.
Udzieliliśmy ponad 127,5 tys. porad prawnych i mamy 14 468 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Indywidualne Porady Prawne

Masz problem prawny i szukasz pomocy?
Kliknij TUTAJ i opisz nam swój problem w formularzu.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Zwrot nakładów poczynionych na majątek osobisty współmałżonka

W artykule zostały opisane warunki żądania zwrotu nakładów poczynionych na majątek osobisty współmałżonka.



Zwrot nakładów poczynionych na majątek osobisty współmałżonka

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Trzy masy majątkowe w ustroju małżeńskiej wspólnoty majątkowej

Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy samego prawa ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej, tzw. majątek wspólny, chyba że uprzednio zawarli oni między sobą umowę o rozdzielności majątkowej, tzn. intercyzę. Wspólność ta obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jedno z nich.

 

W ustroju małżeńskiej wspólnoty majątkowej istnieją trzy masy majątkowe: majątek wspólny małżonków oraz majątek osobisty każdego z osobna.

 

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

 

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartym lub z pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

 

Użyty zwrot – „w szczególności” oznacza, że katalog przedmiotów i praw majątkowych wchodzących do majątku wspólnego nie jest wyczerpujący, a jedynie przykładowy.

Wyodrębnienie majątku osobistego każdego z małżonków

W celu ustalenia, jakie rzeczy i prawa mogą jeszcze wchodzić do tzw. wspólności ustawowej należy wyodrębnić przedmioty wchodzące w skład majątków osobistych małżonków. Katalog taki tworzy art. 33 Kodeku rodzinnego i opiekuńczego, i – co istotne – katalog ten należy uznać za zamknięty. Mianowicie do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

 

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
  6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
  7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
  8. przedmioty majątkowe uzyskane tytułem nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
  9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
  10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Ustanie wspólności majątkowej

W przypadku ustania wspólności majątkowej – czy to na skutek ustania małżeństwa, separacji, czy też zawarcia w trakcie trwania małżeństwa umowy o rozdzielności majątkowej – może pojawić się kwestia rozliczenia nakładów poczynionych na majątek osobisty współmałżonka. Nakłady te mogą pochodzić zarówno z majątku wspólnego małżonka, jak i z majątku osobistego drugiego z małżonków.

 

Ważne, aby od roszczenia o zwrot nakładów poczynionych na majątek osobisty małżonka odróżnić roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na majątek wspólny z majątku osobistego uprawnionego małżonka. Są to bowiem dwa odrębne roszczenia.

 

Różne są także podstawy prawne dochodzenia roszczeń: z tytułu zwrotu nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków, czy z tytułu zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z małżonków. Dla pierwszego roszczenia podstawę prawną stanowi art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dla drugiego – stosowne przepisy Kodeksu cywilnego. W tym miejscu – bez ustalenia charakteru poczynionych nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego – nie jest zasadne podawanie konkretnego przepisu Kodeksu cywilnego, będącego podstawą żądania zwrotu nakładów.

Rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny bądź z majątku wspólnego na majątek osobisty

Rozliczeń nakładów można dokonać nie tylko po ustaniu wspólności ustawowej, ale także w trakcie jej trwania, jeśli wymaga tego dobro rodziny (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2000 r., I CKN 376/98). Rozliczenie nakładów przed ustaniem wspólności majątkowej może nastąpić tylko i wyłącznie na drodze procesu na skutek wytoczenia powództwa jednego z małżonków przeciwko drugiemu.

 

W doktrynie przyjmuje się, że nakłady poczynione na rzecz są to koszty poniesione w związku z zachowaniem, używaniem lub ulepszeniem tej rzeczy.

 

Jeśli chodzi o zwrot nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty, to można żądać tylko tych, które nie były konieczne dla przedmiotów przynoszących dochód. Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest fakt, że dochody z majątku osobistego stanowią majątek wspólny małżonków. Wydatki konieczne to takie, które są niezbędne do utrzymania przedmiotu majątkowego w stanie umożliwiającym normalne korzystanie z niego. Obejmują więc remonty i naprawy, konserwację, wymianę zużytych elementów na nowe, a także ponoszone ze względu na dany przedmiot majątkowy podatki, opłaty i składki na ubezpieczenie.

 

Nadto obowiązek rozliczenia nie obejmuje wydatków poczynionych z tego majątku na utrzymanie i zaspokojenie normalnych potrzeb jednego z małżonków, np. naukę, leczenie, wypoczynek itp. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 marca 1977 r., III CRN 31/77, OSNCP 1977, nr 12, poz. 243).

 

Jeśli nakłady, czy to z majątku wspólnego, czy z majątku osobistego, nie zostały rozliczone wcześniej, z roszczeniem o ich zwrot należy wystąpić jednocześnie z wnioskiem o podział majątku. Po wszczęciu postępowania o podział majątku nie jest bowiem dopuszczalne wszczęcie odrębnego postępowania o zwrot nakładów.

Podział majątku przed notariuszem z rozliczeniem poczynionych nakładów

Jeżeli małżonkowie dokonują podziału majątku przed notariuszem, dopuszczalne jest również rozliczenie ich z tytułu poczynionych nakładów, bez potrzeby występowania na drogę postępowania sądowego.

 

Stosownie do art. 316 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przy dokonywaniu rozliczeń między małżonkami wartość wydatków i nakładów ustala się na podstawie stanu z chwili ich poczynienia i cen rynkowych z chwili orzekania w tym przedmiocie, tj. z chwili zamknięcia rozprawy.

 

Reasumując, w przypadku podziału majątku wspólnego – a więc wtedy, gdy ustała już wspólność małżeńska majątkowa – każdy z małżonków powinien zwrócić m.in. nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód.

 

Tym samym dla przykładu, jeśli dom stojący na gruncie należącym wyłącznie do majątku osobistego żony (np. na skutek darowizny) został wybudowany ze środków pochodzących z kredytu spłacanego z wynagrodzenia za pracę obojga małżonków, to w przypadku ustania wspólności majątkowej i podziału majątku dom pozostanie w majątku osobistym żony, jako że to co trwale związane z gruntem przypada właścicielowi gruntu. Mąż jednak może żądać zwrotu nakładów poczynionych z majątku wspólnego, z uwagi na to że kredyt na dom był spłacany z ich wynagrodzenia za pracę, które stanowi majątek wspólny małżonków.


Masz podobny problem prawny? Opisz swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Komentarze (1):

Uwaga!
Szanowni Państwo!
Nasi prawnicy nie odpowiadają na pytania zadawane w formie komentarza pod tekstem. Jeśli chcą Państwo powierzyć swój problem naszym prawnikom, prosimy kliknąć tutaj >>

  • sześć - I =

Witam,
bardzo proszę o informację na następujący temat.
Jeszcze przed zawarciem małżeństwa zawarłem z moją matką umowę dożywocia dotyczącą przekazania na moją rzecz jej mieszkania. Zgodnie z tą umową moja mama nadal mieszka w tym mieszkaniu, a ja opłacam wszystkie rachunki oraz przekazuję co miesiąc mamie ustaloną kwotę w gotówce. Tak było jeszcze przed zawarciem przez mnie małżeństwa, tak jest i teraz, w trakcie trwania małżeństwa.
Czy w razie rozwodu moja żona będzie mogła się domagać zwrotu części kosztów związanych z realizacją umowy dożywocia podczas trwania związku małżeńskiego jako zwrotu nakładów poczynionych na mój majątek osobisty (mieszkanie po mamie) z majątku wspólnego (moje zarobki podczas trwania małżeństwa)?
Jeśli tak, to jak będą wyliczone te nakłady?

Karol

 

»Podobne materiały

 

 

 

 

 

 

 

Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy ambitnego prawnika »

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu