Ubieganie się o stwierdzenie choroby zawodowej na emeryturze

Co prawda minęło już sporo czasu od operacji, ale ma Pani stwierdzone schorzenie. Teraz trzeba je skojarzyć z chorobą zawodową i stwierdzić, czy spowodowała niezdolność do pracy. W tym celu musi orzec lekarz orzecznik ZUS-u lub komisja lekarska.

Jakie świadczenia przysługują przy chorobie zawodowej?

„Art. 6. 1. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:

1) »zasiłek chorobowy« – dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
2) »świadczenie rehabilitacyjne« – dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
3) »zasiłek wyrównawczy« – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
4) »jednorazowe odszkodowanie« – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
5) »jednorazowe odszkodowanie« – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
6) »renta z tytułu niezdolności do pracy« – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
7) »renta szkoleniowa« – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
8) »renta rodzinna« – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
9) »dodatek do renty rodzinnej« – dla sieroty zupełnej;
10) dodatek pielęgnacyjny;
11) pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą”.

Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie był przepis art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2009, Nr 167, poz. 1322) w związku z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).

Ustawa wypadkowa odsyła bowiem do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jej wysokości oraz wypłaty.

Definicja niezdolności do pracy

Definicja ustawowej niezdolności do pracy zawarta jest w przepisie art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zgodnie, z którym niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. W przepisach ustępów 2 i 3 cytowanego przepisu jest natomiast mowa o różnicy między niezdolnością do pracy całkowitą oraz częściową. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Ocena stopnia niezdolności do pracy

Zgodnie z treścią art. 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS „przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne”.

Zasadą jest orzekanie niezdolności do pracy na okres nie dłuższy niż 5 lat (art. 13 ust. 2 ustawy), natomiast niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu (art. 13 ust. 3 ustawy).

Z uwagi na upływ czasu – obawiam się, że na odszkodowanie nie ma Pani co liczyć, ale jeśli udałoby się Pani otrzymać rentę – mogłaby ją Pani pobierać w zbiegu z emeryturą.

Zbieg kilku świadczeń - emerytury i renty

W myśl art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w tej ustawie wypłaca się jedno z nich – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Oznacza to, że np. osoba będąca jednocześnie uprawniona do emerytury oraz renty z tytułu niezdolności do pracy „z ogólnego stanu zdrowia” może pobierać wyłącznie jedno z tych świadczeń.

Zasady wypłacania emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wpadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się, zależnie od jej wyboru:

• rentę wypadkową powiększoną o połowę emerytury albo
• emeryturę powiększoną o połowę renty wypadkowej.

Nie ma to jednak zastosowania, gdy osiąga Pani jakikolwiek przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości określony w ustawie emerytalnej (a więc przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego lub z tytułu służby). W razie uzyskiwania takiego przychodu można pobierać wyłącznie jedno świadczenie – wybrane przez siebie lub korzystniejsze.