830 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Wyłączenie darowizny ze schedy spadkowej a zachowek

• Opublikowano: 20-04-2022 • Autor: Radca prawny Marek Gola

W 2010 roku babcia wykupiła mieszkanie (ja na wykup mieszkania dałem pieniądze) i przepisała darowizną mieszanie na mnie. Jest klauzula o wyłączeniu darowizny ze schedy spadkowej. Babcia ma dwójkę dzieci. Moja mama żyje, jej brat nie – ale ma córkę. Brat mojej mamy zmarł po 2010 r. Czy jego córce, a mojej kuzynce, należy się zachowek? Babcia również żyje.


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Wyłączenie darowizny ze schedy spadkowej a zachowek

Darowizna a zachowek

W opisanym przez Pana przypadku pochylić należy się nad treścią art. 994 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa”.

 

Tym samym ustawodawca w przepisie, o którym mowa powyżej, wskazał, które darowizny dolicza się do spadku przy obliczaniu zachowku, a które nie podlegają zaliczeniu. Godzi się zatem podkreślić, iż czym innym jest scheda spadkowa, a czym innym wartość substratu zachowku. Zaliczenie na poczet schedy spadkowej pozostaje zatem czymś zupełnie innym aniżeli roszczenie o zachowek. Wobec zapisu w akcie notarialnym przedmiot darowizny – mieszkanie – nie będzie w razie dziedziczenia ustawowego brany pod uwagę przy dokonywaniu działu spadku, ale nie ma znaczenia dla obliczenia wysokości zachowku.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Zawarcie umowy darowizny

Co do czasu zawarcia umowy darowizny, wskazać należy na pogląd wyrażony przez Andrzeja Kidybę w Komentarzu do Kodeksu cywilnego, tom IV: Spadki (2011), który wskazał, iż „darowizny uczynione na rzecz spadkobierców oraz osób uprawnionych do zachowku są doliczane do spadku bez względu na czas ich dokonania”. Zgodnie z tezą drugiego wyroku Sądu Apelacyjnego „na poczet zachowku nie dolicza się darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 k.c.). »A contrario« należy przyjąć, iż podlegają zaliczeniu darowizny uczynione na rzecz spadkobierców lub uprawnionych do zachowku bez względu na datę ich dokonania”.

 

Innymi słowy darowizna, którą Pan otrzymał, winna być zaliczona na rzecz zachowku. Przedstawione powyżej stanowisko znalazło ostatnimi czasy wyraz z poglądzie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w wyroku z dnia 7 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 548/12, w którego tezie wskazano, iż „wynikające z art. 994 § 1 k.c. ograniczenie doliczania darowizn za okres 10 lat nie dotyczy sytuacji gdy darowizny zostały dokonane na rzecz spadkobierców lub osób uprawnionych do zachowku”.

Zachowek dla kuzynki a mieszkanie po babci

W mojej ocenie, o ile dojdzie do procesu o zachowek, winien Pan próbować powoływać się na art. 5 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Powyższe ma o tyle istotne znaczenie, o ile jak sam Pan pisze, pieniądze na wykup mieszkania pochodziły od Pana, a zatem gdyby ich Pan babci nie przekazał, mieszkanie nigdy nie stałoby się jej własnością. O ile zatem uda się Panu powyższe wykazać, uważam, że są duże szanse co najmniej na obniżenie zachowku, jak nie oddalenie powództwa w całości.

 

Zachodzi jednak pytanie, czy jest Pan w stanie wykazać przed sądem, że środki na zakup mieszkania pochodziły od Pana. Dopóty babcia żyje, dobrze byłoby, gdyby napisała takie oświadczenie i podpisała je przed notariuszem, by nie było wątpliwości co do tego, że oświadczenie jest swobodnie i przez nią złożone. Zastanowić należałoby się także, czy nie przekazać informacji o pochodzeniu środków na wykup mieszkania, za życia babci, kuzynce.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Radca prawny Marek Gola

Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.


.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy prawnika »

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu