Status osoby samotnie wychowującej dziecko a wpis w akcie urodzenia• Autor: Irena Sawa |
|
Za miesiąc urodzi się moje dziecko. Jestem panną, pracuję. Ojciec dziecka rozwodzi się ze swoją żoną za kilka miesięcy. Po porodzie chciałabym mieć status osoby samotnie wychowującej dziecko, ale nie chcę zgłaszać wniosku o alimenty od ojca dziecka ani pociągać do żadnej odpowiedzialności, natomiast chciałabym go wpisać do aktu urodzenia dziecka i być może nadać córce jego nazwisko. Jak załatwić formalności, by w tej sytuacji uzyskać status, na którym mi zależy? |
|
Uznanie ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnegoZgodnie z przepisami prawa rodzinnego – „jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji” (art. 62 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
„Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić w sposób dwojaki albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu” (art. 72). Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa.
„Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.
Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.
Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka. Uznanie ojcostwa przed sądem opiekuńczymUznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi″ (art. 73).
Mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.
Zgodnie z przepisami „domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka” (art. 85).
Reasumując, należy stwierdzić, że skoro Pani partner nie jest „z urzędu” przez przepisy Prawa rodzinnego uznany jako ojciec dziecka, gdyż nie jest Pani mężem, to ustalenie ojcostwa może nastąpić w sposób dwojaki, albo przez uznanie ojcostwa przez partnera, albo na mocy orzeczenia sądu. Uznanie ojcostwa dziecka z poza małżeństwa a rozwódW chwili obecnej wydaje się jednak, że uznanie ojcostwa mogłoby wręcz zaszkodzić partnerowi przy jego rozwodzie. Stanowiłoby bowiem przesłankę rozwodu z wyłącznej winy partnera.
W akcie urodzenia dziecka podstawą do dokonania wpisu nazwiska ojca, który nie jest mężem matki dziecka, czyli mężczyzny, który nie jest Pani mężem – jest jego oświadczenie o uznaniu tego dziecka. Brak takiego oświadczenia wyklucza możliwość wpisania partnera jako ojca do aktu urodzenia.
W tej sytuacji wydaje się, iż rozsądnym rozwiązaniem byłoby wpisanie w akcie urodzenia „ojciec nieznany”, a po przeprowadzonym rozwodzie partner może uznać dziecko, składając stosowne oświadczenie przed kierownikiem USC. Osoba samotnie wychowująca dzieckoJest Pani w chwili obecnej osobą wolną, która urodzi dziecko, zatem w świetle przepisów prawa matka niepozostająca w związku małżeńskim jest osobą samotnie wychowującą dziecko i korzysta ze wszelkich uprawnień, m.in. uprawnień w zakresie samodzielnego rozliczania podatkowego w urzędzie skarbowym, uprawnień do świadczeń rodzinnych należnych na dziecko.
Na marginesie zaznaczę tylko, że gdyby w akcie urodzenia dziecka znajdował się wpis dotyczący osoby ojca dziecka, to musiałaby Pani legitymować się orzeczeniem sądu rodzinnego stwierdzającym ustalenie wysokości alimentów po to, by uzyskać prawo do świadczeń rodzinnych na dziecko w ośrodku pomocy społecznej. PrzykładyKasia spodziewała się dziecka, była panną i planowała samotnie je wychowywać. Ojciec dziecka nie był jej mężem, ale oboje zgodnie uznali ojcostwo w urzędzie stanu cywilnego. Dzięki temu dziecko otrzymało jego nazwisko, a mimo to Kasia nadal mogła korzystać z preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla osób samotnie wychowujących dziecko, ponieważ nie byli małżeństwem.
Ania urodziła córkę kilka miesięcy po rozstaniu z partnerem, który wciąż był formalnie żonaty. Nie chcąc komplikować jego rozwodu, w akcie urodzenia wskazała „ojciec nieznany”. Dopiero po uprawomocnieniu się rozwodu partner uznał ojcostwo przed kierownikiem USC, a córka mogła wtedy przyjąć jego nazwisko.
Magda samotnie wychowywała dziecko, którego ojciec nie chciał uczestniczyć w jego życiu. Ponieważ w akcie urodzenia nie było wpisanego ojca, Magda bez problemu uzyskała status osoby samotnie wychowującej dziecko i mogła skorzystać z różnych świadczeń oraz ulg bez konieczności przedstawiania orzeczenia o alimentach. PodsumowanieW opisanej sytuacji matka dziecka, która nie pozostaje w związku małżeńskim, może uzyskać status osoby samotnie wychowującej dziecko, co uprawnia ją do skorzystania z ulg podatkowych i świadczeń rodzinnych. Uznanie ojcostwa może nastąpić dobrowolnie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub sądem opiekuńczym, jednak wpisanie ojca do aktu urodzenia wiąże się z koniecznością ewentualnego ustalenia alimentów w celu uzyskania niektórych świadczeń. W szczególnych przypadkach, aby uniknąć komplikacji prawnych, zwłaszcza gdy ojciec dziecka pozostaje jeszcze w związku małżeńskim, możliwe jest początkowe wpisanie w akcie urodzenia wzmianki „ojciec nieznany”, a późniejsze uznanie ojcostwa po uregulowaniu jego sytuacji rodzinnej. Oferta porad prawnychJeśli masz wątpliwości dotyczące formalności związanych z uznaniem ojcostwa, statusem osoby samotnie wychowującej dziecko czy kwestiami alimentacyjnymi, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Doświadczeni prawnicy udzielą Ci indywidualnej konsultacji, wyjaśnią przepisy i pomogą bezpiecznie przejść przez wszystkie etapy procedury, dostosowując rozwiązania do Twojej sytuacji życiowej. Źródła:1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Irena Sawa Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – Filia w Rzeszowie. Ukończyła aplikację administracyjną w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Jaśle. Zdała egzamin referendarski w Ministerstwie Sprawiedliwości w Warszawie. Była ponadto aplikantką sądową Sądu Okręgowego w Krośnie. Obecnie jest doktorantką Uniwersytetu Rzeszowskiego, przygotowuje się do obrony rozprawy doktorskiej z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Długoletni pracownik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, obecnie przez okres ponad dziesięciu lat związana zawodowo z administracją samorządową. Była wykładowcą prawa spadkowego na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Sanoku. Prowadziła zajęcia z zakresu prawa oświatowego dla kandydatów na dyrektorów szkół w ramach kursu „Zarządzanie oświatą”.
Interesuje się i udziela porad z zakresu prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, prawa cywilnego, prawa rodzinnego, prawa spadkowego, prawa karnego, prawa administracyjnego oraz prawa oświatowego.
Autorka publikacji z zakresu prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, w tym glosy w specjalistycznych czasopismach prawniczych i ochrony pracy, w szczególności: „Lus et Administratio, Facultas Iuridica Universitatis Ressoviensis”, „Polityka Społeczna”, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, „Przyjaciel przy pracy”, „Monitor Prawa Pracy”. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Zasiłek pielęgnacyjny i świadczenia rodzinne dla cudzoziemców
Dodatki i świadczenia dla osoby zajmującej się schorowaną teściową
Zasiłek na samotną matkę a alimenty
Jakie świadczenia należą się po śmierci męża?
Definicja matki samotnie wychowującej dziecko
Świadczenie rodzinne, gdy jeden z rodziców pracuje za granicą
Nienależnie pobrane świadczenie
Status osoby samotnie wychowującej dziecko a wpis w akcie urodzenia
Gdy opieka przerasta siły, jak umieścić chorego małżonka w domu opieki, gdy sam się waha lub odmawia?
Świadczenie wspierające zamiast pielęgnacyjnego, co przysługuje opiekunom osób z niepełnosprawnościami?
