Wezwanie na ćwiczenia wojskowe - jak zostać zwolniony z obowiązku ćwiczeń?

Powołane do czynnej służby wojskowej

Został Pan wezwany na mocy art. 6 ust. 1 nowej ustawy o Obronie Ojczyzny (zastępującej wcześniejszą ustawę o powszechnym obowiązku obrony RP i akty wykonawcze do niej) do stawiennictwa w WCR Warszawa celem powołania Pana do czynnej służby wojskowej. A zatem nie jest to jeszcze powołanie na ćwiczenia wojskowe. Niemniej, po powołaniu Pana do służby (co nastąpi po stawiennictwie) zapewne przyjdą kolejne wezwania na ćwiczenia wojskowe.

Przełożenie terminu powołania

Jako że posiada Pan kategorię wojskową A, jest Pan obowiązany do obrony kraju, dlatego mocą art. 6 ust. 1 ww. ustawy wezwano Pana do osobistego stawiennictwa, by powołać Pana oficjalnie do czynnej służby wojskowej. Oczywiście, jeśli termin Panu nie pasuje, ma Pan prawo go przełożyć, ale tylko przełożyć. Zresztą jest to wyraźnie wskazane w pouczeniu. Nie przybycie i nie przełożenie terminu spowoduje bowiem, że może Pan zostać obciążany karą grzywny, karze ograniczenia wolności, a nawet karze pozbawienia wolności.

Po powołaniu stanie się Pan żołnierzem rezerwy, a zatem będzie Pana można wzywać np. do odbywania ćwiczeń wojskowych.

Uniknięcie powołania do służby – zmiana kategorii

Chcąc uniknąć powołania do czynnej służby wojskowej, musiałby Pan uzyskać kategorię B (co da „spokój”, ale na maks. 24 miesiące), D lub E.

Ustala się bowiem następujące kategorie zdolności do czynnej służby wojskowej:

• kategoria A – zdolny do służby wojskowej, co oznacza zdolność do odbywania lub pełnienia określonego rodzaju służby wojskowej, o której mowa w art. 129, a także zdolność do odbywania służby zastępczej;
• kategoria B – czasowo niezdolny do służby wojskowej, co oznacza przemijające upośledzenie ogólnego stanu zdrowia albo ostre lub przewlekłe stany chorobowe, które w okresie do 24 miesięcy od dnia badania rokują odzyskanie zdolności do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju;
• kategoria D – niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju, z wyjątkiem niektórych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej;
• kategoria E – trwale i całkowicie niezdolny do służby wojskowej, o której mowa w pkt 1, w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

Najlepiej więc uzyskać kategorię E, bowiem kategoria B i D nie zwalnia ze służby wojskowej w czasie wojny, a jedynie w czasie pokoju.

Wniosek o zmianę kategorii zdolności do służby wojskowej składa się za pośrednictwem szefa wojskowego centrum rekrutacji. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie lekarskie stwierdzające zmiany w stanie zdrowia, jakie nastąpiły od dnia ostatniego orzeczenia ustalającego kategorię zdolności do służby wojskowej, co wynika z art. 64 ust. 6 ustawy o Obronie Ojczyzny. Pełna lista chorób czy upośledzeń organizmu powodująca przyznanie danej kategorii znajduje się w Rozporządzeniu MON z dnia 7 czerwca 2022 r. w sprawie orzekania o zdolności do służby wojskowej i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach. Niestety, by uzyskać kategorię E jest trudno, bowiem mowa o słabiej budowie ciała upośledzającej znacznie organizm, transseksualizmie, obojnactwie. Również kategoria D to poniżej 155 cm wzrostu, słaba budowa ciała upośledzająca sprawność organizmu, odwrotne położenie trzewi. Odmowa pełnienia służby wojskowej może być uzasadniona przekonaniami religijnymi, moralnymi lub etycznymi (tzw. obdżektor). Takie uprawnienie wynika wprost z art. 85 ust. 3 Konstytucji RP: „Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej na zasadach określonych w ustawie”. A zatem mimo, że wówczas – po takim oświadczeniu z Pana strony (co do zasady wystarczy złożyć wniosek o przeniesienie do odbycia służby zastępczej z uwagi na jedną z przyczyn wskazaną w art. 85 ust. 3 Konstytucji RP) nie dojdzie do powołania do czynnej służby wojskowej, to zapewne zostanie Pan powołany do odbycia służby zastępczej (art. 83 ust. 1 pkt 6 ustawy o Obronie Ojczyzny).

Służba zastępcza

Ina opcja to stawienie się na przydział do czynnej służby wojskowej a w między czasie wnioskowanie do odbycia służby zastępczej. Wówczas, zgodnie z art. 248 ust. 5 ustawy o Obronie Ojczyzny: „Na ćwiczenia wojskowe żołnierzy PR nie powołuje się osób, które są wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny lub:

1) prowadzą własną kampanię wyborczą w przypadku kandydowania do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Parlamentu Europejskiego lub organów samorządu terytorialnego – w czasie jej trwania;

2) zostały wybrane na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora – w czasie trwania kadencji;

3) pełnią funkcję organów jednostek samorządu terytorialnego albo sprawują mandat radnego;

4) zajmują kierownicze stanowiska w urzędach administracji rządowej;

5) zostały przeznaczone do odbycia służby zastępczej lub odbyły tę służbę”.

Służba zastępcza jest uregulowana w art. 559 i nast. Ustawy o Obronie Ojczyzny.

Jak Pan widzi, nie jest prostą procedurą uniknąć służby. Względnie uzyskać kategorię B i na 24 miesiące zapewnić sobie brak powoływania, ale to też tylko na wypadek pokoju, bowiem na wypadek mobilizacji lub wojny i tak Pan nie uniknie wówczas powołania.