.
Udzieliliśmy ponad 131,7 tys. porad prawnych i mamy 14 830 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Wolne miejsca w grobowcu po ekshumacji - użyczenie miejsc

• Autor: Anna Sufin

Przeprowadziłem ekshumację 4 grobów do jednego grobowca składającego się z dwóch miejsc. Decyzja sanepidu jest pozytywna. Ostatni pochówek był 1992 r. i groby są opłacone na 20 lat w 2009 r. Pozostają dwa wolne miejsca. Czy mogę te dwa wolne miejsca użyczyć innym osobom? Na tym cmentarzu od 12 lat nie ma pochówków.


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Wolne miejsca w grobowcu po ekshumacji - użyczenie miejsc

Kiedy grób może być użyty do ponownego chowania?

Problem przez Pana przedstawiony nie został uregulowany wyraźnie w ustawie. Wszelkie wnioski i analizy mogą być czynione na podstawie jednego przepisu, tj. art. 7 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (zwanej dalej ustawą o cmentarzach), zgodnie z którym:

 

„1. Grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20.

 

2. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione.

 

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok.

 

4. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania.

 

5. Niezależnie od powyższych przepisów jest wzbronione użycie do ponownego pochowania grobów, mających wartość pamiątek historycznych (ze względu na swą dawność lub osoby, które są w nich pochowane, lub zdarzenia, z którymi mają związek) albo wartość artystyczną.

 

6. W istniejących grobach murowanych dopuszcza się chowanie zwłok osób zmarłych w ciągu 20 lat po wydaniu decyzji o zamknięciu cmentarza. Przy zmianie przeznaczenia terenu cmentarnego przepis art. 6 ust. 43) ma zastosowanie również do zwłok pochowanych w tym dwudziestoletnim okresie”.

 

Dla naszych rozważań znaczenie może mieć jeszcze art. 40 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym):

 

„Art. 40. 1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

 

2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:

 

1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych;

2) organizacji urzędów i instytucji gminnych;

3) zasad zarządu mieniem gminy;

4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

 

3. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

 

4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach”.

 

Na tle przytoczonych regulacji dostępne jest bogate orzecznictwo, jednakże nie odnalazłam wyroku, który omawiałby przytoczony przez Pana problem wprost. Pozostaje zatem dokonanie analizy na podstawie przepisów ustawy z uwzględnieniem dostępnego orzecznictwa.

 

Podaje Pan, że po ekshumacji pozostaną wolne miejsca w grobowcu, dalej jednak pisze Pan, że grób został opłacony na 20 lat w 2009 r. Grobowcem zazwyczaj nazywa się grób murowany, dalsze informacje o opłaceniu grobu wskazują jednak, że chodzi o grób ziemny, założę zatem, że zapytuje Pan o sytuację dotyczącą grobu ziemnego.

 

Jeśli chodziłoby o grób murowany, zarząd cmentarza nie mógłby dysponować miejscami, które zostały zwolnione (por. art. 7 ust. 3 ustawy o cmentarzach). „Do grobów murowanych przeznaczonych do pochowania więcej niż jednych zwłok nie mają zastosowania ograniczenia dotyczące ponownego użycia grobu (art. 7 ust. 3 ustawy, a zatem członkowie rodziny uprawnieni do tego grobu nie tylko nie muszą po upływie 20 lat przedłużać tego prawa, ale także uiszczać ponownej opłaty. W tym wypadku zarządowi cmentarza nie przysługuje prawo dysponowania wolnymi miejscami w grobie murowanym ani przed, ani po upływie dwudziestu lat od pochowania, ani do pobierania kolejnej opłaty" (wyrok SN z 3.12.2010 r., sygn. akt I CSK 66/2010).

 

W Pana przypadku – jak rozumiem – chodzi jednak o grób ziemny.

Ekshumacja zwłok lub szczątków przed upływem terminu na jaki uiszczono opłatę za udostępnienie miejsca do pochówku

Art. 7 ust. 2 podaje, że opłata uiszczana jest za chowanie zwłok. To w wyniku pochowania w grobie ziemnym następuje nabycie korzystania z grobu ziemnego przez 20 lat, a na okres dłuższy pod warunkiem uiszczania co 20 lat stosownej opłaty por. (wyrok SN z 30.08.1975 r., sygn. akt II CR 405/75).

 

Z tak sformułowanego przepisu ustawy można by wnioskować, że skoro zwłoki zostały przeniesione w inne miejsce, przestała istnieć podstawa do korzystania z grobu ziemnego na podstawie raz uiszczonej opłaty, gdyż odpadła przesłanka pochowania zwłok. Przepis ten ma przecież chronić przed pochowaniem kolejnych zwłok w tym samym miejscu, niejako rezerwując prawo do korzystania z grobu na określony okres za uiszczeniem opłaty. Cel ten odpada, gdy zwłoki zostały przeniesione.

 

Ponieważ jednak przepis nie został w tym względzie sformułowany jasno, a na tle tak lakonicznego określenia mogłyby powstawać spory (podważanie podstawy do przejęcia grobu w dyspozycję zarządu cmentarza mimo uiszczenia opłaty), problem ten zazwyczaj zostaje dokładnie uregulowany w uchwałach rady gminy, w tym uchwalających regulamin cmentarza (właśnie na mocy przytoczonego wyżej przepisu art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym). Z mojego doświadczenia wynika, że zdarza się, iż w praktyce w przypadku braku takiej regulacji w regulaminie i uchwałach, pozostawia się puste miejsce do dyspozycji dotychczasowego dysponenta. Gdyby jednak gmina mimo takiego braku, upierała się przy przejęciu pustego miejsca, trudno byłoby takie przejęcie podważyć. Stąd było moje pytanie o dostępne uchwały i regulamin cmentarza, o którym mowa w pytaniu. Jeśli w regulaminie znajduje się stosowny zapis o tym, że wskutek ekshumacji miejsce grzebalne przechodzi do dyspozycji zarządu cmentarza, nie może być wątpliwości, że u Pana taki zapis będzie egzekwowany.

 

Zapis ten może np. przybrać brzmienie (wyciąg z regulaminów cmentarzy dostępnych w Internecie:

 

„W przypadku ekshumacji zwłok lub szczątków przed upływem terminu, na jaki uiszczono opłatę za udostępnienie miejsca do pochówku, opłata ta nie podlega zwrotowi”.

 

„W przypadku przejścia miejsca do dyspozycji Zarządy Cmentarza wskutek ekshumacji, zwrot proporcjonalnej części opłaty za miejsce grzebalne następuje na pisemny wniosek osoby, która je opłaciła lub jej spadkobierców”.

Czy puste miejsce po ekshumacji przechodzi do dyspozycji zarządu cmentarza?

Podsumowując, trzeba przyjąć, iż w grobie ziemnym mimo uiszczenia wcześniej stosownej opłaty za pochowanie zwłok puste miejsce po ekshumacji przechodzi do dyspozycji zarządu cmentarza.

 

Podaje Pan, iż na wspomnianym cmentarzy już od 12 lat nie następują pochówki. Wynika z tego, że cmentarz jest przeznaczony do zamknięcia. Zgodnie z art. 6 ust. ustawy o cmentarzach użycie terenu cmentarnego po zamknięciu cmentarza na inny cel nie może nastąpić przed upływem 40 lat od dnia ostatniego pochowania zwłok na cmentarzu. Po upływie powyższego terminu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydać decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego, z zastrzeżeniem ust. 2.

 

Jeśli wydano decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel, nie będzie można już skorzystać z pustego miejsca, niezależnie od tego, czy znajduje się ono w grobie murowanym, czy ziemnym. W związku z decyzją wprowadzono bowiem z pewnością regulacje uniemożliwiające chowanie zmarłych na tym cmentarzu. Może Pan sprawdzić we właściwym urzędzie gminy, czy cmentarz rzeczywiście został przeznaczony do zamknięcia.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Anna Sufin




.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy prawnika »

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu