Co grozi za nagranie osoby w toalecie?

Utrwalanie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody i wiedzy

Omawiane zachowanie możemy rozpatrywać pod kątem odpowiedzialności karnej oraz odpowiedzialności cywilnej, zacznę od tej pierwszej. Otóż, jak wynika z art. 191a Kodeksu karnego:

„Art. 191a.

§ 1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Jak wynika z cytowanego przepisu, karalne jest już samo utrwalenie wizerunku nagiej osoby. W doktrynie przyjmuje się przy tym, że nie musi być to nagość całkowita. Nagość częściowa występuje wtedy, gdy człowiek pozbawiony jest części odzieży osłaniających narządy płciowe, pośladki oraz piersi w przypadku kobiet. Nagość częściowa  również podlega dyspozycji cytowanego przepisu. Ażeby doszło do popełnienia omawianego przestępstwa, utrwalenie wizerunku nagiej osoby musi zostać dokonane bez jej zgody, np. w wyniku podstępu, za który bezsprzecznie można uznać użycie ukrytej kamery. Z podstępem nie będziemy mieli jednak raczej do czynienia, jeśli np. umówił się Pan wcześniej z partnerką że wzajemnie pozwalacie sobie Państwo na takie zachowania.

Żądanie zapłaty zadośćuczynienia pod groźbą skierowania sprawy do sądu

Jednocześnie wskazać należy, że jeśli Pana partnerka zagroziła wszczęciem postępowania karnego przeciwko Panu, jeśli nie zapłaci Pan jej określonej sumy pieniędzy, możemy rozważyć, czy nie doszło do popełnienia przestępstwa z art. 190 kodeksu karnego, po stronie Pana partnerki:

„Art. 191.

§ 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 1a. Tej samej karze podlega, kto w celu określonym w § 1 stosuje przemoc innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego.

§ 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Jak wynika zaś z art. 115 § 12 Kodeksu karnego, groźbą bezprawną jest zarówno groźba, o której mowa w art. 190, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej; nie stanowi groźby zapowiedź spowodowania postępowania karnego, jeżeli ma ona jedynie na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem.

Jeśli zatem Pana partnerka groziła że zgłosi sprawę na policję lub w inny sposób sugerowała wszczęcie postępowania karnego, może Pan ją poinformować, że działanie takie jest bezprawne i podlega dyspozycji art. 191 § 1 Kodeksu karnego.

Naruszenie dóbr osobistych

Niezależnie od ścieżki karnej Pana partnerka może dochodzić przeciwko Panu roszczeń o charakterze cywilnym (m.in. zadośćuczynienia) z tytułu naruszenia jej dóbr osobistych. Dobra osobiste definiuje art. 23 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym dobra osobiste człowieka to w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Utrwalenie wizerunku nagiej osoby może zaś naruszać jej dobra osobiste, takie jak w szczególności wizerunek, wolność i cześć.

W przypadku naruszenia dóbr osobistych, pokrzywdzonemu przysługuje szereg środków, o których mowa w art. 24 Kodeksu cywilnego:

„Art. 24. 

§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym”.

Istnieje zatem dość duże prawdopodobieństwo, że żądając od Pana zapłaty zadośćuczynienia pod groźbą skierowania sprawy do sądu, Pana partnerka miała na myśli wyłącznie sąd cywilny (o ile nie posłużyła się pojęciami takimi jak policja, więzienie etc.). W takim przypadku czyn ten nie wypełnia dyspozycji art. 191 Kodeksu karnego i był dopuszczalną formą propozycji pozasądowego załatwienia sprawy. Oczywiście ciężko określić, jak do sprawy podejdzie sąd i ewentualnie w jakiej wysokości zadośćuczynienie może zasądzić. Sąd, ustalając wysokość zadośćuczynienia, bierze bowiem pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy oraz jaką faktycznie krzywdę spowodowało zachowanie naruszające dobra osobiste. Aczkolwiek kwota 12 000 zł nie wydaje się roszczeniem na wyrost, które nie ma szans na uznanie przez sąd za uzasadnione.