Wypłata świadczenia 500+ wstecz

Czy jest możliwa wypłata wyrównania świadczenia wychowawczego?

Co do zasady, nie jest możliwe złożenie wniosku o wypłatę wyrównania świadczenia wychowawczego (tzw. 500 plus) z datą wsteczną, bowiem z przepisów ustawy dotyczącej świadczenia wychowawczego wynika, że świadczenie jest przyznawane nie wcześniej niż od miesiąca wpłynięcia wniosku. Była taka możliwość w momencie startu programu – przy składaniu pierwszego wniosku w czerwcu 2016 roku* można było wnioskować o przyznanie świadczenia wstecz od kwietnia 2016 roku.

Zwrot wypłaconych świadczeń rodzinnych do urzędu norweskiego od daty podjęcia świadczeniobiorcy zatrudnienia w Polsce

Niemniej jednak, jeśli norweski urząd właściwy do wypłaty świadczenia analogicznego do wychowawczego w Polsce, wyda decyzję uchylającą przyznane Pani świadczenie od daty podjęcia przez Panią zatrudnienia w Polsce oraz zobowiąże Panią do zwrotu wypłaconych świadczeń, wtedy, moim zdaniem, można byłoby złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego z datą wsteczną, powołując się na przepisy rozporządzenia unijnego o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Dokumenty, które należy załączyć do wniosku, wynikają z ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz z rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczenia wychowawczego oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy – prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest na okres od dnia 1 października do dnia 30 września roku następnego. Prawo to ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu wskazanego powyżej, nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką lub przysposobienia dziecka.

Wniosek o świadczenie wychowawcze

Wniosek zawiera dane dotyczące:

1) osoby występującej o przyznanie świadczenia wychowawczego, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, stan cywilny, obywatelstwo, płeć, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz, o ile je posiada – adres poczty elektronicznej i numer telefonu;

2) dzieci pozostających na utrzymaniu osoby, o której mowa w ust. 1, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, stan cywilny, obywatelstwo, płeć, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość.

3)...

Wzory oświadczeń znajdzie Pani na stronach internetowych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Konieczne będzie dołączenie otrzymanych decyzji z urzędu norweskiego – przetłumaczonych przez tłumacza przysięgłego na język polski.

Jednocześnie należałoby się powołać na przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a w szczególności na jego art. 67 i 68. Zgodnie z art. 67 rozporządzenia 883/2004 – osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego Państwa Członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym Państwie Członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym Państwie Członkowskim.

Stosownie do art. 68 ust. 1 – w przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa więcej niż jednego Państwa Członkowskiego udzielane są świadczenia w tym samym okresie i dla tych samych członków rodziny, mają zastosowanie następujące zasady pierwszeństwa:

a) w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno Państwo Członkowskie z różnych tytułów, kolejność pierwszeństwa jest następująca: w pierwszej kolejności prawa udzielane z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, w drugiej kolejności prawa udzielane z tytułu otrzymywania emerytury lub renty i w ostatniej kolejności prawa uzyskiwane na podstawie miejsca zamieszkania;

b) w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno Państwo Członkowskie z tego samego tytułu, kolejność pierwszeństwa ustalana jest poprzez odniesienie do następujących kryteriów dodatkowych:

i) w przypadku świadczeń uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek: miejsce zamieszkania dzieci, pod warunkiem że taka praca jest wykonywana i, dodatkowo, w odpowiednim przypadku, najwyższa kwota świadczeń przewidzianych przez kolidujące ustawodawstwa. W tym ostatnim przypadku koszt świadczeń dzielony jest według kryteriów określonych w rozporządzeniu wykonawczym;

ii) w przypadku świadczeń uzyskiwanych na podstawie otrzymywania emerytur lub rent: miejsce zamieszkania dzieci, pod warunkiem że emerytura lub renta jest wypłacana na podstawie jego ustawodawstwa i, dodatkowo, w odpowiednim przypadku, najdłuższy okres ubezpieczenia lub zamieszkania na podstawie kolidujących ustawodawstw;

iii) w przypadku świadczeń uzyskiwanych na podstawie miejsca zamieszkania: miejsce zamieszkania dzieci.

Zgodnie z ust. 2 w przypadku zbiegu uprawnień, świadczenia rodzinne udzielane są zgodnie z ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo na podstawie przepisów ust. 1. Uprawnienia do świadczeń rodzinnych z tytułu innych kolidujących ustawodawstw są zawieszane do kwoty przewidzianej przez pierwsze ustawodawstwo i, w odpowiednim przypadku, określany jest dodatek dyferencyjny dla sumy, która przekracza tę kwotę. Jednakże taki dodatek dyferencyjny nie musi być przewidziany dla dzieci zamieszkujących w innym Państwie Członkowskim, kiedy uprawnienie do przedmiotowego świadczenia wynika wyłącznie z miejsca zamieszkania.

* Opis sprawy z sierpnia 2020 r.