Dziedziczenie wojskowego mieszkania kwaterunkowego

Czy prawo do mieszkania z zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej podlega dziedziczeniu?

Na początku należy wskazać, iż prawo do mieszkania z zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej nie wchodzi w skład spadku po Pani ojcu i nie podlega dziedziczeniu.

Prawo do kwatery wojskowej tak jak i prawo najmu określone w Kodeksie cywilnym nie są prawami dziedzicznymi.

Zasadniczo, w przypadku mieszkań wchodzących w skład zasobów mieszkaniowych Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, istnieją dwie podstawy prawne zajmowania tych mieszkań – cywilnoprawna umowa najmu lub decyzja o zamieszkaniu wydana na podstawie przepisów o zakwaterowaniu sił zbrojnych.

Możliwość pozostania osób bliskich zmarłego żołnierza w mieszkaniu wchodzącym w skład zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej

Przepisy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398) przewidują co prawda możliwość pozostania osób bliskich zmarłego żołnierza w mieszkaniu wchodzącym w skład zasobów wojskowej Agencji Mieszkaniowej, jednak to uprawnienie dotyczy wyłącznie osób bliskich wspólnie zamieszkałych z żołnierzem.

I tak, np. art. 23 ust. 3 ustawy wskazuje, iż „w razie śmierci:

1. żołnierza służby stałej, który do dnia śmierci mieszkał w kwaterze albo w lokalu mieszkalnym niebędącym kwaterą, lub nie otrzymał decyzji o prawie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 24 ust. 5 pkt 3, o ile do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową,
2. żołnierza zawodowego pełniącego zawodową służbę wojskową na podstawie kontraktu na pełnienie służby terminowej, który do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub którego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową,
3. żołnierza pełniącego służbę kandydacką, którego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową,
4. żołnierza nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, którego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową
   
   – wspólnie zamieszkałym z nim: małżonkowi, zstępnym, wstępnym, osobom przysposobionym i osobom przysposabiającym przysługuje:
   
   
   • odprawa mieszkaniowa:
     • w wysokości obliczonej według ilości norm przysługujących zmarłemu żołnierzowi w dniu śmierci,
     • w wysokości 80% wartości przysługującego lokalu mieszkalnego, o ile śmierć żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową, albo
   • zajmowany lokal mieszkalny, lokal zamienny w przypadku zajmowania kwatery, jeżeli Agencja ma taki w swoich zasobach mieszkaniowych – za ich zgodą, albo
   • lokal mieszkalny odpowiadający uprawnieniom żołnierza w dniu śmierci, w zasobie mieszkaniowym Agencji, w wybranej przez nich miejscowości, o ile śmierć żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową – na ich wniosek”.

Podobne uregulowania zawiera art. 23 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.

Według art. 23 ust. 1 tej ustawy „osoby, którym do dnia wejścia w życie ustawy [1 lipca 2004 r.] przydzielono osobną kwaterę stałą, zachowują nabyte do tego dnia uprawnienia na czas zajmowania tej kwatery”.

Natomiast 1a tego artykułu wskazuje, iż „w razie śmierci osoby, o której mowa w ust. 1, zamieszkałej w lokalu mieszkalnym będącym w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, niebędącym kwaterą, wspólnie z nią zamieszkałe w chwili jej śmierci osoby, o których mowa w art. 26 ust. 2 ustawy [w tym również dzieci], o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają prawo zamieszkiwać w tym lokalu mieszkalnym”.

W tym przypadku dyrektor oddziału regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej wydaje osobom uprawnionym decyzję o prawie zamieszkiwania.

Jak wynika z powyższego, prawo do odprawy mieszkaniowej lub prawo do zajmowanego przez zmarłego żołnierza lokalu przysługuje wyłącznie osobom bliskim wspólnie zamieszkałym z żołnierzem.

Wstąpienie w stosunek najmu lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej po śmierci najemcy

Jeżeli Pani ojciec zajmował lokal mieszkalny wchodzący w skład zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy najmu), to odnośnie wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 691 § 1 Kodeksu cywilnego, w brzmieniu ustalonym ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r. (tekst pierwotny: Dz. U. 2001 r. Nr 71. poz. 733), „w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą”.

Osoby wymienione w art. 691 § 1 Kodeksu cywilnego „wstępują w stosunek najmu po zmarłym najemcy, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci” (§ 2).

Jeżeli więc Pani jako córka zmarłego najemcy nie zamieszkiwała z nim stale do chwili jego śmierci, to nie wstąpiła Pani w stosunek najmu po swoim ojcu.

Inna sytuacja byłaby, gdyby Pani ojciec przed swoją śmiercią wykupił lokal mieszkalny, w którym mieszkał (o ile w ogóle miał taką możliwość). Wówczas w chwili śmierci byłby właścicielem lokalu, a prawo własności wchodziłoby w skład spadku.

Również ze względu na niezamieszkiwanie z ojcem nie jest Pani ewentualnie uprawniona do wykupienia tego lokalu, jeżeli lokal ten był przeznaczony do sprzedaży przez WAM. Prawo wykupu takiego lokalu posiadają wyłącznie osoby posiadające tytuł prawny do lokalu.

Zwrócę jeszcze uwagę na art. 29 Ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, zgodnie z którym „w sytuacji wyjątkowej dyrektor oddziału regionalnego Agencji, za zgodą Ministra Obrony Narodowej, może wydać decyzję o prawie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, na czas oznaczony, innej osobie niż żołnierz służby stałej”.

Mogłaby Pani spróbować wystąpić do dyrektora oddziału regionalnego WAM z wnioskiem o wydanie decyzji o prawie do zamieszkania w lokalu mieszkalnym. Należy jednak wskazać, że takie decyzje są rzadko wydawane, a jeśli w ogóle, to zwykle na ich mocy prawo przysługuje zainteresowanemu na dość krótki okres.