Kolizja z jeleniem - odszkodowanie za zniszczony samochód

Znak ostrzegawczy A-18b – zwierzę dzikie

Zgodnie z pkt 2.2.1. załącznika do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. Nr 220, poz. 2181) – znaki ostrzegawcze stosuje się w celu uprzedzenia o takich miejscach na drodze, na których kierujący powinni zachować szczególną ostrożność ze względu na występujące lub mogące występować w tych miejscach niebezpieczeństwo. Natomiast znak A-18b „zwierzęta dzikie” stosuje się do oznaczenia miejsc, w których zwierzęta dziko żyjące często przekraczają drogę, np. przy wjeździe do lasu o dużej ilości zwierzyny lub w miejscu przecięcia przez drogę dojścia do wodopoju; miejsce takie można ustalić m.in. na podstawie informacji służby leśnej o szlakach wędrówek dzikich zwierząt (rys. 2.2.20.2. załącznika do wspomnianego rozporządzenia) (tak: wyrok SR w Grudziądzu z 24.07.2017 r., I C 305/16, LEX nr 247298).

Odpowiedzialność za szkodę zarządcy drogi

Zgodnie z art. 20 pkt 4 i 10 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych – do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą. Do zarządcy drogi należy także przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Zgodnie z art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.): „Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa”. Na podstawie art. 361 § 1 K.c.: „Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła”.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie: „Gospodarowanie populacjami zwierzyny wymaga w szczególności ochrony zwierzyny przed zagrożeniem ruchu pojazdów samochodowych na drogach krajowych i wojewódzkich”.

Odpowiedzialność zarządcy drogi za brak znaku drogowego

Zatem, generalnie, jeśli brak wymienionego wyżej znaku ostrzegawczego, to odpowiedzialność może ponosić zarządca drogi (zarządcą dróg krajowych jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad). Jednak odpowiedzialność zarządcy drogi za zaistnienie szkody uzasadniona byłaby w sytuacji, jeżeli nie oznakowałby on właściwie drogi, mając wiedzę o pojawianiu się w danym miejscu zwierzyny, przy czym pojawianie się zwierzyny nie miałoby charakteru jednorazowego, lecz byłoby powtarzalne. To należałoby w sądzie udowodnić, gdyż na kierowcy leżałby niestety ciężar dowodu (art. 6 K.c.).

Sądy przyjmują ponadto, że ww. znak ostrzegawczy powinien być stawiany w miejscach ponadprzeciętnego ryzyka ze strony wędrującej dzikiej zwierzyny. To, że zdarzenie odbyło się w takim, szczególnym miejscu, także należałoby udowodnić w sądzie. Istnienie wskazanego przez Pana korytarza ekologicznego może też mieć wpływ na sprawę.

Jeśli sąd stwierdziłby, że zarządca nie miał obowiązku stawiania ww. znaku, to nie można byłoby wyciągać wobec niego negatywnych konsekwencji, w tym obowiązku zapłaty odszkodowania. Niezbędne byłoby też wykazanie związku przyczynowego między zaniedbaniem zarządcy drogi a zaistnieniem zdarzenia wywołującego szkodę (tak: np. Sąd Okręgowy w Toruniu w wyroku z 23 lipca 2014 r., VIII Ca 268/14, portal orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu; wyrok SR w Grudziądzu z 24.07.2017 r., I C 305/16, LEX nr 2472987).

Odpowiedzialność nadleśnictwa, koła łowieckiego

Jeśli natomiast nadleśnictwo nie poinformowało zarządcy drogi o tym miejscu, jako o miejscu szczególnie narażonym na ryzyko wtargnięcia dzikiej zwierzyny, to można byłoby próbować żądać zapłaty od tego nadleśnictwa.

Gdyby jednak udało się udowodnić, że do zdarzenia doszło podczas okolicznego polowania i podczas nagonki spłoszone zwierzę wtargnęło na jezdnię, to można byłoby próbować dochodzić odszkodowania od koła łowieckiego organizującego polowanie, które powinno mieć wykupioną polisę OC. W księdze wyjść na polowania powinno być zapisane, czy w tym czasie rzeczywiście odbywało się polowanie.

Droga sądowa

Finalnie, jeżeli podmiot, do którego skierowane będzie żądanie, nie uwzględni roszczeń, to pozostaje droga sądowa.

Na koniec dodam, że zanim podejmie Pan decyzję w tej sprawie, warto byłoby się zorientować, ile podobnych zdarzeń na tym odcinku drogi miało miejsce (np. na policji, w straży). Być może uda się je pozyskać od wymienionych organów. Natomiast gdy wszczęte zostanie postępowanie sądowe i gdy sąd zobowiąże (na wniosek powoda) te organy do okazania dokumentów, wtedy będzie to dla nich obligatoryjne. W tej sprawie bardzo dużo zależy od tego, czy podobne zdarzenia miały już wcześniej miejsce i czy zarządca drogi był o tym informowany.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych - Dz.U. 1985 nr 14 poz. 60
3. Wyrok Sądu Rejonowego w Grudziądzu z 24.07.2017 r., I C 305/16