Odebranie dzieci matce

Czy depresja może być przyczyną odebrania dzieci matce?

Proszę uspokoić przyjaciółkę: odebranie dzieci matce nie jest łatwe, a już z całą pewnością jej choroba nie spowoduje „automatycznego” pozbawienia władzy rodzicielskiej. Obecnie bardzo ważne jest, by Pani przyjaciółka kontynuowała leczenie, utrzymywała kontakt z lekarzem i terapeutą oraz przyjmowała niezbędne leki.

Oczywiście zgodnie z przepisami pozbawienie władzy rodzicielskiej nie jest zupełnie niemożliwe. W tym celu należałoby złożyć wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej matki względem małoletnich dzieci do sądu rejonowego (wydział rodzinny i nieletnich), właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dzieci. Podstawą do złożenia wniosku jest art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie: K.r.o.), który stanowi: „Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców”.

Kiedy może być orzeczone pozbawienie praw rodzicielskich?

Jednakże powołując się na powyższy artykuł, ojciec dziecka musiałby wykazać w sposób pewny, że matka nie może trwale sprawować opieki nad dziećmi (wieloletni pobyt w szpitalu, sanatorium, odbywanie kary pozbawienia wolności) lub też nadużywa władzy rodzicielskiej względem dziecka (trwoni jego majątek, odmawia przyjmowania należnych dzieciom alimentów, zmusza je do ciężkich prac fizycznych, zabrania kontaktów z drugim rodzicem lub innymi krewnymi, wydaje alimenty na alkohol lub narkotyki itp.). Najłatwiej jest udowodnić rażące zaniedbywanie dziecka – wystarczy wykazać brak nadzoru nad obowiązkiem szkolnym, w tym brak kontaktu z nauczycielami uczącymi, przerwanie leczenia, niepodawanie wymaganych leków, zaniedbywanie dziecka (dziecko jest głodne, brudne, chodzi w za małej odzieży).

Wniosek taki musi być zawsze potwierdzony wiarygodnymi dowodami. Najlepiej gdy są to zdjęcia, dokumenty (zaświadczenia z poradni, przychodni, szkoły, dokumentacji policji i prokuratury), nagrania obrazu i dźwięku oraz zeznania świadków, którzy maja informacje o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodzica. Mogą to być zarówno osoby bliskie dzieciom, jak i przyjaciele, sąsiedzi, współpracownicy matki dzieci, psychiatrów i pedagogów szkolnych.

Sprawowanie opieki nad dziećmi przez osobę z problemami natury psychicznej

Sam fakt, że matka jest chora, zwłaszcza jeśli pozostaje pod opieka lekarską, nie stanowi wystarczającego argumentu do odebrania jej dzieci. Dopiero gdy choroba spowoduje, że matka straci kontakt z dziećmi i zacznie je zaniedbywać, będą głodne, brudne, nieobjęte opieką lekarską, można mówić o podstawach do pozbawienia władzy rodzicielskiej, chociaż w takiej sytuacji – gdy okoliczności te wywołane są chorobą, która miewa różne nasilenie objawów – sądy zazwyczaj orzekają o ograniczeniu władzy i ustaleniu miejsca zamieszkania dzieci u drugiego rodzica. Tak długo, jak choroba Pani przyjaciółki nie będzie zagrażać zdrowiu i życiu dzieci, będzie ona miała prawo do kontaktów z nimi, nawet gdyby się zdarzyło, że z uwagi na nasilenie choroby matki dzieci będą musiały na jakiś czas zamieszkać z ojcem. Bardzo ważne jest, że zawsze po ustaniu objawów choroby Pani przyjaciółka będzie mogła ubiegać się o zmianę orzeczenia sądu co do sposobu wykonywanej władzy rodzicielskiej.

Fakt, że przyjaciółka nie posiada stałego źródła dochodu, także nie jest wystarczającym powodem do odebrania jej dzieci. W takiej sytuacji matka może otrzymać alimenty, a swój wkład w wychowanie dzieci spełniać poprzez faktyczną, codzienną nad nim opiekę.

Okoliczność, że ojciec dzieci pobił wcześniej Pani przyjaciółkę oraz znęca się nad nią – i to w obecności dzieci – świadczy o tym, że dzieci są bezpieczniejsze u matki, nawet jeśli ta musi pozostawać pod stałą opieka lekarską. Przyjaciółka powinna gromadzić dokumentację potwierdzającą te zdarzenia – kopie dokumentów interwencji lekarskich, zdjęcia obrażeń, niebieską kartę, zgłoszenia dokonane na policji lub straży miejskiej, listę świadków, którzy wiedzą o zdarzeniu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59