Przeniesienie pacjenta ze szpitala do hospicjum

Udzielanie świadczeń w zakresie opieki paliatywnej

Trzeba wiedzieć, że hospicjum jest zakładem opiekuńczo-leczniczym, gdzie świadczona opieka jest opieką paliatywną. Opieka paliatywna jest aktywną, wszechstronną i całościową opieką nad pacjentami chorującymi na nieuleczalne, postępujące choroby, w końcowym (terminalnym) okresie życia, oraz nad ich rodzinami. Opiekę tę sprawuje wielodyscyplinarny zespół składający się z lekarza, pielęgniarki, psychologa, pracownika socjalnego, rehabilitanta, terapeuty zajęciowego, kapelana i wolontariuszy. Opieka paliatywna nie jest równoważna z opieką długoterminową. Czas trwania tej opieki wynosi średnio 90 dni w przypadku hospicjów domowych i 30 dni w przypadku hospicjów stacjonarnych. Według kryterium klinicznego opieka długoterminowa jest opieką nad ludźmi przewlekle chorymi, którzy nie wymagają intensywnej opieki. Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. – „Wykazem jednostek chorobowych, w których są udzielane świadczenia gwarantowane w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej” – do opieki paliatywno-hospicyjnej kwalifikują się w przypadku osób dorosłych:

• C00-D48 Nowotwory;
• G09 Następstwa chorób zapalnych ośrodkowego układu nerwowego;
• B20-B24 Choroby wywołane przez wirus ludzki upośledzenia odporności (HIV);
• G10-G13 Układowe zaniki pierwotne zajmujące ośrodkowy układ nerwowy;
• I42-I43 Kardiomiopatie;
• J96 Niewydolność oddechowa niesklasyfikowana gdzie indziej;
• L89 Owrzodzenie odleżynowe.

Opieka udzielana w zakładach opiekuńczo - leczniczych w tym hospicjów

Zadaniem zakładów opiekuńczo-leczniczych (w tym hospicjów) jest okresowe lub stałe objęcie całodobową pielęgnacją i kontynuacja leczenia osób przewlekle chorych oraz osób, które przebyły leczenie szpitalne, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, nie wymagają już dalszej hospitalizacji, jednak ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym są niezdolne do samoopieki oraz wymagają kontroli lekarskiej, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji oraz zapewnienia opieki pielęgniarskiej. Sposób i tryb kierowania osób do zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz zasady ustalania odpłatności za pobyt w zakładzie określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz. U. z 2012 r., poz. 731). Świadczenia zdrowotne finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia, a koszty wyżywienia i zakwaterowania ponosi pacjent.

Wniosek o wydanie skierowania do zakładu opiekuńczo leczniczego

Zgodnie z wymienionym wyżej rozporządzeniem z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu opiekuńczo-leczniczego może wystąpić: osoba ubiegająca się o skierowanie, jej przedstawiciel ustawowy lub – za zgodą tej osoby albo jej przedstawiciela ustawowego – inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego wydaje organ, który utworzył publiczny zakład, lub organ, który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonywanie zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Organem zawierającym umowę z zakładem niepublicznym jest NFZ. Skierowanie wydawane jest po rozpatrzeniu wniosku. Skierowanie do hospicjum wydawane jest przez lekarza sprawującego opiekę nad pacjentem w przychodni bądź w szpitalu. Może je wystawić lekarz ubezpieczenia społecznego niezależnie od posiadanej specjalności.

Decyzja o wypisie pacjenta ze szpitala

Co do szpitala, to zgodnie z art. 22 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej wypisanie ze szpitala następuje:

• gdy stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia w szpitalu;
• na żądanie osoby przebywającej w szpitalu lub jej przedstawiciela ustawowego;
• gdy osoba przebywająca w szpitalu w sposób rażący narusza regulamin porządkowy, a nie zachodzi obawa, że odmowa lub zaprzestanie udzielania świadczeń może spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla jej życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób.

Decyzję o wypisie pacjenta ze szpitala podejmuje lekarz (prowadzący lub ordynator oddziału), jeżeli uzna, że stan zdrowia pacjenta nie wymaga kontynuacji leczenia w szpitalu i proces diagnostyczno-terapeutyczny został zakończony, a dalsza hospitalizacja nie byłaby związana z leczeniem, a jedynie z innymi względami: np. socjalnymi lub społecznymi.

Co dzieje się z pacjentem niezdolnym do samodzielnej egzystencji po wypisaniu ze szpitala?

Zgodnie z art. 23 ust. 1 przywołanej ustawy w przypadku, gdy przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny nie odbiera osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji ze szpitala będącego publicznym zakładem opieki zdrowotnej (ZOZ) w wyznaczonym terminie, szpital zawiadamia o tym niezwłocznie organ gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu tej osoby oraz organizuje na koszt gminy przewiezienie do miejsca zamieszkania. W sytuacji, gdy bliscy pacjenta nie chcą odebrać go ze szpitala lub on sam nie chce opuścić szpitala, a jego stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia szpitalnego, szpital ma prawo naliczyć pacjentowi koszty pobytu w szpitalu od terminu określonego przez kierownika ZOZ niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej. Jeżeli pacjent lub rodzina chce przedłużyć pobyt pacjenta w szpitalu, np. do czasu załatwienia miejsca w innym zakładzie opieki zdrowotnej, należy uzgodnić z kierownikiem ZOZ przed planowym zakończeniem leczenia pacjenta w szpitalu, odpłatność za dodatkowy pobyt w szpitalu (art. 23 ust. 2 ustawy).

Jak załatwić opiekę paliatywną w hospicjum?

Po tych wszystkich mądrościach, które mają na celu wyjaśnienie, w jakim gąszczu prawno-formalnym się Państwo poruszają, przejdźmy do strony praktycznej, czyli odpowiedzi na pytanie: jak załatwić opiekę paliatywną w hospicjum. Przede wszystkim stanowczo odradzam Państwu wchodzenie w konflikt z lekarzami ze szpitala i udowadnianie im, co powinni robić. Jak wskazałam wyżej, szpital nie ma żadnego obowiązku przetrzymywać pacjenta, jeżeli uznał, że leczenie konieczne dla pacjenta zostało zakończone. Nie da się ukryć, że do hospicjów bywają kolejki; rodzina pacjenta powinna zatem jak najszybciej udać się czy też zadzwonić do różnych placówek znajdujących się w okolicy i ustalić najbliższy możliwy termin przyjęcia chorego. Proszę pamiętać, że hospicja bardzo chętnie przyjmują pacjentów, ponieważ dostają za nich z NFZ dość spore świadczenia. Pozostaje zatem znaleźć hospicjum, w którym kolejka jest najkrótsza (3-5 dni). Kiedy już dane hospicjum zostanie „domówione”, należy udać się do ordynatora oddziału, w którym obecnie przebywa pacjent, albo do dyrektora szpitala i wnieść prośbę o zatrzymanie chorego np. na oddziale geriatrycznym do czasu przewiezienia go do hospicjum, argumentując brakiem warunków domowych do zajmowania się nim (małe dziecko, choroba w domu etc.). Jest duża szansa, że dysponując już określonym terminem przyjęcia pacjenta, ordynator czy dyrektor szpitala zdecyduje się udzielić takiej pomocy. Jeżeli nie, to proszę pamiętać o całym sztabie ludzi, którzy mogą udzielić pomocy w czasie oczekiwania na miejsce w hospicjum, np. pielęgniarce środowiskowej, domowym hospicjum. Należy jednak zainteresować się tym natychmiast.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej - Dz.U. 1991 nr 91 poz. 408
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych - Dz.U. 2012 poz. 731