Oryginały dokumentów zakupionego samochodu

Dokumenty będące dowodem własności pojazdu

Tutaj niestety urzędnicy mają rację.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. z 2007 r. Nr 186, poz. 1322):

„§ 4. 1. Dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:

1) umowa sprzedaży;

2) umowa zamiany;

3) umowa darowizny;

4) umowa o dożywocie;

5) faktura VAT potwierdzająca nabycie pojazdu;

6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności.

2. W przypadku gdy dane odnoszące się do zbywcy pojazdu zawarte w dowodzie własności pojazdu dołączonym do wniosku o rejestrację są niezgodne z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, jako dowód własności wymagany do rejestracji rozumie się wszystkie dokumenty potwierdzające fakt przeniesienia prawa własności pojazdu.

2a. Jeżeli zbywcą pojazdu, o którym mowa w ust. 2, jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie obrotu pojazdami, jako dowód własności potwierdzający nabycie prawa własności przez tego zbywcę dopuszcza się uwierzytelnioną notarialnie kopię tego dowodu.

3. Przepisów ust. 2 i 2a nie stosuje się do pojazdów sprowadzonych z zagranicy, o których mowa w § 3 ust. 1, w przypadku gdy:

1) przeniesienie prawa własności pojazdu nastąpiło za granicą;

2) zbywcą pojazdu zgłoszonego do pierwszej rejestracji jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie obrotu pojazdami, który sprowadził ten pojazd z zagranicy”.

Organ administracji ma prawo żądać oryginałów dokumentów i to jest też przesądzone.

Co do zasady dokumentem jest tylko pismo oryginalne. Kserokopia dokumentem nie jest. Dlatego nie budzi wątpliwości przykład z orzecznictwa umieszczony w projekcie ustawy: wyrok Naczelnego Sadu Administracyjnego z 21 września 1999 r., sygn. akt III SA7375/98, LEX nr 40052: „Niepoświadczone urzędowo kserokopie dokumentów w zdecydowanej większości nie mogą stanowić dowodu na to, co jest w nich zapisane”.

Brak oryginału dokumentu przy rejestracji samochodu

Jednocześnie art. 76a Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi:

„§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym.

§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym ma charakter dokumentu urzędowego.

§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, organ administracji publicznej zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia oryginału tego dokumentu”.

Tak więc gdyby dysponował Pan poświadczoną za zgodność kopią takiego dokumentu, to mogłoby to rozwiązać problem (niemniej organ i tak może żądać oryginału dokumentów), ale oczywiście żaden radca prawny czy notariusz nie poświadczy Panu dokumentu za zgodność z oryginałem, jak oryginału nie zobaczy.

Istotne jest również to, że wymóg wykazania własności dokumentem jest wymogiem bezwzględnym. Przykładowo: „W sprawie dotyczącej rejestracji pojazdu zarówno organy administracji publicznej, jak i sąd administracyjny nie mogą zajmować się oceną istnienia dobrej wiary jednej ze stron umowy zawieranej w przekonaniu, że jest ona czynnością przenoszącą jego własność, gdyż te sprawy należą do właściwości sądu powszechnego” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2005 r., sygn. akt I OSK 234/05).

Powództwo o ustalenie właściciela pojazdu

Jedyne, co Panu pozostaje, to wystąpienie do sądu powszechnego na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego z powództwem o ustalenie, iż jest Pan wyłącznym właścicielem pojazdu. Bez wątpienia ma Pan interes prawny w takim rozstrzygnięciu, ponieważ dotyczy ono Pana praw – bez tego nie zarejestruje Pan pojazdu. Pozwać należałoby A, B i C (strony umowy kupna–sprzedaży), ponieważ tutaj jest „luka”. Osoby te, jeśli zna Pan ich adresy, będą musiały stawić się w sądzie i albo okazać oryginał umowy, albo też zeznać, iż samochód został sprzedany tak, jak jest napisane w kopii umowy. Innej drogi nie ma. Prawomocne orzeczenie sądu ustalające własność pojazdu będzie dowodem własności pojazdu i podstawą do jego zarejestrowana na Pana nazwisko.

Dodam, że to, na kogo wystawiony jest dowód rejestracyjny, nie przesądza o kwestii własności pojazdu. Podobnie brak zarejestrowania pojazdu na siebie nie oznacza, iż nie jest się jego właścicielem. Zarejestrowanie pojazdu jest czynnością prawa administracyjnego, realizacją urzędowych obowiązków.

Niemniej rzeczywiście jest to kłopotliwa sytuacja, ale tak jak wskazałem – postępowanie urzędników jest zgodne z prawem, mają prawo żądać oryginałów dokumentów.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168
2. Wyrok Naczelnego Sadu Administracyjnego z 21 września 1999 r., sygn. akt III SA7375/98
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2005 r., sygn. akt I OSK 234/05