Zaniechanie poboru odsetek w prawie celnym – właściwość organów celnych

Dług celny

Organy celne są uprawnione do weryfikacji elementów kalkulacyjnych oraz pozostałych elementów zgłoszenia celnego złożonego na przykład w procedurze dopuszczenia do swobodnego obrotu (potocznie – w imporcie). To zupełnie oczywiste. Jeżeli zatem dany organ celny, który uprzednio dopuścił dany towar do swobodnego obrotu na podstawie zgłoszenia celnego, uzna, że dane wynikające z tego zgłoszenia celnego są nieprawidłowe lub nieprawdziwe – wszczyna postępowanie w sprawach celnych oraz, stosownie do sytuacji, zmienia zgłoszenie celne i np. księguje retrospektywnie kwotę długu celnego. Od takiej retrospektywnie zaksięgowanej kwoty długu celnego (analogia do podatkowej decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego) pobierane są odsetki. Wyjątkiem jest sytuacja wskazana w art. 65 ust. 5 Prawa celnego, zgodnie z którym:

„Organ celny pobiera odsetki, w przypadku gdy kwota wynikająca z długu celnego została zaksięgowana na podstawie nieprawidłowych lub niekompletnych danych, podanych przez zgłaszającego w zgłoszeniu celnym, chyba że dłużnik udowodni, że podanie nieprawidłowych lub niekompletnych danych było spowodowane okolicznościami niewynikającymi z jego zaniedbania lub świadomego działania. Odsetki pobierane są od niezaksięgowanej i niepobranej na podstawie zgłoszenia celnego kwoty należności wynikającej z długu celnego, od dnia następującego po dniu powstania długu celnego do dnia powiadomienia o tej kwocie”.

Wniosek w przedmiocie zaniechania poboru odsetek w trakcie postępowania odwoławczego od decyzji o retrospektywnym zaksięgowaniu długu celnego

Sytuacja jest oczywista w przypadku złożenia wniosku na etapie postępowania w sprawach celnych w pierwszej instancji. Wniosek ten podlega bowiem rozpoznaniu przez organ celny pierwszej instancji (naczelnika urzędu celnego). Sprawa nie jest już taka oczywista, gdy wniosek chcemy złożyć po złożeniu odwołania od decyzji w przedmiocie retrospektywnego zaksięgowania długu celnego.

Mając na względzie art. 73 ust. 1 Prawa celnego, zgodnie z którym:

„Do postępowania w sprawach celnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 12 oraz działu IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego”

– powołać należy art. 220 i następne Ordynacji podatkowej, z których należy wysnuć wniosek, zgodnie z którym granice orzekania w sprawie odwołania w przedmiocie decyzji o retrospektywnym zaksięgowaniu długu celnego nie mieszczą w sobie wniosku w przedmiocie zaniechania poboru odsetek, dla którego podstawę prawną stanowi art. 65 ust. 5 Prawa celnego.

Postępowanie w sprawach celnych

Warto tu przytoczyć chociażby art. 127 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym:

„Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne”.

Postępowanie w sprawach celnych także jest dwuinstancyjne (argument z art. 127 Ordynacji podatkowej w związku z art. 73 ust. 1 Prawa celnego). Skoro tak jest w istocie rzeczy, to nie do pogodzenia z zasadą dwuinstancyjności postępowania w sprawach celnych byłaby sytuacja, w której organ odwoławczy rozpoznałby jednocześnie sprawę odwołania od decyzji w sprawie retrospektywnego zaksięgowania długu celnego oraz wniosek dłużnika celnego w sprawie zaniechania poboru odsetek na podstawie art. 65 ust. 5 Prawa celnego.

W moim przekonaniu obie te sprawy winny być rozpoznane przez obie instancje, a więc zarówno przez naczelnika urzędu celnego, jak i dyrektora izby celnej. Przyjmując, że to celny organ odwoławczy (dyrektor izby celnej) jest wyłącznie uprawniony do orzekania w przedmiocie wniosku o zaniechanie poboru odsetek, doszłoby do naruszenia zasady dwuinstancyjności. W sprawie nie orzekałyby bowiem dwa organy celne dwóch różnych instancji, a merytoryczne orzeczenie odnośnie zaniechania poboru odsetek (lub odmowy zaniechania) wyszłoby tylko od jednego organu celnego, od decyzji którego stronie nie przysługiwałby żaden (zwykły) środek zaskarżenia.

Z tych powodów uważam, że wniosek w przedmiocie zaniechania poboru odsetek (art. 65 ust. 5 Prawa celnego) winien być złożony i rozpoznany przez organ celny pierwszej instancji, niezależnie od wyniku sprawy z odwołania od decyzji o retrospektywnym zaksięgowaniu długu celnego.

Poprzedni materiał

Następny materiał