Zasiłek na samotną matkę a alimenty

Osoba samotnie wychowująca dziecko według ustawy

Zgodnie z art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2016.1518 j.t.):

„Osoba samotnie wychowująca dziecko” – oznacza pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem; (…).”

W przypadku zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku, zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy prawo przysługuje:

1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;

2) opiekunowi faktycznemu dziecka;

3) osobie uczącej się.

Zgodnie z art. 5: Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty aktualnie 674 zł*.

W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty aktualnie 764 zł.

Jakie przesłanki uniemożliwiają nabycie prawa do zasiłku?

Zgodnie z art. 7. ustawy – zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;

2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;

3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;

4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;

5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:

a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,

b) ojciec dziecka jest nieznany,

c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,

d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;

6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W orzecznictwie wskazuje się, że założeniem przepisu art. 7 pkt 5 u.ś.r. jest, by zasiłek rodzinny przyznawany był dopiero po wyczerpaniu drogi sądowej o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych od drugiego z rodziców. Ustawodawca przyjął, że to rodzice w pierwszej kolejności powinni łożyć na utrzymanie dziecka i tylko wtedy, gdy sąd rodzinny ustali prawomocnym wyrokiem, że z jakichś powodów nie jest uzasadnione zasądzenie świadczeń alimentacyjnych od drugiego z rodziców i powództwo o alimenty oddali, można ubiegać się o zasiłek rodzinny na podstawie u.ś.r. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu  z dnia 25 kwietnia 2014  r. II SA/Po 46/14).

Powyższe oznacza (w Pani przypadku), że nabycie prawa do zasiłku zależy od tego, w jaki sposób zostały ustalone alimenty. Jeśli ojciec dziecka płaci alimenty dobrowolnie, w sposób nieustalony drogą sądową, wtedy faktycznie jest to przesłanka wykluczająca nabycie prawa do zasiłku rodzinnego.

Natomiast, zgodnie z art. 11a ust. 1 – dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:

1) drugi z rodziców dziecka nie żyje;

2) ojciec dziecka jest nieznany;

3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.

Czyli w Pani sytuacji ten dodatek nie przysługuje (chyba że zaistniała sytuacja z pkt 3 oddalenie powództwa).

Wprawdzie nie podała Pani wystarczających danych, ale jeśli ma Pani niski dochód, najprawdopodobniej może Pani starać się o świadczenie 500 plus. Proszę to sprawdzić!

* Opis sprawy z listopada 2016 r.