Bank wzywa do spłaty kredytu po zmarłym krewnym

Dziedziczenie długów spadkowych

 Na osoby powołane do dziedziczenia przechodzą zarówno prawa, jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy. Obowiązkiem takim jest w szczególności obowiązek spłacenia kredytu czy pożyczki zaciągniętej w banku przez zmarłego krewnego. Zgodnie z art. 1030 Kodeksu cywilnego¹ do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi już odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. Jest to oczywiście ogólna zasada, a odpowiedzialność spadkodawcy uzależniona jest przede wszystkim od tego, czy przyjął on spadek oraz od tego, w jaki sposób to zrobił.

Zgodnie z art. 1012 K.c. spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. W przypadku gdy spadkobierca odrzucił spadek, jego sytuacja prawna jest prosta – nie będzie on ponosił odpowiedzialności za długi spadkowe, a więc również za niespłacone przez zmarłego krewnego kredyty bankowe. W razie prostego przyjęcia spadku ponosi on odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia. Natomiast w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (jednak to ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nieistniejące długi). Ponadto zgodnie z art. 1032 § 1 K.c. jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacił niektóre długi spadkowe, nie wiedząc o istnieniu innych długów, ponosi on odpowiedzialność za niespłacone długi tylko do wysokości różnicy między wartością ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów, które spłacił. Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.

Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów. Natomiast od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

Przedawnienie kredytu bankowego

 Jak wynika z powyższych przepisów, spadkobierca może być zobowiązany do spłaty kredytu po zmarłym krewnym. W przypadku gdy bank wzywa spadkobiercę, który przyjął spadek, do spłaty kredytu, spadkobierca może się jednak uchylić od odpowiedzialność za taki dług, jeżeli roszczenie banku się przedawniło. Zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu cywilnego z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają bowiem przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne).

Zgodnie z art. 118 K.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Zobowiązania z tytułu umowy kredytu płatne są w większości przypadków w ratach, są więc świadczeniami okresowymi, a więc termin przedawnienia w ich przypadku wynosi 3 lata. Możemy mieć oczywiście do czynienia z sytuacją, w której umowa kredytu została wypowiedziana przez bank i spłata kredytu wymagana jest w całości. Nie możemy wtedy mówić o świadczeniu okresowym, jednak i w tym przypadku, roszczenie banku jako roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawnia się z upływem trzech lat.

Zgodnie z art. 120 § 1 zd. 1 K.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Natomiast zgodnie z art. 123 § 1 K.c. bieg przedawnienia przerywa się:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
3. przez wszczęcie mediacji.

Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

Po otrzymaniu od banku wezwania do spłaty kredytu po zmarłym krewnym spadkodawca powinien więc przede wszystkim ustalić, kiedy roszczenie banku stało się wymagalne (czyli kiedy następowały terminy spłaty rat kredytu lub kiedy powstał obowiązek spłaty kredytu w całości w przypadku wypowiedzenia przez bank umowy kredytu). Jeżeli od dnia wymagalności roszczenia upłynęło trzy lata, spadkobierca może uchylić od obowiązku spłaty kredytu korzystając z instytucji przedawnienia. Należy przy tym uważać, aby w ewentualnych rozmowach z bankiem nieświadomie nie dokonać uznania roszczenia (długu), które przerywa bieg przedawnienia. Uznanie długu nie wymaga bowiem szczególnej formy i może zostać dokonane w sposób dorozumiany, np. poprzez prośbę dłużnika o zwolnienie z długu, czy prośbę o rozłożenie długu na raty. Należy przy tym zaznaczyć, że uznać dług można także ustnie, np. podczas rozmowy telefonicznej. W przypadku gdy spadkobierca chce skorzystać z instytucji przedawnienia, powinien więc ograniczyć do minimum swoje kontakty z bankiem, który wzywa do spłaty kredytu po zmarłym krewnym. Ponadto należy zaznaczyć, że zarzut przedawnienia nie może zostać uwzględniony przez sąd z urzędu, w tym celu konieczne jest zgłoszenie takiego zarzutu przez pozwanego. Nie stanowi to oczywiście przeszkody, aby spadkobierca poinformował bank o tym, że uchyla się od spłaty kredytu z uwagi na upływ terminu przedawnienia jeszcze na etapie przedsądowym. Jednak i w takim przypadku należy zachować ostrożność, aby nie dokonać uznania długu.

Wpis do KRD lub BIK niespłaconego kredytu po zmarłym krewnym

Należy ponadto zaznaczyć, że podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia nie chroni spadkobiercy przez wpisaniem na wniosek banku do rejestru dłużników, czy zamieszczeniu wpisów o niespłaconym kredycie w rejestrze Biura Informacji Kredytowej, czy innych podobnych rejestrach. Wpisane mogą być tam bowiem również informacje o przedawnionych długach.

____________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał