Miejsce zamieszkania osoby fizycznej

Przebywanie z zamiarem stałego pobytu

Zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego¹ miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. O miejscu zamieszkania decydują więc dwa elementy: fizyczne przebywanie w określonej miejscowości (corpus) i zamiar stałego w niej pobytu (animus). Oba te elementy musza występować łącznie, aby można było mówić o miejscu zamieszkania osoby fizycznej, chociaż fizyczne przebywanie w danej miejscowości nie musi mieć charakteru ciągłego. Poprzez tymczasowy wyjazd do innej miejscowości osoba fizyczna nie zmienia miejsca zamieszkania, decydującym jest tu, aby określona miejscowość stanowiła centrum jej spraw życiowych (w szczególności finansowych, rodzinnych).

Pojęcie miejsca zamieszkania osoby fizycznej ma duże znaczenie w prawcie cywilnym, bowiem determinuje wiele następstw prawnych, między innymi służy do określenia miejsca zawarcia umowy, miejsca spełniania świadczeń umownych, czy też służy do określania właściwości sądów w sprawach cywilnych.

Miejsce zamieszkania osoby fizycznej a adres zameldowania

 Miejsce zamieszkania często jest w języku potocznym utożsamiane z adresem zameldowania. Należy jednak zaznaczyć, że są to całkowicie odrębne pojęcia. Adres zameldowania, a więc zgodnie z ustawą o ewidencji ludności i dowodach osobistych², adres w określonej miejscowości, pod którym dana osoba ma zamiar stale lub tymczasowo przebywać, jest kategorią prawa administracyjnego i służy prowadzeniu ewidencji ludności. Nie ma natomiast znaczenia dla prawa cywilnego, chociaż miejscowość, w której osoba fizyczna jest zameldowana, może być tożsama z miejscem zamieszkania, a sam adres zameldowania może stanowić wskazówkę do ustalenia tego miejsca (nie ma jednak w tym zakresie znaczenia decydującego).

Należy zaznaczyć, że wszelkie ewentualne zależności pomiędzy miejscem zamieszkania a miejscem zameldowania, utracą swe znaczenie wraz ze zniesieniem obowiązku meldunkowego, co nastąpić ma z dniem 1 stycznia 2016 r. Od tego też dnia, na mocy art. 74 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności³, ilekroć w przepisach prawa będzie mowa o zameldowaniu na pobyt stały lub zameldowaniu na pobyt czasowy, trzeba będzie przez to rozumieć miejsce zamieszkania, o którym mowa w Kodeksie cywilnym.

Pochodne miejsce zamieszkania

 Oprócz miejsca zamieszkania, o którym mowa w art. 25 Kodeksu cywilnego, Kodeks ustanawia też pochodne miejsca zamieszkania, to znaczy takie, które zależą od miejsca zamieszkania innych osób.

I tak, zgodnie z art. 26 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Natomiast zgodnie z art. 27 Kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

___________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121)

² Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993, z późn. zm.)

³ Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2010 r. Nr 217, poz. 1427, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał