Dziedziczenie domu i działki - jak wypełnić formularz SD-Z2?

Stwierdzenie nabycia spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia

Jako że nie wspomina Pani o tym w swoim zapytaniu, wskażę na wstępie, że powinni Państwo uzyskać dokument potwierdzający nabycie spadku przez tatę: albo poprzez wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku, albo poprzez uzyskanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.

Aby notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia, muszą się u niego stawić wszystkie osoby będące spadkobiercami testamentowymi i ustawowymi. Czyli nawet jeśli istnieje testament po mamie, w którym powołuje do spadku w całości tatę, u notariusza muszą się stawić osoby, które potencjalnie mogłyby dziedziczyć z mocy ustawy, gdyby testamentu nie było. Czyli do notariusza musi się stawić także Pani – córka, będąca spadkobiercą ustawowym zmarłej, ewentualnie pozostałe Pani rodzeństwo. Dopiero po uzyskaniu aktu poświadczenia dziedziczenia lub orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej należy złożyć druk SD-Z2 do urzędu skarbowego.

Wypełnienie formularza SD-Z2

Przechodząc teraz do samego wypełnienia formularza SD-Z2, wyjaśniam, że jako datę powstania obowiązku podatkowego w przypadku nabycia spadku należy wskazać dzień uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku bądź zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Jako że Pani tata nabył majątek w drodze dziedziczenia (nabycia spadku) w rubryce D.40 należy zaznaczyć pkt. 1 – dziedziczenie. Natomiast pkt G.2 dotyczy nabycia lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, a więc np. mieszkania w bloku. Tymczasem Pani podaje, że tata nabył w spadku po mamie dom wraz z działką. Skoro tak, to powinna Pani wypełnić pkt G.4 – nieruchomość o powierzchni gruntu … zabudowana budynkiem mieszkalnym (czyli mały pkt 65).

Oszacowanie nieruchomość

Jeśli rodzice mieli małżeńską wspólność majątkową, wówczas za życia mamy udziały rodziców w prawie własności wynosiły po 50%, a więc tata posiadał udział w wysokości 1/2 i mama w 1/2. Po śmierci mamy tata nabywa jej udział, a więc 1/2, i tę wartość należy podać w formularzu. Oczywiście tato łącznie będzie posiadał całość, ale w formularzu SD-Z2 ujawnia się tylko to, co otrzymało się w drodze dziedziczenia. W takim wypadku w rubryce 58 (lub 66) należy wpisać 1/2.

Przejdźmy teraz do pkt 60 (lub raczej 68 i 69 – gdyż chodzi o dom, a nie o mieszkanie) – wartość nieruchomości należy oszacować samemu. Chodzi tu o ustalenie przybliżonej ceny rynkowej. W tym celu warto np. znaleźć na internetowych portalach oferujących nieruchomości na sprzedaż kilka podobnych domów (tj. o podobnej wielkości czy walorach) i na podstawie cen tychże nieruchomości wyciągnąć średnią, którą można przyjąć, jako wartość nieruchomości taty.

Środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych spadkodawcy

Środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym wchodzą do majątku wspólnego w zależności od tego, z jakich źródeł pochodzą. Nie ma zaś znaczenia, czy środki objęte wspólnością majątkową są umieszczone na koncie wspólnym czy na koncie indywidualnym jednego z małżonków. Własność konta nie ma znaczenia dla własności środków majątkowych. A zatem, jeśli na kontach bankowych znajdowały się środki pochodzące ze źródeł innych, niż te poniżej przeze mnie wskazane, były on objęte wspólnością małżeńską. A więc każdy z małżonków posiadał 50% wartości ze środków znajdującym się na każdym z kont, tj. indywidualnych i wspólnych. Najlepiej zobrazuje to przykład:

1. na koncie osobistym mamy znajdowało się 10 tys. zł,
2. na koncie osobistym taty znajdowało się 10 tys. zł,
3. na koncie osobistym wspólnym znajdowało się 10 tys. zł.
   Zatem tata musi w druku SD-Z2 wskazać wszystkie 3 rachunki, z czego z konta a. nabył 5 tys. zł w spadku po mamie (bo 5 tys. stanowiło już jego własność), z konta b. i c. również po 5 tys. zł. A więc łącznie nabył 15 tys. zł w drodze spadku, a pozostałych 15 tys. stanowiło już jego własność (jeszcze za życia mamy).

Jakie środki nie wchodzą do majątku wspólnego małżonków?

Do majątku wspólnego nie wchodzą:

• przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków (jak wynagrodzenie jest pobrane, to automatycznie staje się częścią majątku wspólnego),
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Pozostałe środki finansowe tj. pochodzące z innych źródeł, wchodzą zaś do majątku wspólnego. W formularzu w pozycji G.7.81 należy podać stan kont na dzień śmierci Pani mamy. I na koniec sumę wartości wszystkich przedmiotów, które zostały nabyte w drodze spadku, należy wskazać w pkt 149 (bez 67).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207