Estoński CIT po 4 latach: dla kogo nadal ma sens?

Cztery lata estońskiego CIT – fakty i liczby

W 2021 r. estoński CIT wybrało zaledwie 511 spółek. Początkowo system był zbyt restrykcyjny – wymagał inwestowania określonej części zysków i spełnienia licznych formalnych warunków. Dopiero nowelizacja z 2022 r. uprościła zasady, znosząc część barier i otwierając ryczałt także dla spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Efekt? Dynamiczny wzrost zainteresowania – na koniec 2023 r. korzystało z niego już niemal 15 tys. spółek, a w połowie 2025 r. liczba ta przekroczyła 22 tysiące.
Rok 2025 przynosi stabilizację – brak rewolucyjnych zmian w ustawie, ale za to wyraźne przesunięcie akcentów w praktyce. Fiskus coraz uważniej przygląda się transakcjom ze wspólnikami i terminom formalnym. Nowe interpretacje KIS potwierdzają m.in. elastyczniejsze podejście do kolejności czynności przy wejściu w system (ZAW-RD i zamknięcie ksiąg), ale też surowsze stanowisko wobec połączeń i podziałów spółek korzystających z ryczałtu. Estoński CIT dojrzewa – z fazy entuzjazmu wchodzi w etap precyzyjnych reguł i podatkowej ostrożności.

Dla kogo estoński CIT nadal ma sens?

Estoński CIT to rozwiązanie stworzone dla spółek, które myślą długoterminowo, reinwestują zyski i chcą budować wartość firmy zamiast wypłacać środki na bieżąco. Mechanizm odroczenia podatku działa najlepiej tam, gdzie właściciele nie potrzebują natychmiastowych dywidend – pozwala spółce zatrzymać pełny zysk i przeznaczyć go na rozwój, inwestycje czy poprawę płynności. Dla firm planujących wzrost i finansujących się z własnych środków korzyść jest realna: niższa efektywna stawka (ok. 20–25%) i brak obowiązku wpłacania zaliczek w trakcie roku.

Z systemu mogą korzystać spółki z o.o., akcyjne, proste akcyjne, komandytowe i komandytowo-akcyjne. Wyłączone są jednoosobowe działalności gospodarcze – przedsiębiorcy prowadzący JDG muszą się więc najpierw przekształcić, np. w spółkę z o.o. (zob. https://przeksztalcenia.pl/).

Ryczałt jest dostępny tylko dla spółek, których wspólnikami są osoby fizyczne, zatrudniających co najmniej trzech pracowników (lub wypłacających równoważne wynagrodzenia z umów cywilnych) i uzyskujących większość przychodów z działalności operacyjnej, a nie z odsetek, licencji czy inwestycji kapitałowych.

Z estońskiego CIT są wyłączone spółki finansowe, fundusze inwestycyjne i podmioty działające w specjalnych strefach ekonomicznych. Każde naruszenie warunków skutkuje utratą prawa do ryczałtu i obowiązkiem natychmiastowego rozliczenia podatku, dlatego konieczny jest bieżący audyt spełniania przesłanek.

Model ten nie sprawdzi się w firmach o wysokiej potrzebie bieżących wypłat, z udziałem inwestorów instytucjonalnych lub złożoną strukturą kapitałową. Estoński CIT pozostaje więc rozwiązaniem selektywnym – korzystnym dla stabilnych, przejrzystych i rozwojowych spółek, które cenią płynność i planowanie w horyzoncie kilkuletnim.

Praktyka – interpretacje i ryzyka

Po czterech latach działania estońskiego CIT coraz większe znaczenie ma praktyka organów podatkowych. W 2024 r. korzystne interpretacje pojawiły się m.in. dla branży IT – fiskus potwierdził, że model SaaS (Software as a Service) to usługa, a nie sprzedaż praw autorskich, dzięki czemu software house’y mogą korzystać z CIT estońskiego, jeśli ich przychody mają charakter operacyjny.

W 2025 r. zmieniło się natomiast podejście do ukrytych zysków. Wcześniej wynagrodzenie wspólnika z art. 176 KSH (świadczenia powtarzające się) nie było uznawane za ukryty zysk, o ile było rynkowe. Nowe interpretacje odrzuciły to podejście – fiskus uznał, że nawet takie wypłaty stanowią ukrytą dystrybucję i podlegają CIT.

Planowana na 2026 r. nowelizacja ma dodatkowo zaostrzyć definicję ukrytych zysków, co sprawi, że każda transakcja między spółką a wspólnikiem może stać się potencjalnym źródłem podatku. Wniosek: era liberalnych interpretacji się kończy – spółki muszą starannie dokumentować rynkowość świadczeń i ostrożnie planować relacje ze wspólnikami.

Plusy i minusy po czterech latach

Estoński CIT ma kilka wyraźnych atutów, które tłumaczą jego rosnącą popularność. Najważniejszy to odroczenie opodatkowania – spółka nie płaci CIT, dopóki nie wypłaca zysku. Zyski mogą więc w całości pracować na rozwój firmy. Dodatkowo łączna efektywna stawka podatku (CIT + PIT od dywidendy) wynosi ok. 20–25%, podczas gdy w klasycznym modelu sięga 26–34%. Dla wielu przedsiębiorstw to wymierna oszczędność. Kolejnym plusem są prostsze rozliczenia – brak miesięcznych zaliczek, mniej obowiązków administracyjnych i większa płynność finansowa.

Korzyściom towarzyszą jednak istotne ryzyka. Estoński CIT wymaga stałego monitorowania warunków, bo ich naruszenie (np. zmiana struktury udziałowców czy spadek zatrudnienia) oznacza utratę prawa do ryczałtu i konieczność natychmiastowego rozliczenia zysków. Przedsiębiorcy muszą też liczyć się z niejednolitymi interpretacjami dotyczącymi wypłat dla wspólników i tzw. ukrytych zysków, które mogą generować dodatkowe zobowiązania. Ograniczenia pojawiają się również przy restrukturyzacjach – podziały, aporty czy połączenia mogą czasowo wykluczyć spółkę z systemu. W efekcie estoński CIT to rozwiązanie korzystne, ale wymagające – premiuje uporządkowaną strukturę i ostrożne planowanie finansowe.

Podsumowanie

Po czterech latach estoński CIT potwierdził swoją wartość – realnie wspiera rozwój firm, które reinwestują zyski i myślą długofalowo. Rok 2025 przyniósł stabilne przepisy, ale też coraz bardziej wymagającą praktykę interpretacyjną. Dla spółek świadomie planujących finanse to nadal atrakcyjny model opodatkowania. Dla pozostałych – sygnał, że przed wejściem w system warto dokonać chłodnej kalkulacji korzyści i ryzyk.

Poprzedni materiał

Następny materiał