Ciek wodny a linia brzegowa

Linia brzegowa

Termin linii brzegowej (a w zasadzie linii brzegu) jest uregulowany w ustawie Prawo wodne. Pojęcie linii brzegowej definiuje art. 220, zgodnie z którym „linią brzegową dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych stanowi krawędź brzegu lub linia stałego porostu traw albo linia, którą ustala się według średniego stanu wody z okresu co najmniej ostatnich 10 lat”.

Mówiąc wprost – można przyjąć, że linia brzegu jest to linia zetknięcia się gruntów pokrytych wodami powierzchniowymi z gruntem przyległym. Ustawodawca dodał także pewne reguły doprecyzowujące przebieg linii brzegowej:

• jeżeli krawędź brzegu jest wyraźna – linia brzegu biegnie tą krawędzią;
• jeżeli krawędź brzegu nie jest wyraźna – linia brzegu biegnie granicą stałego porostu traw, a jeżeli granica stałego porostu traw leży powyżej średniego stanu wody z okresu co najmniej ostatnich 10 lat, to linia brzegu biegnie linią przecięcia się zwierciadła wody przy tym stanie z gruntem przyległym.
• jeżeli brzegi wód są uregulowane – linia brzegu biegnie linią łączącą zewnętrzne krawędzie budowli regulacyjnych, a przy plantacjach wikliny na gruntach uzyskanych w wyniku regulacji – granicą plantacji od strony lądu.

Wniosek o wyznaczenie linii brzegowej

Linię brzegową wyznacza się w procedurze administracyjnej uruchamianej na wniosek osoby uprawnionej (czyli mającej w tym interes prawny bądź faktyczny). Taką osobą będzie na przykład Pani jako właściciel.

Do wniosku trzeba załączyć:

• projekt rozgraniczenia gruntów pokrytych wodami od gruntów przyległych opracowany przez geodetę;
• dowód wniesienia opłaty skarbowej w wysokości 10 zł;
• ewentualnie oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa (jeśli ktoś ustanowił pełnomocnika do załatwienia tej sprawy).

Gotowy projekt wraz z wnioskiem o ustalenie linii brzegu składa się do właściwego organu. Jeżeli ustalenie linii brzegu ma nastąpić:

• dla morskich wód wewnętrznych lub wód morza terytorialnego – wniosek składamy do właściwego terenowego organu administracji morskiej;
• dla śródlądowych wód płynących – wniosek składamy do ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.

Jeżeli po wydaniu decyzji o ustaleniu linii brzegu dojdzie do zmiany linii brzegu, to aby ustalić nowy jej przebieg, konieczne będzie powtórzenie całej procedury.

Ostateczna decyzja o ustaleniu linii brzegu jest podstawą do wprowadzenia zmian do ewidencji gruntów i budynków. Aby to było możliwe, linię brzegu należy projektować w taki sposób, żeby jej początek i koniec znajdował się na granicy działki ewidencyjnej.

Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – odszkodowanie

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewiduje roszczenia dla właściciela nieruchomości lub użytkownika wieczystego w sytuacji, w której w wyniku uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wystąpią negatywne konsekwencje dla jego nieruchomość.

W zasadzie każda ze zmian dokonanych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ma wpływ na wartość nieruchomości, co może przejawiać się zarówno we wzroście wartości nieruchomości oraz w spadku jej wartości. Co więcej, uchwalenie bądź zmiana planu miejscowego może sprawić, że dotychczasowy sposób korzystania z całej nieruchomości lub jej części staje się ograniczony, a w niektórych przypadkach nawet niemożliwy.

Niekiedy niemożliwe jest również korzystanie z nieruchomości w sposób zgodny z wcześniejszym przeznaczeniem lub sposobem użytkowania. W takiej sytuacji właściciel nieruchomości, który poniósł szkodę może ubiegać się o zapłatę odszkodowania za poniesioną szkodę albo wykup nieruchomości lub jej części ewentualnie przyznanie przez gminę nieruchomości zamiennej. Jednocześnie to organ podejmuje samodzielnie decyzję w zakresie wyboru sposobu rekompensaty za zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Warunkiem otrzymania odszkodowania jest nieskorzystanie przez właściciela z roszczeń wymienionych powyżej. Zgodnie z art. 37 ust. 3 ustawy termin na zgłoszenie roszczenia wynosi 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące, a więc od dnia wejścia w życie uchwały. Warto zaznaczyć, że termin ten dotyczy jedynie przypadków, w których właściciel nieruchomości sprzedał nieruchomość i żąda odszkodowania za fakt jej sprzedaży i utraty jej wartości będącej konsekwencją uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego. Do roszczeń o odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości lub do jej wykupu obowiązuje zaś ogólny okres przedawnienia, określony w art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 964 r. Kodeks cywilny, tj. obecnie 6 lat. Warto jednak zasygnalizować, że w dniu 9 lipca 2018 r. weszła w życie nowelizacja, która skróciła dotychczasowe okresy przedawnienia z 10 lat do 6 lat, natomiast wobec faktu, że znakomita większość planów zagospodarowania przestrzennego została wydana przed jego nowelizacją, powoduje, że do nich ma w dalszym ciągu zastosowanie 10-letni okres przedawnienia (tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie).

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że jest Pani zobowiązana do wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji o ustalenie linii brzegowej. Procedura nie jest kosztowna, opłata o wydanie decyzji wynosi 10 zł. W sytuacji jeśli w wyniku zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego poniosła Pani szkody np. zmniejszenie wartości działki ze względu na zmiany zawarte w planie, należy się Pani odszkodowanie, o które może Pani wystąpić w terminie 10 lat od zmiany planu.